Nancy Pelosi đã lên kịch bản chi tiết cho từng bước đi của Hạ viện Mỹ trong việc luận tội Tổng thống Donald Trump. Theo nhiều nhà lập pháp và những người thân cận với Pelosi, tất cả quyết định quan trọng, từ việc mở cuộc điều tra cho đến soạn thảo các điều khoản luận tội đều do bà quyết định, sau đó được chuyển đến nhóm lãnh đạo gồm 12 người tại Hạ viện.
Các chủ tịch ủy ban, trong đó có Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Jerry Nadler, người phụ trách soạn thảo các điều khoản luận tội Trump, cũng nhiều khi chỉ đóng vai trò hỗ trợ, và chỉ được biết chi tiết sau khi Pelosi đã lên kế hoạch rõ ràng, theo nhiều nghị sĩ và trợ lý thân cận với bà.
Pelosi, nổi tiếng với phong cách lãnh đạo quyết liệt của mình, đã đưa vấn đề này lên đỉnh điểm trong vài tuần qua, khi Hạ viện tiến rất gần tới giai đoạn cuối của cuộc điều tra luận tội Trump.
Chủ tịch Hạ viện Pelosi tuyên bố việc soạn thảo điều khoản luận tội Trump hôm 5/12. Ảnh: ABC.
"Đó là một Pelosi điển hình", nghị sĩ Anna Eshoo, trợ lý thân cận của Chủ tịch Hạ viện, nói. "Bà ấy có niềm tin mãnh liệt vào quá trình luận tội Trump, bên cạnh đó là niềm tin vững chắc vào Hiến pháp".
"Một trong những câu Pelosi thường nói gần đây là 'Bây giờ là thời điểm của chúng ta, song tôi thường châm biếm là 'Đây là thời điểm của bà ấy'", Eshoo nói.
Pelosi hôm 5/12 gây chấn động Washington khi tuyên bố Hạ viện sẽ bắt đầu soạn thảo các điều khoản luận tội Trump, một nhiệm vụ do đích thân bà chỉ đạo các chủ tịch ủy ban của mình thực hiện. Trong buộc họp báo công bố quyết định này, Pelosi đứng một mình trước dãy ống kính truyền hình, đằng sau là những lá quốc kỳ Mỹ ngay ngắn tại nơi bà từng tuyên bố Hạ viện bắt đầu điều tra luận tội Trump gần ba tháng trước đó.
Tuy nhiên, đây không chỉ là tập mới nhất của "show truyền hình Trump - Pelosi" kéo dài suốt thời gian qua. Dù có nhiều bất đồng gay gắt với Trump, Pelosi khẳng định bà vẫn tôn trọng Nhà Trắng, kể cả khi Trump nắm quyền. Pelosi khẳng định rằng bà cũng thường cầu nguyện cho Trump.
Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện khẳng định rằng cần phải hành động ngay lập tức bởi cách hành xử bất thường từ trước đến nay của Trump là một "mối đe dọa" đến cuộc bầu cử tổng thống 2020.
"Tổng thống lạm quyền làm suy yếu an ninh quốc gia và gây nguy hiểm cho tính toàn vẹn của các cuộc bầu cử của chúng ta", Pelosi trả lời báo giới.
Tuy nhiên, cách Pelosi tiến hành luận tội Trump lại cho thấy nhiều mâu thuẫn. Bà từng liên lạc với nhóm lãnh đạo và các thành viên Hạ viên để lắng nghe và cập nhật thông tin cho họ nhiều hơn bình thường.
Các cuộc cuộc trao đổi với các nhà lập pháp dường như kéo dài vô tận ở văn phòng, ở Hạ viện và cả trên điện thoại. Tuy nhiên, một số thành viên đảng Dân chủ cho biết rằng họ gần đây cảm thấy rằng Pelosi chỉ thông báo tóm tắt thay vì tham khảo ý kiến họ, và họ thường chỉ nắm được vấn đề sau khi bà đưa ra quyết định.
Trong cuộc họp báo hôm 5/12, Pelosi cũng đã nổi giận với một phóng viên khi người này đặt câu hỏi về việc bà "có ghét Tổng thống không". "Tôi không ghét ai cả", bà Pelosi chỉ tay vào nam phóng viên và nói, khuôn mặt thể hiện sự tức giận. "Tôi lớn lên trong gia đình Công giáo và chúng tôi không ghét bất cứ ai trên thế giới này. Thế nên anh đừng buộc tội tôi".
Bà Pelosi chỉ tay về phía Trump trong cuộc họp tại Nhà Trắng hôm 16/10. Ảnh: Twitter/Donald J. Trump.
Đối với một số thành viên đảng Dân chủ, điều này khiến họ nhớ lại khoảnh khắc bà Pelosi chỉ tay về phía Trump trong các cuộc họp về Syria vài tuần trước. Khoảnh khắc này được được chụp lại và được chia sẻ rộng rãi trên mạng, khiến nhiều người liên tưởng tới "màn đối đầu quyền lực" giữa Trump và Pelosi.
