Ngày cuối tuần giữa tháng 6, Minh Châu, lớp 12 Sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, tự thưởng cho mình khoảng thời gian thư giãn sau những buổi học trên lớp. Vì giành học bổng du học, việc học tại trường và thi tốt nghiệp không còn quá áp lực với em.
Trong kỳ tuyển sinh tháng 4-5, Châu trúng tuyển sáu trường tại Mỹ và Đại học Aalto của Phần Lan. Trong đó, Đại học Notre Dame, xếp thứ 15 danh sách đại học quốc gia của Mỹ năm 2020 theo US News & World Report, đề nghị cấp học phí và sinh hoạt phí trị giá hơn 6,4 tỷ đồng trong bốn năm. Còn tại bảng xếp hạng QS 2021, Đại học Aalto xếp thứ 127 thế giới, là một trong những trường tốt nhất tại Phần Lan. Trường cũng trao học bổng 100% học phí cho Châu.
Nhìn thành tích của cô gái chuyên Sinh, ít người biết rằng em từng nghĩ "du học chẳng để làm gì". Trong hai năm, từ việc thay đổi nhận thức, Châu dành thời gian hoàn thành các chứng chỉ cần thiết. "Cho đến giờ khi nhìn lại hai năm đã qua, em vẫn nghĩ đó là một hành trình khó tin", Châu nói.
Đỗ Cao Minh Châu trong buổi chụp kỷ yếu tốt nghiệp. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, từ khi học khối THCS trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, Châu được gia đình gợi ý du học. Em không phản đối nhưng cũng chưa hoàn toàn ủng hộ và nghe theo kế hoạch của gia đình. "Lúc đó em nghĩ tại sao phải du học? Du học cho mình cái gì? Em học trên lớp, thành tích tốt nhưng vẫn chưa tìm được câu trả lời", cô gái kể.
Đến khi vào lớp 10, nhờ đạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp thành phố, Minh Châu được vào vòng sơ loại để chọn 6 em, thành lập đội tuyển thi IJSO (Olympic Khoa học trẻ quốc tế) lần thứ 14, được tổ chức tại Hà Lan năm 2017. Châu không có nhiều hy vọng được chọn vì các bạn chuyên Toán, Lý, Hóa rất giỏi và luôn thống trị đội tuyển IJSO các năm, nhưng giấc mơ được chạm vào tuyết ở Hà Lan đã tạo động lực cho em đăng ký tham gia. Trải qua hai vòng thi, Châu may mắn là người cuối cùng được chọn trong 6 thành viên.
Trong ba tháng ôn tập, Châu cùng các bạn phải học toàn bộ kiến thức Lý, Hóa, Sinh của bậc THPT. Đến giờ khi nhớ lại, Châu vẫn dùng từ "kinh hoàng" để diễn tả khoảng thời gian ôn luyện căng thẳng đó. Nữ sinh tự nhận tư chất không được như các bạn, giáo viên giảng một lần trên lớp Châu chưa thể hiểu ngay nên về nhà em phải xem lại. Thời gian ôn thi, ngày nào em cũng học đến 2h sáng.
Trước khi bước vào kỳ thi chính thức, Châu phải trải qua ba lần thi thử. Lần đầu em xếp thứ 5/6, lần hai đứng chót và lần ba vươn lên vị trí thứ hai. "Em đã rất căng thẳng khi xuất phát điểm ở cuối đội, nhưng điều khiến em tự hào nhất là sự chăm chỉ khả năng tự học và sức bền của bản thân", Châu nhớ lại.
Ngày bước chân đến Hà Lan để tham gia IJSO 2017, Châu rất lo lắng. Nếu bảo không hy vọng là nói dối nhưng nữ sinh chỉ dám nghĩ "được giải là may lắm rồi". Thế nên khi Châu giành huy chương bạc, cũng là thành tích tốt nhất của đoàn IJSO Việt Nam năm đó, các thầy cô đã đánh giá kết quả của em là "cuộc lội ngược dòng ngoạn mục".
Trong hai tuần tại Hà Lan, Châu tham quan, dự nhiều hội thảo trao đổi, làm việc nhóm đồng thời trải nghiệm sự đa dạng văn hóa, gặp gỡ nhiều bạn bè trên thế giới. "Khi giao lưu với thầy cô, bạn bè, được thoải mái trình bày quan điểm của mình và lắng nghe phản biện từ mọi người, em thấy rất hấp dẫn. Nhận thức của em về du học bắt đầu thay đổi", Châu nói, khẳng định IJSO 2017 là cuộc thi giúp em mở ra một giấc mơ, hướng đi mới cho em.
Minh Châu (hàng dưới, thứ tư từ trái qua) cùng đội tuyển IJSO 2017. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Châu bắt đầu tìm hiểu và ôn thi các chứng chỉ chuẩn hóa, tiếng Anh để hoàn thiện dần hồ sơ du học. Từ mùa hè năm 2018, nữ sinh tham gia một lớp ôn thi SAT trong ba tháng. Lần đầu thi, Châu chỉ đạt 1430/1600 điểm và tỏ ra tiếc nuối vì cho rằng chưa biết cách phân bổ thời gian. "Em nghĩ mình có thể làm được nhiều điểm hơn, bài đọc không khó đến mức như thế", Châu kể.
Sau lần đầu thi với kết quả không như ý, cô gái chuyên Sinh quyết định tự ôn để thi lại. Lần này, Châu luyện nhiều đề để cải thiện tốc độ, tập trung ôn lại những phần mình có thể mạnh và học thêm từ vựng. Thời gian nước rút, nữ sinh làm hai đề một ngày, mỗi đề 3,5 tiếng. Sau hai tháng nỗ lực, Châu đạt điểm gần tuyệt đối 1590/1600 trong lần thi SAT thứ hai, chỉ mất 10 điểm ở phần đọc hiểu.
