Ngày 13/8, ông Nguyễn Đức Chung, 54 tuổi, cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội, bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đề nghị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo khoản 3, điều 356 Bộ luật Hình sự.
Đây là vụ án thứ 3 liên quan ông Chung. Trước đó, cuối tháng 7, ông bị đề nghị truy tố trong vụ án can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư. Tháng 12/2020, trong vụ án đầu tiên, ông bị phạt 5 năm tù do chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước.
Đồng phạm của ông Chung trong vụ án Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ là Võ Tiến Hùng, 54 tuổi, cựu tổng giám đốc Công ty Thoát nước Hà Nội; Nguyễn Trường Giang, 37 tuổi, Giám đốc Công ty Arktic.
Công ty Arktic do bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa, vợ ông Chung, thành lập và góp toàn bộ vốn điều lệ 5 tỷ đồng. Năm 2016, ông Chung liên hệ, đề nghị Công ty Watch Water (Đức) nghiên cứu chế phẩm Redoxy-3C để làm sạch nước ao hồ tại Hà Nội. Watch Water đồng ý bán với giá 8,5 Euro/kg.
Theo kết luận điều tra, ông Chung chỉ đạo Tổng giám đốc Hùng để Công ty Thoát nước Hà Nội mua qua Công ty Arktic thay vì nhập khẩu trực tiếp từ Watch Water. Công ty Arktic sau đó bán chế phẩm với giá từ 295.000 đến 326.000 đồng/kg và hưởng lợi 36,1 tỷ đồng chênh lệch.
Ông Chung trong quá trình điều tra nhận trách nhiệm về hai hợp đồng đầu tiên trong số 15 hợp đồng mua Redoxy-3C giữa Công ty Arktic và Công ty Thoát nước Hà Nội. Ông phủ nhận trách nhiệm trong 13 hợp đồng sau vì cho rằng đã được Thường trực Thành ủy đồng ý.
Ông Chung khai tháng 2/2020, Thanh tra thành phố Hà Nội kết luận việc mua, thử nghiệm, sử dụng Redoxy-3C có nhiều sai phạm nhưng ông có ý kiến rằng việc này là "không đúng".
Cơ quan điều tra nêu ông Chung thừa nhận đã "can thiệp, ép buộc, đe dọa, chỉ đạo" Chánh thanh tra và Đoàn thanh tra thành phố ban hành kết luận "không đúng sự thật". Do đó, kết luận thanh tra được thay đổi theo hướng việc mua bán chế phẩm Redoxy-3C không có sai phạm.
Cựu chủ tịch Hà Nội lý giải làm như vậy vì: "Thấy anh em ở Công ty Thoát nước, Sở Xây dựng và các sở ngành liên quan làm việc rất vất vả, vì cái chung nên muốn bảo vệ, nói đỡ cho mọi người để không bị kiến nghị xử lý trách nhiệm". Nếu các cán bộ của thành phố bị xử lý hình sự vì việc mua chế phẩm sẽ tạo tâm lý bất ổn cho công, viên chức trên địa bàn Thủ đô, từ đó hiệu quả phát triển kinh tế, xã hội sẽ không cao.
Cựu chủ tịch Hà Nội xin chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại nhưng cho rằng mua chế phẩm Redoxy là "việc làm vì cái chung", không chỉ đạo cấp dưới làm sai.
"Bị can Chung tha thiết đề nghị cơ quan điều tra xem xét không xử lý tiếp các cán bộ sở ngành và Công ty Thoát nước, cả cán bộ đang làm việc hoặc nghỉ hưu; tạo cho họ một cơ hội để công tác, gia đình yên ổn từ đó công việc của thành phố sẽ ổn định", kết luận điều tra nêu.
Ông Nguyễn Đức Chung. Ảnh: Võ Hải
C03 cho rằng ngoài 3 bị can, để xảy ra vụ án có sai phạm của nhiều lãnh đạo, cán bộ thuộc UBND Hà Nội, các Sở Tài chính, Xây dựng và Công ty Thoát nước. Do UBKT Trung ương đã kỷ luật một số lãnh đạo và đề nghị Thành ủy Hà Nội tiếp tục kiểm tra, xử lý tổ chức cá nhân liên quan, C03 không xem xét trách nhiệm hình sự với họ nhưng đề nghị cơ quan có thẩm quyền kỷ luật nghiêm khắc.
Theo kết luận điều tra, bị can Hùng khai khi đang thử nghiệm làm sạch nước, ông Chung đã yêu cầu: "Giao Công ty Thoát nước Hà Nội mua chế phẩm Redoxy 3C qua Công ty Arktic". Khi làm việc với cơ quan điều tra, một cựu Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội xác nhận ông Chung có chỉ đạo như vậy.
Ông Hùng khai biết Arktic là công ty "sân sau" của ông Chung, có trụ sở tại siêu thị Minh Hoa của gia đình ông Chung. Vì vậy, khi cựu Chủ tịch Hà Nội chỉ đạo, ông đã liên hệ với Giang để mua Redoxy-3C từ khi chưa có chủ trương cho sử dụng chế phẩm này.
Bị can Giang khai sau khi tiếp quản Công ty Arktic đã được làm thủ tục nhận 60% cổ phần nhưng không được bàn giao 5 tỷ đồng vốn điều lệ nên phải lấy 5 tỷ đồng của mình nộp vào quỹ công ty.
Giang muốn cựu Chủ tịch Hà Nội tạo điều kiện kinh doanh nên không đòi gia đình ông Chung đưa cho mình 2 tỷ đồng, ứng với 40% vốn còn lại.
Giang khai nhập khẩu, bán Redoxy khi chưa đầy đủ giấy tờ pháp lý là sai. Anh ta kinh doanh theo gợi ý của ông Chung vì muốn "lấy lòng". Giai đoạn 2016-2019, ông Chung chỉ đạo dùng tiền của Arktic để làm tài trợ, tặng quà cho một số đơn vị nhằm "mục đích đánh bóng hình ảnh" cho chủ tịch. Giang chi khoảng 7,8 tỷ đồng cho việc này.
Ông Chung là tiến sĩ luật, trưởng thành từ cảnh sát hình sự. Trong 8 năm, ông lần lượt giữ chức Phó phòng rồi Trưởng phòng cảnh sát hình sự, Phó giám đốc Công an Hà Nội.
37 tuổi, ông được phong tặng Anh hùng Lực lượng vũ trang; 46 tuổi là thiếu tướng. Sau hai năm làm Giám đốc Công an Hà Nội, ông được bầu làm Chủ tịch UBND Hà Nội và giữ cương vị này trong 5 năm đến khi bị bắt 28/8/2020.
Song Minh