Sáng 27/11, TAND TP HCM mở phiên xử bị cáo Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ Nhôm, 43 tuổi, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần xây dựng Bắc Nam 79) về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản theo Điều 355 BLHS 2015, khung hình phạt 20 năm đến chung thân.
Là đồng phạm với Vũ Nhôm, ông Trần Phương Bình (59 tuổi, nguyên Tổng giám đốc, Phó chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Đông Á - DAB) còn bị truy tố cùng 24 người khác về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 BLHS 1999) và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285, BLHS 1999).
Có hơn 20 luật sư tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho các bị cáo, người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Trong đó, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn Luật sư TP HCM) bào chữa cho Vũ Nhôm. Ông Bình có 3 luật sư là Phan Trung Hoài, Phạm Công Hùng (Đoàn luật sư TP HCM) và Bùi Thị Hồng Giang (Đoàn luật sư Hà Nội).
Phiên xử do thẩm phán Phạm Lương Toản (Chánh tòa Hình sự TAND TP HCM) làm chủ tọa, dự kiến kéo dài đến 25/12.
Ông Phan Văn Anh Vũ. Ảnh: Ngọc Trường, chụp tháng 2/2015.
Theo cáo trạng, DAB được thành lập năm 1992, vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng. Trong đó, gia đình ông Bình chiếm hơn 10%; nhóm Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) 7,7%; Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 gần 13%; Văn phòng Thành ủy TP HCM gần 13%...
Quá trình giám sát, NHNN phát hiện DAB có nhiều sai phạm nên tiến hành thanh tra. Nhà chức trách xác định tổng dư nợ tại DAB là 20.233 tỷ đồng. Trong đó, 7.960 tỷ đồng là nợ khó thu hồi, hơn 5.600 tỷ là nợ không có khả năng thu hồi.
Đến tháng 8/2015, DAB bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, buộc tiến hành kiểm tra kho quỹ trên hệ thống. Kết quả xác định kho quỹ hội sở DAB thiếu hụt 2.089 tỷ đồng, 62.154 lượng vàng, kho quỹ Sở giao dịch thiếu hụt 416 tỷ.
Quá trình điều tra xác định ông Trần Phương Bình đã lạm dụng chức vụ, chỉ đạo cấp dưới gây hàng loạt sai phạm khiến nhà băng thiệt hại 3.608 tỷ đồng. Đây là nguyên nhân chính khiến DAB lỗ lũy kế hơn 31.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 25.000 tỷ và tổng tài sản thực chỉ còn hơn 47.000 tỷ.
Ông Bình chỉ đạo cấp dưới lập hàng loạt phiếu thu khống hơn 1.160 tỷ đồng, mua 74 triệu cổ phần DAB đứng tên ông và người thân. Đến cuối năm 2007, ông lệnh cho trưởng phòng Ngân quỹ Hội sở xuất 23.252 lượng vàng (không lập chứng từ) bán cho các hiệu vàng tại TP HCM, lấy tiền bù vào âm quỹ.
Đến năm 2008, nguyên tổng giám đốc DAB mua lại 5,75 triệu cổ phần của DAB từ Công ty Quỹ Lộc Việt với giá 327 tỷ đồng. Tiền lấy từ việc thu khống hơn 30 tỷ đồng của Nguyễn Hồng Ánh (khách hàng vay vàng của DAB) và 121 tỷ đồng từ việc bán chung cư thuộc dự án Richland Hill.
Đồng thời, ông Bình còn cho Công ty Ninh Thịnh và Sao Việt Nam vay 197 tỷ đồng. Tiếp đó, ông chỉ đạo cấp dưới lập 20 phiếu thu khống khoản nợ cả gốc và lãi của hai công ty này, khiến DAB thiệt hại 234 tỷ đồng.
Ông Trần Phương Bình viết thư tay xin lỗi khách hàng, cổ đông và cán bộ nhân viên hồi tháng 8/2015.
Cũng bằng việc chỉ đạo cấp dưới lập hàng loạt chứng từ thu khống, ông Bình và đồng phạm chiếm đoạt của DAB tổng cộng 2.057 tỷ đồng.
Đối với hành vi cố ý làm trái, ông Bình bị cáo buộc đã gây thiệt hại cho DAB hơn 1.551 tỷ. Trong đó, gần 470 tỷ do suất quỹ sai nguyên tắc cho 219 công ty để chi lãi ngoài huy động vốn; gần 385 tỷ kinh doanh ngoại hối; hơn 610 lượng vàng tài khoản; hơn 53 tỷ trong việc tất toán tài khoản với một khách hàng về khoản vay 1.900 lượng vàng...
Vũ Nhôm thâu tóm DAB bất thành
Năm 2013 DAB bị thua lỗ kéo dài, thiếu hụt số lượng lớn tiền, vàng trong kho quỹ. Ông Bình ra chủ trương tăng vốn điều lệ từ 5.000 lên 6.000 tỷ đồng để thu hút đầu tư, có tiền xử lý khó khăn, nâng cao vị thế.
Năm 2014, ông Bình thống nhất bán cho Vũ Nhôm 60 triệu cổ phần DAB với giá 600 tỷ đồng để trở thành cổ đông lớn, nắm quyền chi phối DAB. Tuy nhiên, Vũ Nhôm chỉ thế chấp cho ngân hàng 220 lô đất tại Đà Nẵng trị giá 400 tỷ đồng. 200 tỷ còn lại Vũ được ông Bình xuất quỹ của DAB ứng bù.
DAB sau đó tăng vốn điều lệ không thành công nên chuyển trả cho Công ty Bắc Nam 79 số tiền gốc 600 tỷ đồng và hơn 9,5 tỷ tiền lãi. VKSND Tối cao xác định, Vũ Nhôm chiếm đoạt của DAB tổng cộng 203 tỷ đồng.
Ngoài ra, cơ quan điều tra còn thu được 5 tờ giấy viết tay của Đỗ Thanh Hùng (nguyên thủ quỹ Hội sở DAB) các khoản thu chi sai nguyên tắc. Theo lệnh ông Bình, từ tháng 10/2012 đến 3/2015, Hùng đã xuất quỹ chi 293 tỷ đổng để mua 13,9 triệu USD. Trong đó có 13,4 triệu USD được cho là mua giúp Vũ Nhôm nhưng ông này chưa trả lại cho DAB.
Hồi tháng 9, Vũ Nhôm đã nộp 13 tỷ đồng, ông Bình khắc phục 4 tỷ, Nguyễn Hồng Ánh 500 triệu đồng. Nhà chức trách cũng kê biên hơn 125 triệu cổ phần của DAB đứng tên Công ty Bắc Nam 79; 5 bất động sản của các bị cáo và phong toả số lượng lớn chứng khoán...
Phạm tội trong vụ án khác, tháng 11, Vũ Nhôm bị TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên phạt 8 năm tù về hành vi Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước.
Kỳ Hoa