Hạ viện Mỹ do phe Dân chủ kiểm soát hôm qua bỏ phiếu thông qua nghị quyết điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump, với 232 phiếu thuận và 196 phiếu chống. Kết quả này mở ra giai đoạn công khai trong quá trình điều tra Trump, sau khi ông bị cáo buộc hối thúc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky điều tra Joe Biden, ứng viên hàng đầu của đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020, để phục vụ mục đích chính trị cá nhân.
Cuộc bỏ phiếu cho thấy phe Dân chủ khá đồng thuận trong nỗ lực luận tội Tổng thống. Chỉ có hai trong số 234 hạ nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu chống. Trong khi đó, không có hạ nghị sĩ Cộng hòa nào ủng hộ đảng Dân chủ.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi trong cuộc bỏ phiếu thông qua nghị quyết điều tra luận tội Trump tại Tòa nhà Quốc hội ở Washington hôm qua. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, đằng sau hình ảnh đoàn kết của đảng Dân chủ, nhiều nghị sĩ lo ngại nỗ lực điều tra luận tội Trump có thể gây mất lòng các cử tri, đặc biệt tại những địa phương hai đảng cạnh tranh gay gắt. Đảng Cộng hòa cho rằng tình huống này giúp họ có lợi thế chiếm lại quyền kiểm soát hạ viện của Dân chủ.
"Những nghị sĩ Dân chủ mang nỗi ám ảnh về việc luận tội đã tự xả thế đa số của họ xuống cống", phát ngôn viên Ủy ban Quốc hội đảng Cộng hòa (NRCC) Michael McAdams cho hay.
Một số nghị sĩ Dân chủ thừa nhận mối đe dọa này. Họ cho biết tới Washington nhằm phản ánh nguyện vọng của các cử tri, không phải để buộc tội Tổng thống, bởi còn nhiều vấn đề cần giải quyết như chăm sóc sức khỏe hay cơ sở hạ tầng.
Hơn nữa, những nghị sĩ này cho rằng kết quả bỏ phiếu mang lại cho phe Cộng hòa điều mà họ đã yêu cầu suốt nhiều tuần, đó là các phiên điều trần công khai, đồng thời cung cấp quy trình pháp lý cho Trump.
Nỗi bất an của các nghị sĩ Dân chủ dường như là nguyên nhân khiến họ phải vất vả giải thích về lá phiếu của mình. Dân biểu Max Rose đại diện cho New York cố gắng tách mình khỏi vấn đề lợi ích đảng phái khi nói rằng ông tuân theo sự thật, không phải các lãnh đạo của mình.
Trong khi đó, hạ nghị sĩ Joe Cunningham của South Carolina bày tỏ quan ngại về tình trạng "cố gắng chính trị hóa mọi thứ", đồng thời nhấn mạnh cuộc bỏ phiếu hôm 31/10 không trực tiếp quyết định việc luận tội. Dân biểu Lucy McBath của Georgia cũng đồng tình khi cho biết lá phiếu của họ chỉ nhằm "hỗ trợ cuộc điều tra luận tội". Một số nghị sĩ Dân chủ khác biện hộ rằng những hành vi của Trump khiến họ không còn lựa chọn nào.
Cuộc điều tra luận tội Trump bắt đầu từ hôm 24/9, sau khi một người tố giác đệ đơn cáo buộc Tổng thống hối thúc Zelensky điều tra cựu phó tổng thống Biden và con trai Hunter, người từng làm việc cho công ty năng lượng Ukraine Burisma, trong cuộc điện đàm ngày 25/7. Trump và các thân tín nghi ngờ Biden dùng quyền lực khi còn tại nhiệm để giúp Burisma không bị điều tra tham nhũng.
Trong những tuần qua, các cựu quan chức cũng như người đương nhiệm trong chính quyền Trump đã ra làm chứng trước hạ viện để phục vụ cuộc điều tra, cung cấp thêm bằng chứng cho thấy Tổng thống cố sử dụng quyền lực để đạt lợi ích chính trị.
