Phi công Varthaman được Pakistan trao trả cho Ấn Độ đêm 1/3. Video: PTV News.
Trung tá Abhinandan Varthaman, chỉ huy một trung đoàn tiêm kích MiG-21 Ấn Độ, hôm 27/2 tham gia trận không chiến lớn nhất giữa Ấn Độ và Pakistan kể từ năm 1971. Phi công này đã điều khiển một chiếc MiG-21 bám đuổi một tiêm kích F-16 Pakistan trước khi phóng tên lửa tầm ngắn R-73 và hạ mục tiêu, nhưng bị trúng quả đạn tầm trung AIM-120C AMRAAM ngay sau đó.
Sau khi tiêm kích trúng tên lửa, Varthaman phải phóng ghế thoát hiểm và đáp xuống phần lãnh thổ Kashmir do Pakistan kiểm soát. Câu chuyện về hai ngày bị bắt làm tù binh của phi công này đã gây sốt khắp đất nước Ấn Độ, trong khi việc Pakistan trao trả tù binh đã giúp hai quốc gia Nam Á sở hữu vũ khí hạt nhân giảm nhiệt căng thẳng suốt nhiều ngày qua, theo Washington Post.
Sau khi đáp xuống vùng đất do Pakistan kiểm soát và đối mặt với đám đông dân làng đang giận dữ, Varthaman đã tìm cách chạy về biên giới Ấn Độ, đồng thời nổ súng chỉ thiên để ngăn những hành động quá khích từ dân thường Pakistan.
Khi bị bao vây, Varthaman quyết định nhảy xuống một ao nước, tiêu hủy mọi tài liệu mật và bản đồ tác chiến bằng cách ngâm chúng xuống nước và nhai nuốt trước khi bị bắt làm tù binh. Hình ảnh hiện trường cho thấy Varthaman bị nhiều dân làng tấn công khi bị bắt, khiến một binh sĩ Pakistan phải yêu cầu họ ngừng tay.
Khu vực các bên kiểm soát tại Kashmir. Đồ họa: CNN.
Bộ Thông tin Pakistan sau đó công bố video gây tranh cãi, trong đó Varthaman trả lời thẩm vấn một cách bình tĩnh trong tình trạng bị bịt mắt và máu đầy trên mặt, khiến nhiều người Ấn Độ cáo buộc Pakistan tra tấn tù binh, vi phạm công ước Geneva.
Trước sự phản đối của Ấn Độ, quân đội Pakistan phải đăng một video mới cho thấy Varthaman được đối xử tử tế. Trong video, sĩ quan này thản nhiên nhấp một ngụm trà, cung cấp thông tin về họ tên, cấp bậc và tôn giáo, nhưng khi bị hỏi thêm, anh trả lời: "Xin lỗi ông, đó là tất cả những gì tôi có thể cung cấp".
Varthaman kiên quyết từ chối trả lời mọi câu hỏi về hoạt động tác chiến và máy bay của mình, đồng thời khen "trà rất ngon".
Hình ảnh bình thản của Varthaman và cách anh đối đáp với các thẩm vấn viên Pakistan đã khiến người dân Ấn Độ ngưỡng mộ, gọi anh là một "chiến binh đích thực". Nhiều người bày tỏ sự mến mộ với Varthaman trên mạng xã hội và lên tiếng đòi Pakistan trả tự do cho "người hùng" này.
Ngay cả cộng đồng mạng Pakistan cũng "dậy sóng" trước phong thái của Varthaman, nhiều người cũng kêu gọi Islamabad trả tự do cho phi công Ấn Độ này, dù hai nước đang trải qua thời gian đối địch gay gắt.
Thủ tướng Pakistan Imran Khan chiều 28/2 tuyên bố sẽ trao trả Varthaman cho Ấn Độ nhằm thể hiện "thiện chí hòa bình". Động thái này của Islamabad khiến căng thẳng giữa hai nước nhanh chóng hạ nhiệt.
Varthaman trong thời gian bị Pakistan giữ. Ảnh: Twitter.
Cuộc trao trả tù binh diễn ra vào tối 1/3, khi Varthaman đi bộ qua biên giới dưới sự quan sát của quan chức quốc phòng hai nước. Hàng trăm người Ấn Độ đã chào đón phi công này như một người hùng, họ vẫy quốc kỳ và cầm sẵn những vòng hoa để đeo vào cổ Varthaman. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đăng bài viết trên mạng xã hội Twitter, ca ngợi "sự dũng cảm và gương mẫu" của sĩ quan tiêm kích.
Bầu không khí lo ngại cũng được giảm bớt sau cuộc trao trả tù binh. Pakistan mở cửa một phần không phận sau hai ngày, cho phép các hãng hàng không vận hành các tuyến bay đến 4 thành phố lớn.
Xung đột vũ trang giữa Pakistan và Ấn Độ bùng lên sau khi không quân Ấn Độ sáng 26/2 tiến hành các cuộc không kích tại địa điểm được cho là trại huấn luyện khủng bố Jaish-e-Mohammed ở bên kia Đường Kiểm soát, biên giới thực tế giữa Ấn Độ và Pakistan tại khu vực tranh chấp Kashmir. Jaish-e-Mohammed là nhóm Hồi giáo chịu trách nhiệm cho vụ đánh bom tự sát hôm 14/2 ở thành phố Srinagar khiến 44 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng.