Sau khi bị VKS đề nghị 2-3 năm tù cho tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, trưa 26/8, cựu chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung dành hơn 20 phút tự bào chữa.
Trong vụ án, ông Chung bị cáo buộc "vì động cơ vụ lợi" đã giúp đỡ Công ty Sinh Thái Xanh của bị cáo Bùi Văn Mận được trồng cây cho thủ đô với giá nâng khống, gây thiệt hại cho nhà nước 34 tỷ đồng, do có quan hệ thân thiết với Mận từ trước.
Trong suốt phần trả lời chiều qua và tự bào chữa hôm nay, ông Chung nhiều lần khẳng định không "gọi" Mận từ Đà Lạt về Hà Nội để lập công ty với mục đích trục lợi từ dự án cây xanh như nhà chức trách quy kết.
Với ông, việc trồng cây xanh là chương trình rất ý nghĩa với cư dân thủ đô nên luôn dặn bản thân và cấp dưới phải "làm thật tốt, thật tử tế". "Năm 2016, khi nhận chức, tôi rất trăn trở đề án trồng cây xanh, đã được trình HĐND từ năm 2012 với ngân sách 796 tỷ đồng nhưng chưa có vốn. Nhà tư vấn trong nước và quốc tế đã bàn bạc về việc trồng cây gì, vườn ươm thế nào để Hà Nội xanh sạch đẹp", ông Chung phân trần.
Ông khai do ngân sách trồng cây giảm từ 42% xuống 35% nên phải rà soát, cắt ngay chi phí không cần thiết. Một trong các hạng mục bị cắt để đảm bảo tiết kiệm ngân sách là các gói thầu do Sở Xây dựng đề xuất, sắp thực hiện như cắt trồng cỏ dọc đại lộ Thăng Long và đại lộ Võ Nguyên Giáp với mức dự toán lần lượt 83 tỷ đồng và 103 tỷ đồng.
"Tôi phải cắt và rà soát lại, báo tạm dừng vì thiếu kinh phí", cựu chủ tịch Hà Nội giải thích và phủ nhận cáo buộc dừng các gói thầu này để chuyển sang đặt hàng với ông Mận vì động cơ vụ lợi.
Nêu lại những bất cập trong chính sách trồng, cắt tỉa cây xanh của Hà Nội trước giai đoạn mình đảm nhiệm chức chủ tịch, ông Chung nói mỗi năm các cây không được cắt tỉa, năm cao điểm đổ tới 1.800 cây. "Việc này dẫn hậu quả đè chết người đi đường, đổ bẹp ôtô, xe máy làm báo chí, nhân dân bức xúc", ông nói.
Cựu chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung và 14 bị cáo tại tòa. Ảnh: Danh Lam
Ông Chung: "Cải tiến của tôi giúp Hà Nội tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm"
Cựu chủ tịch Hà Nội cho rằng với những cải tổ từ ngày nhậm chức, ông đã giúp thành phố đã tiết kiệm 62.000 tỷ đồng chi thường xuyên để đầu tư các hạng mục cần thiết khác, trong đó có cả cải cách tư pháp, và xây mới chính trụ sở Tòa án Nhân dân Hà Nội - nơi ông đang bị xét xử.
Một số thay đổi được ông Chung nêu là việc thực hiện cắt tỉa cây xanh bằng máy móc, đồng bộ. "Chi phí cắt tỉa những cây cổ thụ giảm từ 25 triệu đồng xuống 400.000 đồng/cây, thời gian từ 4 ngày xuống 3 giờ, chi phí vận chuyển cành cây giảm từ 7,5 triệu xuống 1,5 triệu/xe. 300.000 tấn cành lá cây nghiền ra, theo công nghệ Australia, trở thành 300.000 tấn phân bón cho vườn hoa của Hà Nội theo mô hình kinh tế tuần hoàn xanh", ông nói.
Ông cho rằng trong nhiệm kỳ mình làm lãnh đạo, Hà Nội đã trồng được tổng 900.000 cây xanh, gấp 6 lần tổng lượng cây của thành phố trong 100 năm trước đó cộng lại, biến Hà Nội trở thành thủ đô đứng thứ thứ 3 ASEAN về diện tích cây xanh trên người dân, với 8,8 m2 cây xanh/người.
Cựu chủ tịch Hà Nội khẳng định đã tuân theo chủ trương của Nhà nước "cái gì tiết kiệm ngân sách phải làm" nên chuyển từ hình thức đấu thầu sang đặt hàng trồng cây. Trước đây, theo hình thức đấu thầu, tỷ lệ cây chết 30%, thậm chí 100% như đoạn đường Nguyễn Chí Thanh. "Song việc đặt hàng đã ràng buộc trách nhiệm cho bên trồng cây, bảo hành hoặc thay mới cây chết trong một năm nên tỷ lệ cây sống 99-100%, cây không chết, dân đỡ kêu ca", ông nói.