Dù Pelosi đã rất nỗ lực thúc đẩy cuộc điều tra luận tội Trump, cuộc thăm dò dư luận được các thành viên đảng Dân chủ ở Hạ viện thực hiện tại 60 quận hồi cuối tháng 11 cho thấy quan điểm của cử tri về cuộc điều tra luận tội không có nhiều thay đổi.
Cuộc thăm dò cũng cho thấy cắt giảm chi phí chăm sóc y tế mới là vấn đề cử tri quan tâm hàng đầu chứ không phải luận tội Trump. Điều đó buộc Pelosi vẫn phải bảo vệ các thành viên đảng Dân chủ trước cử tri, trong khi tiếp tục "cuộc chiến" với Trump.
Chỉ chưa đầy hai tiếng sau khi Pelosi tuyên bố soạn thảo điều khoản luận tội Trump, bà thông báo rằng Hạ viện sẽ bỏ phiếu dự luật về giá thuốc kê đơn của đảng Dân chủ vào tuần tới.
Nhiều thành viên đảng Dân chủ có quan điểm trung lập đã ca ngợi cách tiếp cận của "nữ tướng" Pelosi, người vừa tiên phong trong cuộc chiến luận tội Trump, trong khi vẫn nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ lập pháp của mình.
Các thành viên đảng Dân chủ, trong đó có Ủy ban Tư pháp, vẫn kín tiếng về các bước đi tiếp theo trong việc soạn thảo điều khoản luận tội Trump vào tuần tới. Tuy nhiên, các nghị sĩ và quan chức thân cận bà cho biết họ đang chờ Pelosi quyết định những điều khoản luận tội nào sẽ được đưa ra Hạ viện để bỏ phiếu.
Pelosi liên tục khẳng định rằng điều tra luận tội "không liên quan đến chính trị". Nhưng với thâm niên gần 20 năm lãnh đạo các nhóm nghị sĩ, bà nhận thức rõ nguy cơ từ "một hành động gây chia rẽ" như vậy có thể ảnh hưởng đến các nghị sĩ mới trúng cử, những người đã giúp bà giành ghế Chủ tịch Hạ viện hai lần.
Các nghị sĩ trong đảng Dân chủ của Pelosi cũng biết rõ về những rủi ro họ sẽ gặp phải. Chỉ vài giờ sau thông báo của Pelosi, người quản lý chiến dịch tranh cử của Trump đã gửi tweet cho Kendra Horn, một trong những nghị sĩ đảng Dân chủ đang nắm nhiệm kỳ thứ nhất tại Hạ viện, cho thấy kết quả thăm dò ý kiến từ quận của bà về cuộc điều tra luận tội, kèm lời cảnh báo rằng các thành viên đảng Dân chủ "sẽ còn phải hứng chịu thêm nhiều thất bại.
Cuộc thăm dò cho thấy 45% người được hỏi ủng hộ cuộc điều tra luận tội, trong khi 52% phản đối. Nếu Horn bỏ phiếu ủng hộ luận tội Trump, cử tri trong quận có thể quay lưng và không tiếp tục bầu cho bà vào năm sau.
"Nancy Pelosi đang dồn các thành viên trong nhóm của bà đến bờ vực thẳm. Nỗ lực luận tội đang 'giết chết' các nghị sĩ mới được bầu của bà ta và kết quả khảo sát vừa qua đã cho thấy điều đó", Brad Parscale, người quản lý chiến dịch tranh cử 2020 của Trump, viết trên Twitter.
Vài tuần trước, hơn 10 thành viên đảng Dân chủ có quan điểm trung lập đã đứng dậy trong một phiên họp kín của Hạ viện và nhấn mạnh rằng việc thông qua thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ mới trước kỳ nghỉ lễ là rất cấp thiết, đồng thời cảnh báo rằng nếu đảng Dân chủ chỉ tập trung luận tội Trump, họ có thể để mất đa số ghế Hạ viện vào năm tới.
Pelosi đã phải trực tiếp giải quyết vấn đề này, tổ chức một cuộc họp vào đầu tuần tới giữa các thành viên đảng Dân chủ mới được bầu vào Hạ viện và Richard Trumka, một lãnh đạo công đoàn có sức ảnh hưởng lớn đến thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ.
Pelosi cũng đang nỗ lực đưa một dự luật về thuốc kê đơn ra Hạ viện để bỏ phiếu vào tuần tới. Bà thậm chí còn đang thể hiện vai trò vượt trội hơn cả các chủ tịch ủy ban, những người thường phụ trách lĩnh vực luật y tế.
"Bà ấy là người rất sát sao", nghị sĩ Pramila Jayapal, thành viên Ủy ban Tư pháp Hạ viện, bình luận về Pelosi. "Bà ấy biết chính xác điều gì đang xảy ra hoặc văn phòng của bà tham gia vào mọi quyết định, và bà cố gắng tìm kiếm sự cân bằng để các thành viên đảng Dân chủ có thể đoàn kết với nhau".
Quốc Hưng (Theo Politico, NYTimes)