Kayan là một dân tộc thiểu số có nguồn gốc cổ xưa ở Myanmar. Họ sinh sống rải rác ở Bagan, Inle và cả ở vùng biên giới giáp Thái Lan. Nếu du khách mua tour tham quan hồ Inle, "làng cổ dài" sẽ là một trong những điểm dừng chân thú vị của chuyến đi.
Ở đây du khách gặp những phụ nữ cổ dài đang cần mẫn bên khung cửi. Trải qua hàng nghìn năm, phụ nữ Kayan vẫn giữ phong tục đeo những chiếc vòng đồng lấp lánh khiến cổ của họ cao hơn nhiều so với bình thường.
Những phụ nữ trưởng thành có thể đeo đến 37 chiếc vòng cổ, nặng khoảng 15 kg. Từ khi lên 5 tuổi, các bé gái ở đây bắt đầu đeo vòng cổ, số lượng tăng dần theo chu kỳ 4 năm một lần. Họ mang những chiếc vòng này cả khi ngủ, làm việc. Việc đeo vòng cổ được xem như một nghi lễ thiêng liêng, được thực hiện bởi những người lớn tuổi có kinh nghiệm. Nếu không làm đúng cách có thể dẫn đến khó chịu, nghẹt thở hoặc khó nuốt thức ăn.
Nhiều người còn mang cả vòng ở chân và tay. Có nhiều cách lý giải về phong tục kỳ lạ này. Một trong số đó là truyền thuyết về trưởng bộ lạc được cảnh báo trong giấc mơ rằng, ngày thứ 4 sau khi con ông chào đời, một con hổ xuất hiện và tấn công dân làng. Nó sẽ cắn vào cổ họ cho đến chết. Từ đó bộ lạc quyết định tất cả trẻ em phải đeo vòng quanh cổ sau khi sinh để con hổ không xuất hiện. Một giả thuyết khác là phụ nữ Kayan đeo vòng để phân biệt với vẻ đẹp của các tộc người khác.
Lâu dần việc đeo vòng cổ trở thành phong tục độc đáo. Người Kyan tin rằng những phụ nữ có vòng cổ càng dài thì càng đẹp. Tuy nhiên theo nghiên cứu của các nhà khoa học, thực ra cổ của họ không dài ra mà do xương đòn, bả vai và ngực của họ bị áp lực bởi khối lượng vòng đồng. Những phụ nữ đeo vòng cổ lâu cũng có vấn đề về sức khỏe, khu vực quanh cổ bị đau vĩnh viễn và lớp da ở đây cũng mỏng hơn những nơi khác trên cơ thể.
Những phụ nữ Kayan đeo vòng cổ đến lúc chết. Nếu phản bội chồng, những chiếc vòng cổ của họ bị gỡ ra và cộng đồng xa lánh. Vì vậy, không phụ nữ Kayan nào muốn gỡ vòng cổ ra khỏi cơ thể. Những bộ vòng cổ này được truyền từ mẹ sang con. Tuy nhiên ngày nay không phải đứa trẻ Kayan nào cũng sẵn sàng đeo bộ vòng cao vài chục cm này lên cổ.
Trong vài năm trở lại đây, hình ảnh những phụ nữ cổ dài bên khung cửa sổ cặm cụi đan những mẫu thổ cẩm không còn xa lạ với du khách. Ngôi làng của người Kayan trở thành một phần trong hệ sinh thái du lịch ở Myanmar. Những phụ nữ này sẵn sàng ngồi nói chuyện, cười nói hàng giờ với du khách mà không ngại ngần. Khi đến thăm nhà phụ nữ cổ dài, du khách có thể thử đeo vòng, chụp hình, mua sắm đồ lưu niệm...
Các mẫu vải thổ cẩm được phụ nữ Kayan dệt tay có giá khá đắt. Du khách vẫn có thể thương lượng nếu muốn mua về làm kỷ niệm.
Để thăm tộc người Kayan, bạn có thể đến hồ Inle, mua tour dạo quanh hồ, hành trình sẽ ghé qua "Làng cổ dài" và ở lại lâu hay nhanh tùy ý. Tour thường kéo dài từ sáng sớm đến chiều tà, giá khoảng 200.000 đồng một người.