Một tháng trước ngày sang Mỹ, Nguyễn Nga Nhi (cựu học sinh chuyên Toán trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam) bận rộn hơn bình thường. Em đang tham gia khóa đào tạo về AI (Trí tuệ nhân tạo) trong khuôn khổ trại hè Toán và Khoa học (MaSSP). Cuối tháng 7, em còn tham dự trường hè VSSS tại Quy Nhơn để tìm hiểu kỹ năng cơ bản dành cho các nhà nghiên cứu trẻ. Đầu tháng 8, Nhi sang Trung Quốc tham gia trại hè Khoa học châu Á (ASC).
"Những trại hè em trúng tuyển đều liên quan đến định hướng nghiên cứu. Ví dụ ở ASC, em được trực tiếp nghe chia sẻ của những nhà khoa học hàng đầu thế giới, trong đó có những người từng đạt giải Nobel. Điều đó giúp em có sự chuẩn bị bài bản để tận dụng tốt nhất bốn năm ở Mỹ", Nhi nói.
Dành buổi tối chủ nhật quây quần bên gia đình, Nhi và bố mẹ cười thoải mái khi nhớ đến buổi sáng 15/12/2018. Nộp hồ sơ đợt tuyển sinh sớm của Đại học Yale - top 3 của Mỹ (theo US News & Report) và đứng thứ 17 thế giới trên bảng xếp hạng QS, cả gia đình rất trông ngóng kết quả.
Đại học khu vực bờ đông của Mỹ thường công bố kết quả vào cuối chiều, tức sáng sớm ở Việt Nam. Đang ngủ, Nhi được bố mẹ gọi dậy để kiểm tra kết quả. Bật máy tính trong tình trạng ngái ngủ, Nhi và cả nhà vỡ òa khi thấy thông báo trúng tuyển kèm gói hỗ trợ tài chính 295.000 USD cho bốn năm học.
Anh Nguyễn Lân Hùng Quân (bố Nhi) bất ngờ hơn khi chỉ nửa tiếng sau đã nhận được tin nhắn chúc mừng của một vài phụ huynh dù gia đình chưa kịp chia sẻ tin vui. "Nhi là học sinh duy nhất đang học tại Việt Nam trúng tuyển vào Yale năm nay nên đó chắc chắn là buổi sáng đáng nhớ với cả nhà", anh Quân nói.
Kết quả trúng tuyển Đại học Yale khiến dịp Tết Nguyên đán của gia đình trở nên vui vẻ hơn. Sau Tết, Nhi còn nhận được thông báo trúng tuyển vào hai đại học khai phóng tốt nhất nước Mỹ là Williams và Amherst với gói hỗ trợ tài chính lần lượt 272.000 và 295.000 USD. Em cũng nằm trong danh sách top đầu trúng tuyển vào Đại học Bách khoa Paris (Pháp). Thế nhưng, Nhi vẫn quyết định chọn Yale vì đã có những trải nghiệm đáng nhớ trong hai tuần hè ở ngôi trường này.
Nhi là học sinh Việt Nam đầu tiên được nhận học bổng toàn phần tham dự chương trình Học giả trẻ toàn cầu Yale. Em có hai tuần trải nghiệm tại Yale. Dù lần đầu sang Mỹ, phải đi một mình và gặp chút khó khăn khi tự mình sinh hoạt trong ký túc xá, Nhi vẫn cảm thấy đây là ngôi trường phù hợp với mình.
"Khuôn viên rộng lớn với những hoạt động văn hóa đa dạng là nét đặc trưng của Yale. Nếu có dịp đến thăm thư viện huyền thoại Sterling Memorial, bất cứ học sinh nào cũng sẽ ao ước trở thành một phần của nơi này", Nhi nói.
Những bài thi chuẩn hóa đạt điểm xuất sắc
Ngay từ nhỏ, Nhi đã được bố mẹ định hướng du học bậc đại học nhưng em không hề muốn bởi du học đồng nghĩa với việc phải tự làm mọi thứ. Đến giữa cấp 2, sau khi tham gia nhiều cuộc thi quốc tế như APMOPS hay IMC, được gặp gỡ bạn bè quốc tế, tiếp cận môi trường học tập tiên tiến, em mới thực sự mong muốn du học và bắt đầu chuẩn bị hành trang.
