Nguyễn Tấn Minh Nhựt, 30 tuổi, là chủ một cửa hàng thủy sinh trên đường An Dương Vương, quận 6. Là người yêu thích thiên nhiên nên anh thường xuyên tìm hiểu về nhiều loài động vật, trong đó có kiến.
Tháng 8/2019, Nhựt tìm được một tổ kiến trong gốc cây rồi mang về để vào bể thủy sinh cho tự sinh sản. Lúc đó anh còn chưa biết đến cộng đồng chơi kiến.
"Sau khi biết đến trên thế giới và Việt Nam có thú chơi này, tôi bắt đầu mày mò làm tank (bể nuôi kiến). Hiện nay nuôi khoảng 7 loài", anh chia sẻ.
Một tank có hai phần chính: phần tổ bên dưới làm từ một loại xi măng xây dựng và phần mô phỏng không gian săn mồi của kiến, bao bọc bởi các lớp mica trong suốt.
Ngoài ra còn có hai hộc nhỏ bên hông: hộc bên dưới là nơi kiến gom rác, thức ăn thừa để làm sạch tổ, hộc bên trên là nơi để thức ăn.
Một chiếc tank chuẩn phải đảm bảo yếu tố kín, khít để tránh xổng kiến hoặc kiến bên ngoài tự nhiên xâm nhập vào phá đàn kiến nuôi.
Phần nắp tank được làm bằng lưới để tạo độ thông thoáng.
Anh Nhựt tự thiết kế không gian săn mồi cho kiến bằng cỏ cây nhựa, đá thậm chí là cành cây...
"Tập tính một số loài kiến thích đào bới, nếu cho vật liệu tự nhiên như đất đá vào thì chúng sẽ đào. Khi thấy có môi trường thích hợp, chúng sẽ chui xuống đất, bỏ tổ bên dưới. Ngoài việc không nhìn thấy để kiểm soát đàn kiến thì giá trị thẩm mỹ khi chơi loài này cũng không còn", anh Nhựt cho biết.
"Độ ẩm rất quan trọng, nếu tổ quá nóng, trứng sẽ không nở", anh Nhựt nói. Anh tạo một bộ phận chứa nước dưới đáy tank, ngăn cách bởi một lớp lưới để tạo độ ẩm.
Mùa mưa là mùa sinh sản của kiến. Kiến chúa, kiến đực sẽ bay ra ngoài để giao phối, sau đó sẽ tìm nơi thích hợp làm tổ. Anh Nhựt thích bắt những con kiến chúa như thế về gây dựng đàn hơn so với việc bắt nguyên tổ ngoài thiên nhiên.
"Nếu không bắt được kiến chúa thì kiến thợ về nhà sẽ chết và ngược lại", anh Nhựt nói.
Đây là đàn Camponotus auriventris anh nuôi từ một con kiến chúa đầu tiên. Sau gần một năm, đàn này hiện có khoảng 100 con. Sau khi kiến chúa đẻ được khoảng 60 kiến thợ anh mới đưa chúng vào tank. Trứng của loài này khoảng gần hai tháng thì nở.
Đây là "ống dưỡng Queen" chuyên nghiệp, dùng để nuôi kiến chúa khi mới bắt về.
Ống có ba bộ phận, phần hộp hình vuông là nơi đựng thức ăn cho kiến vì một số loài trong suốt quá trình kiến chúa đẻ trứng không đi kiếm thức ăn.
Phần ống ở giữa màu hồng là nơi kiến chúa trú ngụ, đẻ trứng. Tùy từng loài, khi kiến chúa đẻ được khoảng vài chục con, anh Nhựt sẽ cho ra tank.
Phần đầu màu trắng, có một ống nhỏ bên trên dùng để châm nước, tạo độ ẩm.
Anh Nhựt thường cho kiến ăn nước đường, mật ong, và côn trùng để bổ sung protein giúp kiến chúa sinh sản tốt. Anh thường nhỏ các giọt nước đường trên lá, nhụy hoa cho kiến tự tìm đến ăn, xem chúng như thú cưng của mình.
Đây là một dụng cụ đựng nước đường cho kiến ăn. Anh Nhựt cho biết, niềm vui của anh khi chăm sóc kiến là mỗi lần nhìn kiến ăn, một con biết được chỗ có thức ăn sẽ chạy đi gọi báo và kéo theo con khác đến.
Chú kiến Rufipes đang được mớm nước đường. Đây là loại không thể leo nên nuôi khá nhàn. Một trong những nỗi khổ của người nuôi kiến là việc bắt chúng lại khi xổng chuồng.
"Phải thật kiên nhẫn, nhẹ tay nếu không sẽ làm chết", anh chia sẻ.
Đây là loài kiến Harpegnathos venator, được dân nuôi kiến ưa chuộng bởi kích thước lớn, vẻ ngoài "hầm hố" bởi hai chiếc càng. Tuy nhiên, loại kiến này khá chậm chạp, mắt rất tinh, không thích ánh sáng nên anh Nhựt phải dùng một tấm màn đen che tổ lại để chúng khỏi stress. Khi con kiến stress, chúng sẽ ăn trứng.
Lúc mới nuôi vì tò mò nên tôi hay lật ra để xem nên kiến đẻ ra là ăn trứng cả chục lần. Đây là một tập tính của loài kiến, khi thấy không an toàn", anh chia sẻ.
Các mặt của tank đều được gắn nam châm, anh Nhựt đang phát triển loại tank có thể ghép nối, thông nhau bằng một lỗ nhỏ. Kiến sẽ chui qua mở rộng nơi ở mà không cần thay tank lớn hơn. Sau một năm học hỏi cách làm tank từ nước ngoài và cải tiến để phù hợp với nhu cầu, đã có nhiều người tìm đến mua sản phẩm của anh.
"Tôi mong muốn cộng đồng người nuôi kiến có được một sản phẩm tank chuẩn, ưu việt nhất. Không ngờ từ đam mê của mình lại có thể kiếm thêm thu nhập. Tuy kinh doanh nhiều mặt hàng nhưng bán được sản phẩm làm từ đam mê của mình tôi thấy rất vui, ý nghĩa", anh Nhựt nói.
Diệp Phan