Tại bản án được Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội công bố chiều 29/12, Phan Quốc Việt bị phạt 15 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; 10 năm tù do Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Phó tổng giám đốc Việt Á Vũ Đình Hiệp lĩnh 6 năm tù về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Bị cáo Phan Quốc Việt, chiều 29/12. Ảnh: Ngọc Thành
Ông Hồ Anh Sơn, cựu thượng tá, cựu phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự thuộc Học viện Quân y, bị phạt 12 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Ba cựu đồng nghiệp của ông Sơn tại Học viện Quân y bị cáo buộc Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, Nguyễn Văn Hiệu, cựu đại tá, cựu trưởng Phòng Trang bị Vật tư, án 7 năm tù; Ngô Anh Tuấn, cựu thiếu tá, cựu trưởng Phòng Tài chính, 4 năm tù và Lê Trường Minh, cựu thiếu tá, cựu trưởng Ban Hóa dược, án 6 năm tù.
Ông Trịnh Thanh Hùng, cựu vụ phó thuộc Bộ Khoa học Công nghệ, bị phạt 15 năm về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Tòa cấm các bị cáo đảm nhiệm các chức vụ lãnh đạo, chỉ huy quản lý sau 2 năm mãn hạn tù; riêng Việt là 4 năm.
>> Hình ảnh phiên tuyên án chiều 29/12
Phan Quốc Việt bị dẫn giải về trại giam, chiều 29/12. Ảnh: Ngọc Thành
Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội đánh giá hành vi của các bị cáo là "đặc biệt nghiêm trọng", phạm tội vì động cơ vụ lợi; gây mất uy tín, ảnh hưởng đến lòng tin của người dân vào Quân đội, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
Vụ gian lận trong quá trình nghiên cứu đề tài kit test này được tòa nhận định có tính chất "đồng phạm giản đơn", trong đó ông Hùng có vai trò chính, khởi xướng; bị cáo Việt và Sơn là người thực hành. Ba người thông đồng giúp Việt Á được tham gia vào đề tài cùng Học viện Quân y, song sử dụng kit test của Việt Á để đưa đi thử nghiệm, nghiệm thu đề tài và được Bộ Y tế cấp phép trái pháp luật.
Việt Á sau đó sản xuất kit test và thu lợi hơn 1.200 tỷ đồng. Liên quan việc cấp phép này, VKS Quân sự Thủ đô cho hay ngày 5/10/2022, Bộ Y tế có công văn xác định việc cấp phép lưu hành cho kit test Việt Á là chưa đúng quy định pháp luật. Do đó, ngày 24/6/2022, Bộ Y tế thu hồi quyết định cấp phép này.
Tòa tuyên các bị cáo phải nộp lại toàn bộ số tiền hưởng lợi bất chính được Việt Á chia. Riêng số tiền ông Sơn và Việt Á được giải ngân trong quá trình nghiên cứu kit test, tổng hơn 18 tỷ đồng, tòa buộc những người này bồi hoàn cho Học viện Quân y để xử lý theo quy định nhà nước.
Bị cáo Việt và cấp phó Hiệp trước giờ tòa tuyên án. Ảnh: Ngọc Thành
Trong hai ngày xét hỏi và tranh tụng, các bị cáo cơ bản thừa nhận hành vi bị cáo buộc song xin HĐXX xét động cơ phạm tội, hoàn cảnh dịch bệnh. Theo những người này, do tình thế cấp bách, phải làm theo mệnh lệnh cấp trên, muốn nhanh chóng có kit test, vật tư phục vụ chống dịch nên nhiều khi đã "vấp vào lao lý".
Tổng giám đốc Việt Á Phan Quốc Việt cho rằng doanh nghiệp mình là đơn vị đầu ngành, kit test Việt Á ưu việt hơn nghiên cứu của Học viện Quân y, "cả nước cần kit Việt Á". Việt phủ nhận phạm tội vì "vụ lợi, thông đồng, gian dối".
Cựu thượng tá Hồ Anh Sơn phân trần "cài" tên Việt Á vào nghiên cứu vì được cựu vụ phó Hùng giới thiệu và khi thấy kit test của Việt Á nhạy hơn thì mang đi kiểm định. Ông đưa ra câu hỏi tại phiên tòa: "Nếu mọi người ở tình thế đó sẽ làm gì?".
Cựu vụ phó Hùng phân trần, giới thiệu Việt Á cho nhóm nghiên cứu đề tài do biết đây là doanh nghiệp uy tín và duy nhất đạt ISO do Bộ Y tế yêu cầu.
Bị cáo Hồ Anh Sơn, chiều 29/12. Ảnh: Ngọc Thành
Qua phiên đối đáp kéo dài gần 5 giờ, VKS Quân sự thủ đô phản biện các lý lẽ bào chữa của 7 bị cáo và 14 luật sư. Phản đối quan điểm "phạm tội vì dịch bệnh cấp bách", và "tuân lệnh cấp trên", VKS cho rằng nếu thấy lệnh cấp trên trái pháp luật, các bị cáo phải báo cáo cấp cao hơn. Nhưng thực tế, họ đều im lặng, thậm chí nhận tiền của Việt Á và thông đồng, cùng hưởng lợi.
VKS phân tích, vì sai phạm của Việt, Sơn, ông Hùng, đề tài của Học viện Quân y được Nhà nước giải ngân gần 19 tỷ đồng mà không có sản phẩm nên không có cơ sở nào để so sánh "kit test Việt Á tốt hơn của Học viện Quân y". Thực tế, Việt Á từng đem sản phẩm đi xin cấp phép song bất thành, do đó phải dựa vào Học viện Quân y, "mượn danh" để được Bộ Y tế cấp phép. Chính Việt cũng thừa nhận để một doanh nghiệp tự đi đăng ký sản phẩm là "rất khó".
Cơ quan công tố vì thế cho rằng việc Việt bào chữa "cả nước cần Việt Á, Học viện Quân y không có Việt Á thì không làm được kit test", là điều "không thể chấp nhận được".
Tổng giám đốc Việt Á sẽ tiếp tục bị xét xử ở phiên tòa thứ hai vào ngày 3/1/2024 trong vụ án liên quan cựu Bộ trưởng y tế Nguyễn Thanh Long.
Thanh Lam - Phạm Dự