Thạc sĩ Phạm Ngọc Liễu, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam): Rất khó quản lý việc xuất giống cây.
"Sẽ rất khó quản lý vì họ mua qua trung gian. Xuất chính ngạch không được thì qua tiểu ngạch. Hải quan thì làm sao phân biệt được đâu là giống cây đặc sản. Gần đây, Nhà nước cũng đã đề cập đến vấn đề cấp bản quyền cây giống nhưng cụ thể làm như thế nào thì chưa rõ, chưa cụ thể. Thêm nữa, với kỹ thuật tiên tiến (nhất là cấy mô) hơn hẳn mình thì họ chỉ cần một mắt cây cũng có thể nhân ra cả một rừng cây nếu muốn".
Giáo sư Lê Văn Tố, Phó viện trưởng Viện Công nghệ sau thu hoạch): Trong thời buổi toàn cầu hóa hiện nay nếu dùng biện pháp hành chính để cấm đoán thì không khả thi.
"Chỉ có tác động chất xám vào những giống cây đặc sản này, cũng như quan tâm đến công nghệ sau thu hoạch để nâng cao chất lượng mới là giải pháp tốt nhất. Ví dụ như củ khoai môn từ chỗ giá trị rất thấp, đầu ra bấp bênh nhưng khi tác động khoa học vào có thể làm kem, làm bánh, kẹo... thì giá trị tăng lên nhiều lần, đầu ra cũng không còn bấp bênh nữa.
Chúng ta đã có bài học rất đắt giá về cây thanh long. Từ chỗ ta độc quyền nhưng nay nhiều nước như Thái Lan, Đài Loan đã trồng được. Nếu cứ tiếp tục chỉ quan tâm đến một nền sản xuất chạy theo việc mở rộng diện tích để càng nhiều sản lượng càng tốt mà không quan tâm đến nâng cao chất lượng, chưa quan tâm đến hạ giá thành thì tới đây không chỉ có trái thanh long mà sẽ đến lượt nhãn, xoài, bưởi... mất thị trường".
Tiến sĩ Võ Mai, Chủ tịch Hiệp hội Trái cây Việt Nam: Hơn nhau không phải bây giờ cấm hay không cấm xuất giống câ ra nước ngoài.
"Họ lấy giống tốt của ta nhưng ta cũng nhập giống tốt của họ. Hơn nhau bây giờ không phải là cấm hay không mà ở chỗ hơn nhau về kỹ thuật, về mua bán, quảng cáo, tiếp thị... Muốn làm được điều này phải bắt tay nhau cùng làm thì mới ra chứ giải pháp hành chính cũng chỉ là tạm thời.
Nói thế không có nghĩa là để xuất bản một cách vô tội vạ, mà tiến hành cả hai biện pháp song song: vừa đưa ra các giải pháp để có thể hạn chế tối đa việc xuất bán giống tốt, nhưng quan trọng nhất vẫn là nâng cao chất lượng trái cây của mình".
Ông Nguyễn Văn Kỳ, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Rau quả Việt Nam: Trước mắt ta kiểm soát chặt thì cũng có thể làm chậm bước phát triển của họ.
"Hiện nay, việc nhập hay xuất giống đều phải xin phép Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Mục tiêu là để không xuất những giống quý hiếm đi, đồng thời nhập những giống kém chất lượng, sâu bệnh về. Trước đây, cũng đã có trường hợp một công ty xin xuất khẩu giống cây thanh long nhưng không được phép. Tuy nhiên, nếu xuất nhập lậu thì khó mà kiểm soát được kỹ thuật của họ rất hiện đại nên chỉ cần một ít là họ nhân ra cả rừng; nếu trước mắt ta kiểm soát thật chặt cũng có thể làm chậm lại bước phát triển của họ".
Tuổi Trẻ, 5/6