Từ cuối cấp 2, Nhi đã ôn luyện để giành điểm số tốt trong các bài thi chuẩn hóa. Kết quả, em đạt ACT 35/36, TOEFL iBT 112/120. Để thể hiện năng lực và đam mê, em thi thêm SAT 2 Toán, Lý, Hóa và đều giành 800/800, bảy môn AP đạt tuyệt đối (5/5).
Là học sinh đạt nhiều huy chương vàng quốc tế về Toán và Khoa học, nhiều người nghĩ Nhi không gặp khó khăn gì trước những bài thi này. Thế nhưng, em cũng phải thi lại nhiều lần để có kết quả ưng ý. Với bài thi ACT, nữ sinh Hà Nội thi ba lần trong một năm, lần đầu đạt 33 điểm và đến lần ba thì đạt 35/36. Với TOEFL iBT, em cũng thi hai lần để đạt được số điểm 112 (lần đầu là 108).
"Nếu đạt 31/36 ACT và 100 TOEFL, em có thể trúng tuyển nhiều trường nhỏ. Nhưng theo tìm hiểu, muốn vào trường top 3 như Yale, em cần đạt tối thiểu 34 ACT và 110 TOEFL", Nhi giải thích lý do thi lại nhiều lần dù đã đạt điểm tốt ở ngay lần đầu tiên. Em cho rằng những bạn có ý định du học cần hoàn thành các bài thi chuẩn hóa chậm nhất là cuối lớp 11.
Nguyễn Nga Nhi trong một lần ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ảnh: NVCC
Dự án Toán tương tác - dấu ấn được ngợi khen
Tham gia nhiều câu lạc bộ và hoạt động từ thiện, nhưng Nhi cho rằng chừng đó là chưa đủ nếu muốn trúng tuyển vào trường thuộc nhóm "Big Three" của Mỹ bởi họ thường quan tâm đến khả năng lãnh đạo của thí sinh.
Là người tạo ra Toán tương tác (Flash for Math) - dự án giáo dục từng lọt top 15 chương trình "Tri thức trẻ vì giáo dục 2018", Nhi đã nói sâu về dự án này với các hợp phần như tạo chuyên mục trên báo điện tử, dạy lập trình Toán tương tác cho học sinh và viết những câu chuyện về các thuật toán. Tất cả đều miễn phí, giúp ích cho học sinh tiểu học và THCS, phù hợp với tiêu chí của Yale.
Toán tương tác là dự án chính và rất riêng của Nhi trong suốt ba năm THPT nên em cũng viết bài luận xoay quanh nó. Trong đó, em giải thích lý do muốn làm và những gì đã làm được. Trong thư thông báo trúng tuyển, Ban tuyển sinh Đại học Yale đã có đoạn viết tay bày tỏ sự ấn tượng với đam mê của Nhi trong giáo dục Toán học, mong em lựa chọn Yale để tiếp tục phát huy những đóng góp.
Gia đình của Nga Nhi. Ảnh: NVCC
Từ kinh nghiệm bản thân, Nhi khuyên những bạn có quyết tâm du học nên xây dựng một câu chuyện, dự án của riêng mình từ sớm. Có thể chưa biết câu chuyện sẽ đi đến đâu và đi theo hướng nào, nhưng bắt đầu sớm sẽ giúp các bạn có cơ hội để thử chọn và thay đổi. "Những gì là quá trình luôn được đánh giá cao hơn những hoạt động đơn lẻ mang tính thời điểm", Nhi nói.
Dù sau hai năm đầu mới phải đăng ký ngành học, nữ sinh sinh năm 2001 đã có định hướng theo Khoa học máy tính và có thể học sâu hơn về AI. Đại học Yale có chương trình đào tạo mở để những sinh viên xuất sắc có thể hoàn thành cả bậc cử nhân và thạc sĩ sau bốn năm. Trường cũng cho phép sinh viên học song bằng hai chuyên ngành. Vì vậy, Nhi đang dự tính theo đuổi những hướng đi này. Em cũng dự định học thêm tiếng Pháp vì hiện là thành viên duy nhất trong gia đình chưa nói được ngôn ngữ này.