Đề xuất trên được ông Nguyễn Xuân Thành - Giám đốc Phát triển, Đại học Fulbright Việt Nam đưa ra bên lề Diễn đàn Toàn cảnh ngân hàng 2018 do Thời báo Kinh tế Sài Gòn tổ chức sáng 8/5.
Vài năm trở lại đây, để kiểm soát lượng vốn bơm vào nền kinh tế cũng như đảm bảo an toàn tín dụng, hoạt động của hệ thống, Ngân hàng Nhà nước khống chế chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng tới từng ngân hàng. Tùy vào năng lực vốn chủ sở hữu, mức độ kiểm soát rủi ro tín dụng của mình, các đơn vị sẽ được giao những "quota" khác nhau.
Ông Nguyễn Xuân Thành - Giám đốc Phát triển - Đại học Fulbright Việt Nam. Ảnh: N.M.
Ưu điểm của biện pháp này là Ngân hàng Nhà nước đã kiểm soát rất tốt chất lượng tín dụng, ngăn chặn được việc phát triển nóng tại một số tổ chức tín dụng yếu kém.
Tuy nhiên, thực tế là một hai năm trở lại đây, các ngân hàng thương mại có hoạt động tốt liên tục trong tình cảnh vừa cho vay vừa lo hết "quota" . Không ít nhà băng, sau nửa năm đã dùng hết chỉ tiêu và lại xin "nới" tiếp vào cuối năm. Một số nhà băng chất lượng tín dụng tốt, cho vay ổn định, đến cuối năm phải đối phó việc hết "room" tín dụng bằng cách điều chỉnh khoản vay sang đầu năm sau.
Theo ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ Ngân hàng Nhà nước, tín dụng sau 4 tháng đầu năm tăng trưởng trên 5%. Nhà điều hành đánh giá mức tăng trưởng này "ổn định" với việc tăng khá ngay từ đầu năm và cơ cấu tín dụng hợp lý. Do đó, vị này cho rằng, hiện chưa cần điều chỉnh gì ở mục tiêu tăng trưởng tín dụng. Nhà điều hành sẽ kiên định theo đuổi mục tiêu tín dụng tăng trưởng 17% và tổng phương tiện thanh toán tăng 16% như kế hoạch ban đầu.
Theo chuyên gia Fulbright, Ngân hàng Nhà nước thời gian qua đã điều hành chính sách tiền tệ thành công khi vừa duy trì được giá trị đồng tiền, đảm bảo mục tiêu lạm phát và hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng. Do đó, đây có thể là "thời cơ chín muồi" để dỡ bỏ những công cụ điều hành mang tính hành chính.
"Một số ngân hàng khi quy mô đã lớn, có thể không nhất thiết phải tăng trưởng tín dụng cao. Ngược lại, một số nhà băng nhỏ nhưng hoạt động lành mạnh, có tiềm năng tăng trưởng cao lại bị hạn chế bởi công cụ này. Khi hệ thống ngân hàng đã lành mạnh, tình trạng yếu kém đã được khắc phục, tôi nghĩ có thể dỡ bỏ những biện pháp này", ông Thành cho biết.
Thay vào đó, theo vị chuyên gia này, không cần thiết hạn chế tăng trưởng với những ngân hàng đủ vốn, nợ xấu thấp. Ngược lại, nếu để tín dụng tăng nhanh quá, dẫn đến không đủ vốn, đơn vị đó sẽ không được tăng trưởng thêm.
Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Nguyễn Đức Kiên - Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng đánh giá cao những nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước trong điều hành chính sách tiền tệ. Từ góc độ cũng những người làm pháp luật, ông Kiên nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước đã có những đột phát, trong đó có việc thay đổi được nhận thức về chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng.
"Trước trong báo cáo hằng năm của Quốc hội bao giờ cũng phải có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng. Nhưng nay, đây chỉ còn là một chỉ tiêu định hướng chứ không phải một chỉ tiêu pháp lệnh", ông Kiên giãi bày.
Điều này có nghĩa, Ngân hàng Nhà nước đã có sự chủ động hơn trong việc điều hành chính sách tiền tệ với mục tiêu lớn là đảm bảo giá trị đồng tiền VND chứ không phải chịu quá nhiều sức ép của việc vừa giữ lạm phát vừa phải đảm bảo tăng trưởng.
"Có thể chưa cần dỡ bỏ ngay nhưng nhà điều hành nên đưa ra một lộ trình khi thời cơ đang chín muồi", ông Thành nhắc lại.