Cuối năm 2018, Minh Châu học tập trung cùng đội tuyển ôn thi học sinh giỏi quốc gia môn Sinh. Em tiếp tục lên kế hoạch thi IELTS và SAT 2 song song với lịch học đội tuyển. Tự nhận vốn từ kém, bí quyết của em chỉ là luyện và học thật nhiều từ mới, làm đề trong sách Cambridge.
Vì không học tại trung tâm, Châu không có giáo viên và bạn bè để luyện nói. Em chỉ đứng trước gương, tự nói với mình, ghi âm và sửa lỗi. Em học từ vựng và cụm từ theo chuyên đề, sau đó hướng đề bài theo nội dung các từ đã có để bài nói tăng tính học thuật. Sau sáu tháng tự học, Châu đạt IELTS 8.0, trong đó Reading điểm tuyệt đối 9.0, Listening 8.5, Speaking 7.5 và Writing 7.0. Kết quả thi SAT 2 cũng cực tốt với điểm tuyệt đối 800/800 cho cả ba môn Toán, Hóa, Sinh.
Dù ôn thi chứng chỉ, cô gái chuyên Sinh cũng không lơ là việc học và vẫn dành thời gian tham gia hoạt động xã hội. Hai năm liên tiếp, Châu đều đạt giải nhì môn Sinh trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Tháng 5/2019, em cùng bạn bè thành lập Healthy Everyday Oganization (HEO), tổ chức phi lợi nhuận, tổ chức dự án nâng cao sức khỏe cá nhân, hiểu biết về dinh dưỡng cho học sinh bậc tiểu học và đầu THCS. Ngoài việc giữ vai trò chủ tịch, tự lên giáo án và đứng lớp, Châu cũng mời cố vấn là các thầy cô có chuyên môn, những người có sức ảnh hưởng và truyền cảm hứng đến các bạn nhỏ. Đến nay, ban tổ chức của HEO có 50 thành viên, tổ chức được 7 lớp học cho hơn 200 học sinh.
Khi đã sở hữu thành tích học tập và ngoại khóa dày dặn, cô học trò chuyên Sinh đầu tư cho bài luận chính. Minh Châu kể về đam mê khoa học tự nhiên của bản thân và cách lĩnh vực này tác động lên tính cách của em. "Khoa học tự nhiên vẫn được coi là lĩnh vực khô cứng, nhưng lại giúp em thay đổi nhiều về mặt cảm xúc, suy nghĩ và đưa em đến với nhiều cơ hội mới", Châu nói.
Sau khi viết bài luận chính trong ba tháng, Minh Châu nhờ một người quen, đóng vai trò là cố vấn, chỉnh sửa cách hành văn, ngữ pháp giúp. Nữ sinh không gửi lần lượt hồ sơ cho từng trường mà hoàn thiện tất cả, cùng lúc gửi cho các trường vào cuối tháng 11/2019.
Minh Châu và cô giáo chủ nhiệm. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Dù hồ sơ khá đẹp với thành tích học tập, ngoại khóa dày dặn cùng khả năng chơi đàn bầu, Minh Châu vẫn lo lắng. Tại vòng nộp hồ sơ sớm cuối năm 2019, em đã không thành công khi bị ngôi trường đặt hy vọng cao nhất từ chối. Nhờ sự động viên của gia đình, em lấy lại cân bằng, vững tâm để bước vào kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn Sinh chỉ sau đó một tuần.
Hai tháng tiếp theo vẫn trôi qua trong căng thẳng vì tỷ lệ đỗ ở vòng tuyển sinh thường sẽ thấp hơn tuyển sinh sớm. Nhưng rồi thư báo trúng tuyển đầu tiên gửi về trong sự hạnh phúc như vỡ òa của Minh Châu. 7 trường đồng ý trao học bổng cho em, trong đó có Đại học Notre Dame và Đại học Aalto. "Khi nhận được kết quả trúng tuyển, em rất vui vì cố gắng của mình đã được đền đáp", Châu kể. Hiện em chưa quyết định nhập học trường nào.
Nguyễn Hải Thùy Linh, bạn cùng lớp và cùng đội tuyển Sinh học quốc gia với Minh Châu, đánh giá em là người cởi mở, thông minh và chăm chỉ. Trong quá trính sát cánh cùng nhau, cả hai thường giúp đỡ và chia sẻ những vui buồn trong học tập và cuộc sống. "Với nỗ lực bền bỉ mà Châu đã bỏ ra, em nghĩ bạn hoàn toàn xứng đáng với thành tích đạt được. Châu có thế mạnh về sự tỉ mỉ, chăm chỉ, em nghĩ bạn phù hợp với ngành y hoặc nghiên cứu khoa học", Linh nói.
Thời gian tới, Châu sẽ thi chọn đội tuyển thi Olympic Sinh học, được tổ chức online vào tháng 8, sau đó sẽ cân nhắc các dự định tiếp theo. Từ những gì đã trải qua và thay đổi, cô gái sinh năm 2002 cho rằng mỗi người cần học cách đối mặt và vượt qua qua áp lực để vươn tới những cơ hội mới. "Em nghĩ làm gì cũng phải có áp lực mới tiến lên được vì áp lực tạo ra động lực, giúp em làm được những việc tưởng chừng không thể và kiên trì theo đuổi mục tiêu", Châu nói.
Thanh Hằng