Người Hà Nội hôm nay, theo ông, được sống trong bầu không khí ít bụi hơn, xanh tươi trong lành hơn. "Tôi có lòng tin rằng những người thực hiện mà không có tâm thì cây sao tốt được", ông Chung trình bày trong phần tự bào chữa.
Về những sai phạm bị cáo buộc, ông cho hay "rất buồn, không thể tin" có việc bắt tay để nâng khống giá trong dự án. Ông nhận trách nhiệm với cương vị người đứng đầu thành phố song mong muốn được xét xử "như một công dân bình thường".
"Lương tâm tôi, đứng trước tòa, sai gì tôi nhận hết, không thể nói khác. Tôi luôn khẳng định trong dự án cây xanh, nếu phải bồi thường, tôi sẵn sàng bán nhà để nộp", cựu chủ tịch Hà Nội nói và mong HĐXX xét đều công và tội, đưa ra mức án công minh, khoan hồng.
Trong vụ án, ông Chung không bị VKS đề nghị phải bồi thường dân sự. Các bị cáo thuộc hai Công ty Cây xanh Hà Nội và Sinh Thái Xanh, phải liên đới bồi thường toàn bộ thiệt hại, hơn 34 tỷ đồng.
Trong lời sau cùng vào chiều nay, cựu chủ tịch Hà Nội mong muốn HĐXX xem xét công lao của các bị cáo thuộc Công ty Cây xanh Hà Nội, do suốt 3 năm thực hiện dự án các cán bộ công ty phải thức đêm trồng cây để đảm bảo an toàn giao thông, tránh bụi bặm ảnh hưởng dân. Với công sức của họ, với cùng kinh phí thành phố giao, khối lượng cây trồng nhiều gấp đôi kế hoạch, tỷ lệ cắt tỉa gấp 3. "Thủ đô được xanh như hôm nay có nỗ lực rất lớn của họ", ông nói.
Cựu chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung nói lời sau cùng tại vụ án thứ 4 bị xét xử, chiều 26/8. Video: Danh Lam
"Tôi chỉ biết trồng cây, mong Hà Nội đẹp như Singapore"
Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh Bùi Văn Mận, bị VKS đề nghị mức án nặng nhất trong 15 bị cáo. Ông và cấp phó Hoàng Thị Kim Loan đều bị cáo buộc hưởng lợi mỗi người 6,5 tỷ đồng từ nâng khống giá cây, dưới sự "nâng đỡ" của cựu chủ tịch Hà Nội. Song bà Loan đã nộp lại 6,5 tỷ đồng, còn ông Mận mới khắc phục 50 triệu đồng.
Sau khi nghe án đề nghị, ông Mận ngã quỵ, được các cán bộ hỗ trợ tư pháp đỡ dậy. Chủ tọa nhiều lần dừng giữa chừng hỏi "đã ổn chưa?", và khuyên bình tĩnh trình bày.
Tự bào chữa trưa nay, ông Mận ba lần nhắc lại câu "tôi chỉ biết trồng cây", không hiểu biết về pháp luật, hay hồ sơ nâng giá "nên mới gặp cơ sự này". Ông nói dốc lòng vì dự án trồng cây để thủ đô được xanh sạch đẹp như Singapore, cố gắng làm thế nào thật tốt. "Còn bao nhiêu tiền một cây, thành phố đã ấn định trước", ông Mận phân trần.
Giám đốc Bùi Văn Mận bị VKS đề nghị 8-9 năm tù, nặng nhất trong 15 bị cáo. Ảnh: Danh Lam
Ông kể về khó khăn khi trồng cây cho Hà Nội, cho hay có những đoạn phải nhổ đi trồng mới đến 6 lần vì bị trâu bò phá hết. "Mỗi bên hai làn thì rơi vào khoảng hàng nghìn km phải trồng lại. Công ty do đó phải bỏ tiền mua hàng rào dây thép, thuê người để bảo vệ, những chi phí ấy đâu có được thanh toán", ông nói.
"Mấy năm bị cáo không có tiền mua xe, phải thuê taxi đi chỉ đạo, có những lúc thuê công gấp mấy lần ngoài giá thị trường để đạt tiến độ. Bị cáo không vụ lợi, không thông đồng với ban, sở ngành nào hết. Bị cáo đứng ở đây quả là quá nhục nhã với gia đình và anh em trong ngành trồng cây. Bị cáo rất là nhục", ông Mận nói với giọng gần như bật khóc, xin được HĐXX xem xét giảm tội.
15h20, toà nghỉ nghị án. 15h chiều thứ hai, 28/8, HĐXX sẽ ra phán quyết.
Đây là vụ án thứ 4 ông Nguyễn Đức Chung bị xử lý. Cựu chủ tịch Hà Nội đang thi hành tổng cộng 12 năm tù tại 3 vụ án: chiếm đoạt tài liệu mật liên quan vụ án Nhật Cường, mua sắm chế phẩm Redoxy-3C và can thiệp đấu thầu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội.
Thanh Lam