Cuối tháng hai, trong lúc thăm thửa ruộng đang trổ bông, ông Trường liên tục nhận cuộc gọi đặt lịch phun thuốc. Người nông dân 57 tuổi lên lịch bay, gom những thửa ruộng cùng tuyến đường, gọi người lái drone thông báo lịch trình ngày mai.
Ông Trường cùng với máy drone. Ảnh: Ngọc Tài
Ông Trường mê máy bay phun thuốc khi chúng được trình diễn trên đồng 5 năm trước, song chưa mua ngay mà dành thời gian nghiên cứu. Ông nhẩm tính trung bình một vụ nông dân phun thuốc 8-10 lần, gấp nhiều lần so với dùng máy đập liên hợp. Tháng 8 năm ngoái, nhận thấy nhu cầu của nông dân tăng cao, ông sắm máy đầu tiên, vừa phun dịch vụ vừa dùng cho 12 ha đất nhà.
Mỗi drone có giá giao động 400-700 triệu đồng, nặng chừng 20 kg, chưa tính dung dịch thuốc bảo vệ thực vật. Đồ nghề của người phun thuốc thuê còn có điện thoại thông minh kết nối bộ điều khiển, can pha thuốc, lưới lọc, hệ thống sạc pin, 2-4 cục pin... Trung bình một ha lúa phun mất 7 phút, khoảng ba bình thuốc sẽ thay pin một lần. Mỗi ngày một drone phun từ 30-70 ha tuỳ vào khoảng cách giữa các thửa ruộng cần phun thuốc.
Ban đầu tận dụng nhân công sẵn có, ông phụ trách sắp lịch bay, con trai đứng ra vận hành máy, vợ ông hạch toán thu chi. Sau hai tháng khai trương, drone phun được hơn 2.800 ha, với giá 160.000 đồng một ha, doanh thu hơn 450 triệu đồng. Trừ chi phí nhân công khoảng 20% (người lái, một đến hai người phụ tá), nhiên liệu 30%, chưa tính khấu hao máy móc ông lãi hơn 300 triệu đồng.
"Mua về là phun xuyên suốt không có ngày nghỉ, cao điểm bay 70 ha một ngày. Lúc đó, có 5 máy vẫn không đủ dùng", ông Trường cho biết.
Đầu năm nay, người nông dân quê xã Tân Tuyến mua thêm chiếc mới, đào tạo người lái, mở rộng thị trường sang các xã lân cận. Ông đề ra chiến lược, chi hoa hồng nhiều hơn cho nhân công, tạo động lực làm việc nhiệt tình, chủ ruộng hài lòng sẽ giữ chân được khách. Tuy diện tích phun thuê giảm còn 600-700 ha mỗi tháng do nhiều đối thủ cạnh tranh song ông Trường vẫn lãi hơn 100 triệu đồng.
Tổ bay của Phú cùng với máy drone mới. Ảnh: Ngọc Tài
Cùng trên địa bàn huyện Tri Tôn, anh Trương Triệu Phú, chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp sắm 6 drone sau thời gian thử nghiệm vào tháng 4/2021. Sắp tới anh bổ sung thêm hai máy với tham vọng mở rộng lên hàng chục máy.
Ngoài việc đến ruộng bằng xe máy, nhóm của Phú còn trang bị thêm xe tải vận chuyển 2-3 drone cho khu vực xa. Anh Phú cho biết: "Tổ bay toả đi toàn tỉnh nên thị trường còn rất lớn. Hiện 6 máy nhưng thường xuyên trùng lịch, phun không kịp, nông dân cằn nhằn hoài".
Lợi nhuận trung bình mỗi máy là 50 triệu đồng một tháng, anh Phú dự định dùng tiền lãi sắm máy mới và tiếp tục đào tạo, mở rộng đội bay. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tri Tôn toàn huyện có 28 drone phun thuốc thuê.
Cách Tri Tôn 60 km, các cánh đồng huyện Tam Nông (Đồng Tháp) có hơn 20 máy bay phun thuốc thuê. Ngoài thu hút cá nhân đầu tư sắm máy, dịch vụ này còn quy tụ mô hình kinh doanh tương tự Grab.
Anh Lâm Trọng Nghĩa, cán bộ Trung tâm dịch vụ nông nghiệp huyện Tam Nông, chủ phần mềm Mapa - làm nông đơn giản, đang vận hành 10 drone. Việc đặt lịch, lên kế hoạch bay, chấm công, hạch toán thu chi, hoàn toàn qua phần mềm. Đội bay Mapa gồm 10 phi công, 10 phụ tá và 6 nhân viên chăm sóc khách hàng, thủ quỹ, kỹ thuật, kế toán, thu nhập trung bình 10-12 triệu mỗi tháng.
Cụ thể, nhà đầu tư trực tiếp sắm máy, giao cho Nghĩa vận hành bằng đội bay do anh xây dựng, cam kết chia lợi nhuận theo tỉ lệ nhất định. Thông qua phần mềm quản lý, chủ máy kiểm soát được doanh thu mỗi ngày, hạch toán lợi nhuận cuối tháng, thu hồi vốn mua máy sau 1-1,5 năm.
Về phần nông dân, phần mềm ngoài đặt lịch và nhận lịch, còn lưu trữ nhật ký đồng ruộng chi tiết từng lần phun, danh mục thuốc, giúp kiểm soát chi phí, lợi nhuận sau mỗi vụ.
Drone phun thuốc trên cánh đồng huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: Nghĩa Lâm
Riêng với startup nói trên, Nghĩa hướng đến mục tiêu lâu dài, phần mềm giúp kiểm soát chất lượng nông sản thông qua việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên đồng. Khi doanh nghiệp cần đặt hàng sản lượng lớn, chất lượng đồng đều mô hình sẽ kết nối nông dân, nhận phun thuốc hết vụ và minh bạch nhật ký đồng ruộng với doanh nghiệp.
Theo nhiều nông dân, ưu điểm của máy bay phun thuốc là tiết kiệm 20-30% thuốc, không giẫm lúa, phun đều, phòng trừ sâu bệnh hiệu quả và ít ảnh hưởng sức khoẻ người phun. Với nông dân canh tác diện tích lớn từ vài ha trở lên, thuê phun bằng máy bay tiết kiệm được thời gian trong bối cảnh nhân công phun thuốc bằng bình máy đang khan hiếm.
Bên cạnh những ưu thế, máy bay phun thuốc là hàng điện tử, dễ gặp rủi ro nếu không nắm chắc kỹ thuật vận hành. Sự cố thường xảy ra như gãy cánh, rơi trên đồng, trong khi chi phí thay phụ tùng giá khá cao.
Ngọc Tài