Quá trình lấy lời khai của ba ủy ban thuộc hạ viện, gồm Ủy ban Tình báo, Giám sát và Đối ngoại, diễn ra trong một căn phòng được bảo mật nằm dưới tầng hầm của tòa nhà Quốc hội. Phe Cộng hòa chỉ trích đảng Dân chủ vì giấu kín các phiên điều trần, khiến Trump không thể biện hộ cho bản thân một cách chính xác.
Nghị quyết mới được thông qua của hạ viện được kỳ vọng sẽ giải quyết những lo ngại đó bằng cách thiết lập các quy tắc trong giai đoạn mới của cuộc điều tra luận tội, khi nó chuyển hướng từ bí mật thu thập thông tin sang công khai xem xét các cáo buộc.
Theo nghị quyết, ít nhất một phiên điều trần công khai sẽ được tổ chức trước Ủy ban Tình báo Hạ viện, trong đó mỗi bên có 45 phút để đặt câu hỏi cho các nhân chứng. Đảng Cộng hòa cũng có thể ban trát đòi, nhưng chỉ khi nhận được sự đồng thuận của phe Dân chủ.
Ủy ban Tình báo Hạ viện sau khi tham vấn hai ủy ban Giám sát và Đối ngoại sẽ gửi bản báo cáo công khai tới Ủy ban Tư pháp. Cơ quan này có quyền yêu cầu gửi thêm thông tin và viết các điều khoản về việc luận tội.
Trong khi hầu hết nghị sĩ Dân chủ cho rằng những quy tắc mới sẽ giúp cuộc điều luận tội minh bạch hơn, hạ nghị sĩ Peterson vẫn đánh giá quá trình này sẽ "tiếp tục là cuộc tranh đấu đảng phái vô vọng".
Các cuộc thăm dò trên toàn quốc cho thấy số người ủng hộ luận tội và phế truất Trump đã tăng lên kể từ khi cuộc điều tra bắt đầu hồi tháng 9, với 53% người Mỹ ủng hộ điều tra luận tội Tổng thống. Tuy nhiên, động thái này rõ ràng ít được ủng hộ hơn tại những địa phương Trump từng giành chiến thắng.
Quỹ Lãnh đạo Quốc hội (CLF), một ủy ban vận động chính trị của đảng Cộng hòa, hôm qua tuyên bố họ sẽ chiếu những đoạn quảng cáo mới nhằm chống lại toàn bộ 29 nghị sĩ Dân chủ đại diện cho những địa phương này mà bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết của hạ viện. Chủ tịch CLF Dan Conston cho rằng việc tập trung vào luận tội "chắc chắn khiến phe Dân chủ không thoát khỏi cơn thịnh nộ của các cử tri".
Đảng Dân chủ phản bác luận điểm này bằng cách liệt kê những việc họ sẽ thực hiện ngoài cuộc điều tra luận tội. Ủy ban Chiến dịch Quốc hội của đảng Dân chủ còn đưa ra "đòn phản công" riêng khi mở một trang web với chủ đề Halloween, trong đó ví thượng viện do phe Cộng hòa kiểm soát như một nghĩa địa chôn vùi tất cả dự luật mà hạ viện thông qua.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Kendra Horn của Oklahoma lưu ý rằng ngay từ đầu bà đã không kêu gọi điều tra luận tội và việc bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết mới của hạ viện không phải quyết định dễ dàng với bà. "Các bạn có lẽ biết rằng tôi không muốn chuyện này xảy ra và những người khác dường như cũng vậy", Horn nói.
Nữ nghị sĩ cho biết bà dự định tiếp tục đấu tranh nhằm giảm chi phí thuốc theo đơn và thông qua Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng. "Tôi sẽ duy trì những việc mình đang làm. Tình hình hiện nay không ảnh hưởng tới công việc của Quốc hội", Horn cho hay.
Ánh Ngọc (Theo CNN)