Hollywood Reporter nhận định câu hỏi: "Liệu Viện hàn lâm điện ảnh Mỹ đã chấp nhận các nền tảng trực tuyến hay chưa?" trở nên lỗi thời trong năm nay. Netflix dẫn đầu với 35 đề cử Oscar. Thứ hai là Amazon Prime Video với 12 đề cử. Tổng số đề cử của hai nền tảng trực tuyến này là 47 - xấp xỉ tổng số đề cử của tám hãng còn lại trong top 10 đề cử nhiều nhất (48).
Trong lịch sử, chỉ hai hãng phim có tổng số đề cử trong một mùa giải Oscar nhiều hơn Netflix là United Artists (45 đề cử vào năm 1941) và Miramax (40 đề cử vào năm 2003, nhưng có chín phim là đồng sản xuất).
Phim của những nền tảng trực tuyến như Netflix, Amazon góp mặt gần như toàn bộ các hạng mục đề cử (22/23) Oscar 2021, chỉ vắng ở hạng mục Phim quốc tế xuất sắc. Ảnh: Statista.
Netflix có sự bứt phá. Từ số lượng một đề cử vào năm 2014, hãng dẫn đầu vào năm 2020 với 24 đề cử. Mùa giải năm ngoái, cách biệt của Netflix với hãng đứng thứ hai là Sony là bốn đề cử. Đến năm nay, cách biệt là 23. Nếu so sánh với một hãng "truyền thống" ở vị trí tiếp theo là Walt Disney, khoảng cách đó lên đến 27. Vị thế áp đảo này phản ánh sự thừa nhận của các thành viên Viện hàn lâm đối với các nền tảng trực tuyến, ít nhất trong giai đoạn rạp phim vẫn bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19.
Trailer "Mank" - đạo diễn David Fincher - được đề cử 10 hạng mục tại Oscar lần 93. Video: Netflix.
Tuy lép vế về số lượng được đề cử, các hãng truyền thống khẳng định chất lượng phim. Searchlight Pictures (trước đây là Fox Searchlight Pictures, đổi tên sau khi được Disney mua lại) chỉ có một phim được đề cử là Nomadland. Tuy nhiên, giới chuyên môn đánh giá đây là ứng viên hàng đầu cho giải Phim xuất sắc, sau khi chiến thắng hàng loạt giải tiền Oscar như Quả Cầu Vàng, BAFTA, PGA (giải của Hiệp hội nhà sản xuất Mỹ). Các hãng như Sony Pictures Classics, A24, Focus Features cũng chỉ có một đến hai phim tranh giải, nhưng đều là những tác phẩm tốt - được đề cử ở nhiều hạng mục.
Ở mùa giải năm ngoái, Honeyland trở thành phim đầu tiên được đề cử đồng thời ở hai hạng mục Phim tài liệu xuất sắc và Phim quốc tế xuất sắc (lúc này vẫn mang tên Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc). Trước thành công của Honeyland, các quốc gia mạnh dạn chọn phim tài liệu đăng ký tranh giải Phim quốc tế xuất sắc - vốn là hạng mục được "ưa chuộng" các thể loại như chính kịch, tiểu sử. Năm nay, Collective (Romania) trở thành phim thứ hai được đề cử đồng thời ở hai hạng mục Phim tài liệu xuất sắc và Phim quốc tế xuất sắc. Mùa giải này cũng là mốc son đánh dấu sự vươn mình của thể loại phim tài liệu. Ngoài Collective, có bốn tác phẩm tài liệu tranh giải Phim quốc tế xuất sắc tại Oscar 2021 gồm: The Mole Agent (Chile), The Letter (Kenya), Babenco: Tell Me When I Die (Brazil), Once Upon a Time in Venezuela (Venezuela).
Cả hai diễn viên Daniel Kaluuya (trên) và Lakeith Stanfield đều được đề cử ở hạng mục Nam phụ xuất sắc cho vai trong "Judas and the Black Messiah". Nguồn: Warner Bros.
Đề cử năm nay có vài điểm mới hoặc trùng hợp, phản ánh thể thức bầu chọn riêng biệt của Viện hàn lâm. Tại hạng mục Nam phụ xuất sắc, diễn viên Daniel Kaluuya và Lakeith Stanfield đồng thời được đề cử cho vai diễn trong Judas and the Black Messiah. Trong phim, William O'Neal (Lakeith Stanfield đóng) - một tay trong của FBI - được cài vào để theo dõi chủ tịch Đảng Báo đen chi hội Illinois là Fred Hampton (Daniel Kaluuya đóng). Nếu tham chiếu vào kết quả đề cử tại hạng mục Nam phụ xuất sắc thì trong Judas and the Black Messiah sẽ không có ai thủ vai chính.
Tại SAG Awards (giải của Hiệp hội diễn viên Mỹ), hạng mục tranh giải của các diễn viên được lấy theo đề xuất từ hãng phim. Ở Quả Cầu Vàng, hạng mục tranh giải cũng được chấp thuận hoặc thay đổi từ đề xuất của hãng phim. Riêng ở Oscar, các thành viên Viện hàn lâm ở nhánh diễn xuất có thể quyết định luôn hạng mục tranh giải cho diễn viên họ bầu chọn. Cách thức bầu chọn này trong từng tạo nên một số kết quả gây bàn tán. Như tại Oscar 2009, Kate Winslet chiến thắng hạng mục Nữ chính xuất sắc với vai Hanna Schmitz trong The Reader - dù vai này được nhìn nhận là phụ.
Oscar 2021 tổ chức song song tại hội trường nhà ga Union Station và nhà hát Dolby ở Los Angeles tối 25/4 (sáng 26/4, giờ Việt Nam). Sự kiện lần đầu tiên sẽ diễn ra theo cách như một phim tài liệu, với Brad Pitt, Harrison Ford, Halle Berry... dẫn chuyện.
Minh Dương