Theo The Guardian, Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ có lựa chọn an toàn bởi Peter Handke - một trong hai chủ nhân của giải thưởng năm ngoái - bị tẩy chay. Nhà văn Áo từng công khai ủng hộ Cựu Tổng thống Nam Tư Slobodan Milosevic - bị cáo buộc 66 tội danh liên quan đến diệt chủng, tội ác chống loài người và tội phạm chiến tranh trong các cuộc xung đột đẫm máu ở Bosnia, Croatia và Kosovo những năm 1990.
Björn Wiman - biên tập viên văn hóa tờ Dagens Nyheter của Thuỵ Điển - cho rằng làn sóng phản đối Peter Handke khiến Viện Hàn lâm rơi vào khủng hoảng. "Nhiều khả năng, họ sẽ trao giải thưởng cho một nữ tác giả không đến từ châu Âu, có lập trường tư tưởng, chính trị trái ngược Peter Handke", ông nói.
Nhà văn Jamaica Kincaid. Ảnh: The New York Times.
Björn Wiman đánh giá Jamaica Kincaid là ứng viên hàng đầu của giải thưởng năm nay, với tiểu thuyết The Autobiography of My Mother và Mr Potter. Bà 71 tuổi, là người Mỹ gốc Antigua. Sinh ra trong một gia đình nghèo, được đào tạo bởi hệ thống giáo dục của thuộc địa Anh, các tác phẩm của bà gần gũi với người dân lao động. Anne Carson - tác giả người Canada - cũng được Björn Wiman đánh giá cao, với nhiều tác phẩm, lý luận phê bình, tiểu thuyết, kịch có giá trị.
Nhà cái nổi tiếng của Anh - Nicer Odds - tiếp tục đặt cược những cái tên quen thuộc chiến thắng. Maryse Condé, Lyudmila Ulitskaya và Haruki Murakami dẫn đầu với tỷ lệ đặt cược lần lượt là 5/1 (một ăn năm), 6/1 (một ăn sáu) và 7/1 (một ăn bảy).
Giải Nobel Văn học vướng nhiều bê bối từ năm 2018. Jean-Claude Arnault - chồng của nhà thơ Katarina Frostenson - thành viên chủ chốt trong Hội đồng Viện Hàn lâm Thụy Điển bị hàng loạt phụ nữ tố cáo lạm dụng tình dục. Ngoài ra, ông làm rò rỉ tên người chiến thắng bảy lần, kể từ năm 1996. Jean-Claude cùng vợ điều hành một câu lạc bộ văn hóa tư nhân dưới sự tài trợ của Viện Hàn lâm. Ông không phải thành viên viện nhưng có mối quan hệ mật thiết với cơ quan và là nhân vật có tiếng trong giới văn sĩ của Stockholm.
Scandal khiến nội bộ Hội đồng Viện Hàn lâm Thụy Điển lục đục. Tám trong trong số 18 thành viên từ chức hoặc từ chối tham gia hoạt động của viện nhằm phản đối quyết định không sa thải nhà thơ Katarina Frostenson. Giải thưởng Nobel Văn học 2018 bị hoãn vì theo quy định cần ít nhất 12 thành viên tham gia bỏ phiếu các hoạt động quan trọng của viện. Đầu tháng 7/2018, nhóm gồm hơn 100 nhà văn, diễn viên, nhà báo và các nhà văn hóa của Thụy Điển thông báo tổ chức lễ trao giải Văn chương Mới - thay thế Nobel 2018. Tác giả Maryse Condé của vùng Guadeloupe được vinh danh.
Viện Hàn lâm Thụy Điển được vua Gustav III thành lập vào năm 1786. Viện ra quyết định hàng năm về giải Nobel Văn học, thực hiện theo di chúc nhà tài trợ là ông Alfred Nobel. Các thành viên trong hội đồng được vua Thụy Điển trực tiếp lựa chọn và có nhiệm kỳ trọn đời.
Hà Thu