Ông Giang Trạch Dân qua đời lúc 12h13 phút (11h13 phút giờ Hà Nội) tại thành phố Thượng Hải, nơi ông gắn bó gần như cả cuộc đời. Theo Xinhua, ông Giang Trạch Dân bị bệnh bạch cầu và suy đa tạng, dù được tận tình cứu chữa nhưng không qua khỏi.
Xinhua ca ngợi ông Giang Trạch Dân là "lãnh đạo nổi bật của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc" và là người sáng lập chính của học thuyết "Ba đại diện". "Sự ra đi của đồng chí Giang Trạch Dân là tổn thất lớn với đảng, quân đội và nhân dân", thông cáo có đoạn.
Ông Giang Trạch Dân vẫy tay trong cuộc diễu hành Ngày Quốc khánh tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh ngày 1/10/1999. Ảnh: AFP.
Theo đài truyền hình CCTV, quảng trường Thiên An Môn ở thủ đô Bắc Kinh và các tòa nhà chính phủ đã treo cờ rủ. Trụ sở các cơ quan đại diện của Trung Quốc ở nước ngoài cũng sẽ treo cờ rủ trong thời gian để tang.
Ban tổ chức lễ tang ông Giang Trạch Dân, do Chủ tịch Tập Cận Bình làm trưởng ban, hiện chưa công bố thời gian tang lễ.
Giao diện của Xinhua đã được chuyển sang màu đen trắng. Các hãng truyền thông Trung Quốc đều đăng bức ảnh hoa cúc màu đen trắng trên tài khoản Weibo.
Ông Giang Trạch Dân là lãnh đạo nòng cốt trong thế hệ lãnh đạo thứ ba ở Trung Quốc, kéo dài từ năm 1992 đến 2003, được coi là giai đoạn bùng nổ của kinh tế Trung Quốc với học thuyết "Ba đại diện".
Theo học thuyết này, đảng Cộng sản Trung Quốc đại diện cho nhu cầu phát triển của lực lượng sản xuất xã hội tiên tiến, đại diện cho phương hướng phát triển của nền văn hóa tiên tiến, đại diện cho lợi ích của đông đảo quần chúng nhân dân.
Khi ông Giang Trạch Dân trở thành lãnh đạo năm 1989, Trung Quốc đang trong giai đoạn đầu của quá trình hiện đại hóa kinh tế. Vào thời điểm ông nghỉ hưu năm 2003, Trung Quốc đã là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), giành quyền đăng cai Thế vận hội 2008 và đang trên đường trở thành siêu cường.
Dưới sự lãnh đạo của ông, Trung Quốc đã trải qua thời kỳ phát triển bền vững với một loạt cải cách, thu hồi Hong Kong từ Anh và Macau từ Bồ Đào Nha. Tuy nhiên, song song với các thành tựu, một số vấn đề trong nền kinh tế Trung Quốc cũng xuất hiện như ô nhiễm môi trường và khoảng cách giàu nghèo gia tăng.
Tại Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 hồi tháng 10, ông Giang Trạch Dân được bầu vào ban thường vụ đoàn chủ tịch, cơ quan giám sát đại hội gồm 46 thành viên. Tuy nhiên, ông đã không tham dự đại hội, dường như vì lý do sức khỏe.
Lần gần đây nhất ông Giang Trạch Dân xuất hiện trước công chúng là vào tháng 10/2019, khi ông cùng các cựu lãnh đạo khác chứng kiến lễ duyệt binh tại Quảng trường Thiên An Môn, kỷ niệm 70 năm ngày quốc khánh Trung Quốc.
Ông Tập Cận Bình (trái) và ông Giang Trạch Dân tại lễ duyệt binh kỷ niệm 70 năm ngày quốc khánh Trung Quốc tại quảng trường Thiên An Môn hồi năm 2019. Ảnh: AFP.
Huyền Lê (Theo Xinhua, AFP, Reuters)