Nhờ chặng đường theo đuổi đam mê nghiên cứu khoa học, PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng đã giành Quán quân hạng mục Khoa học và Bền vừng Giải thưởng Study UK Alumni 2023-2024. Giải thưởng vinh danh nữ tiến sĩ nhiều cống hiến cho lĩnh vực năng lượng tái tạo và môi trường bền vững, đề cao tinh thần không ngừng học hỏi, khám phá những giá trị tiềm ẩn từ những thứ tưởng chừng bỏ đi, tìm tòi những điều mới của bà.
PGS.TS. Phụng tốt nghiệp đại học với luận văn đạt điểm tối đa, đạt huy chương vàng của Khoa Kỹ thuật Hóa học năm 1999 và được giữ lại trường làm giảng viên. Tuy nhiên, bà lựa chọn đi làm ở doanh nghiệp để ứng dụng kiến thức đã học vào thực tế.
Sau một thời gian làm việc và thăng tiến đến vị trí Trưởng phòng kỹ thuật, bà nhận ra đam mê của bản thân là tạo ra những sản phẩm mới, thay vì làm những điều rập khuôn. PGS.TS. Phụng quyết định trở lại trường Đại học Bách Khoa TP HCM làm giảng viên và học thạc sĩ.
Theo bà, 9 tháng làm cho doanh nghiệp không vô nghĩa. Hành trình này giúp cô gái trẻ năm ấy mở rộng tầm mắt về đầu ra của sáng chế, nhu cầu của doanh nghiệp... "Từ đó, tôi mới càng có thêm động lực vượt khó, khám phá những khả năng tiềm ẩn ở mình hơn", bà Phụng nói thêm.
PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng nhận giải thưởng khoa học. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Năm 2004, với khát khao nghiên cứu khoa học và tìm kiếm tri thức mới. PGS.TS. Phụng đến Đại học Sheffield - ngôi trường danh giá của Anh làm nghiên cứu sinh.
Tại đây, bà gặp người thầy hướng dẫn có ảnh hưởng rất lớn đến con đường nghiên cứu khoa học về sau. Từ thầy, cựu du học sinh Anh củng cố thêm cách nghiên cứu ứng dụng "From Industry to Laboratory", tức lấy bài toán từ thực tiễn để nghiên cứu. Đồng thời, bà học được cách giảng dạy tôn trọng sáng tạo, giúp sinh viên phát huy tối đa tiềm năng.
"Thầy luôn giúp sinh viên 'khai phóng' nhưng vẫn đi đúng định hướng ban đầu. Đây cũng là cách tôi đã học được và ứng dụng vào việc giảng dạy cho học trò của mình sau này", bà chia sẻ.
Năm 2008, PGS.TS. Phụng bảo vệ thành công luận án và nhận bằng Tiến sĩ. Trở về Việt Nam, bà say mê theo đuổi ước mơ trở thành nhà khoa học, tiếp tục nghiên cứu ứng dụng các vấn đề thực tế của đất nước như xử lý phế phụ phẩm trong nông nghiệp, tạo ra nguồn năng lượng mới và sản phẩm có giá trị kinh tế cao.
"Việt Nam có tiềm năng lớn về phế phẩm nông nghiệp. Với nghiên cứu của mình, tôi hy vọng có thể chung tay giải quyết các vấn đề môi trường, kinh tế và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước", bà nói thêm.
PGS.TS. Phụng nghiên cứu sản phẩm từ các loại phế phẩm nông nghiệp. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Với những nỗ lực đó, nữ tiến sĩ được vinh danh với hàng loạt giải thưởng trong nước và khu vực châu Á như giải thưởng Nhà khoa học ASEAN - Mỹ năm 2016; vào top 100 nhà khoa học hàng đầu châu Á năm 2017, top 50 phụ nữ có ảnh hưởng nhất đất nước do Tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn ở lĩnh vực khoa học – giáo dục năm 2019...
Năm 2022, PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng là nhà khoa học nữ duy nhất của châu Á nhận giải thưởng Sáng tạo xuất sắc nhất của Quỹ Toàn cầu Hitachi với công trình "Chế tạo vật liệu tiên tiến Aerogel từ chất thải nông nghiệp để xử lý nước". Giải thưởng này vinh danh nghiên cứu phát triển kỹ thuật sản xuất vật liệu cellulose aerogel tính năng cao từ nguồn phế phẩm nông nghiệp theo hướng sản xuất thân thiện với môi trường và khả thi về kinh tế.
Nữ tiến sĩ luôn tin rằng vạn vật đều có ích nếu con người biết trân trọng và định hướng đúng cách. Khi dạy học trò cách làm ra những sản phẩm giá trị từ những thứ bỏ đi, bà cảm thấy hạnh phúc trao tới các em một bài học nhỏ.
"Đừng bao giờ bỏ qua những giá trị chưa hiển thị hoặc bị khuất lấp. Giá trị nằm trong chính mắt nhìn và bộ lọc của người dùng", bà nhấn mạnh.
Bên cạnh thành tựu nghiên cứu, PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng dành tình yêu thương và nỗ lực truyền niềm đam mê khoa học cho thế hệ tiếp theo. Với bà, việc hướng dẫn và tạo nên môi trường nghiên cứu thật sự sẽ mang lại cho các em nền tảng nghiên cứu khoa học vững chắc.
Khi chập chững những bước đi đầu tiên trên con đường nghiên cứu, bà đã nhận được sự hỗ trợ từ thầy cô. Vì vậy, nữ tiến sĩ luôn cố gắng dành thời gian nhiều nhất có thể để đồng hành cùng sinh viên.
"Quan điểm và điều tôi là cứ làm hết sức và theo đuổi tận cùng đam mê, dù thất bại nhưng quả ngọt ắt sẽ đến từ sự kiên trì...", bà cho hay.
PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng hướng dẫn sinh viên nghiên cứu khoa học. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Qua chặng đường dài nghiên cứu, PGS.TS. Lê Thị Kim Phụng thấu hiểu những khó khăn, vất vả của một phụ nữ làm khoa học. Từ đó, bà luôn dành niềm ưu ái, sự động viên và khích lệ cho nữ sinh. Theo bà, phụ nữ làm khoa học có rất nhiều cơ hội. Tuy không dễ dàng với bất kỳ ai, nhưng đổi lại thành công là bước đệm lớn để mỗi người trưởng thành hơn.
Vì vậy, khi nhận thấy đam mê nghiên cứu khoa học ở bất cứ sinh viên nào, bà đều khích lệ và "thổi bùng" ngọn lửa đam mê ấy bằng những dự án bản thân đang triển khai.
PGS.TS. Kim Phụng luôn cảm thấy đúng đắn và may mắn khi trở lại với nghề giáo, niềm đam mê ẩn sâu trong lòng. Bà hạnh phúc khi được đứng trên lớp với học trò, cùng sinh viên mày mò phát kiến ý tưởng khoa học từ bước khởi đầu và đưa ý tưởng nghiên cứu thành những sản phẩm cụ thể, ứng dụng trong cuộc sống.
Nhật Lệ