Những hình ảnh cho thấy trước (trái) và sau khi Trung Quốc bồi đắp đảo mới ở Gaven, quần đảo Trường Sa. Ảnh: IHS Jane's
Theo Phil Star, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Peter Galvez cho rằng các hoạt động cải tạo đất của Trung Quốc ở Biển Đông có thể dẫn đến những sự cố rủi ro trong khu vực vốn đã căng thẳng.
"Chúng (các dự án của Trung Quốc) sẽ tiếp tục gây ra những sai lầm hoặc biến cố", ông Galvez nói trong một cuộc phỏng vấn. "Khả năng xảy ra sai sót trở nên cao hơn bởi sự cứng rắn và quan điểm hung hăng của họ trong khu vực. Đây là một mối lo ngại rất nghiêm trọng".
Ngoài ra, với việc Trung Quốc tăng ngân sách quốc phòng, ông Galvez dự đoán nước này có thể sẽ tiến hành thêm nhiều hoạt động cải tạo ở các vùng biển tranh chấp hơn.
"Ngân sách của họ là một mối quan ngại lớn không chỉ với khu vực mà còn cả cộng đồng quốc tế bởi với ngân sách hiện tại, họ đã làm như thế. Với nhiều kinh phí hơn đổ vào hoạt động quốc phòng, các bạn có thể tưởng tượng họ sẽ làm gì", ông nói. "Chúng tôi tôn trọng kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng của họ. Đó là quyền của bất kỳ ai nhưng quan trọng là cần minh bạch về việc ngân sách này được chi tiêu như thế nào".
Trung Quốc tuần trước tuyên bố tăng 10% ngân sách quốc phòng cho năm tới. Đây là năm thứ 5 liên tiếp cường quốc này duy trì mức tăng chi tiêu quốc phòng hai con số.
Ông Galvez kêu gọi Bắc Kinh ngừng các hoạt động xây dựng tại các khu vực tranh chấp vì chúng vi phạm Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc và Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã ký năm 2002. Theo DOC, các bên nên kiềm chế bất kỳ hoạt động nào có thể gây căng thẳng hoặc làm phức tạp cuộc tranh chấp về lãnh thổ.
"Vấn đề cải tạo đất liên quan đến sự tôn trọng đối với DOC", ông Galvez nói.
Các hình ảnh vệ tinh được tạp chí quốc phòng IHS Jane công bố gần đây cho thấy Trung Quốc đã thực hiện khối lương công việc rất lớn trong các dự án xây dựng ở đá Ken Nan, đá Gạc Ma và đá Gaven, thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị gần đây biện bạch rằng những dự án cải tạo trên là cần thiết và không nhằm chống lại nước nào. Ông cũng tuyên bố Bắc Kinh không tìm cách phá vỡ trật tự quốc tế.
Trong cuộc họp báo thường kỳ tuần trước, bà Phạm Thu Hằng, phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định việc Việt Nam có đầy đủ căn cứ pháp lý cùng bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của mình tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. "Việc Trung Quốc xây dựng, mở rộng trái phép công trình trên các bãi, đá và làm thay đổi nguyên trạng tại khu vực quần đảo Trường Sa không chỉ xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, mà còn vi phạm DOC", bà Hằng nói. "Việt Nam phản đối và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay những hành động sai trái đó".
Phát biểu trước các phóng viên hôm nay, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cũng chỉ trích rằng các hoạt động của Trung Quốc đang gây ra thêm lo ngại trong khu vực giữa những ngờ vực rằng Bắc Kinh có thể quân sự hóa các tiền đồn trên Biển Đông. Bà cho hay Mỹ đang theo dõi sát sao những diễn biến này và sẽ tiếp tục bày tỏ quan ngại với Trung Quốc. Bà nhấn mạnh Mỹ yêu cầu tất cả các bên tranh chấp tránh các hoạt động gây bất ổn.
Anh Ngọc