Là một người có kinh nghiệm làm việc ngành ngân hàng, tôi thường chia sẻ những hiểu biết của mình về vấn đề tài chính với mọi người. Gần đây, có nhiều thanh niên nhắn tin, nhờ tôi tư vấn. Họ là những thanh niên ngoài 20 tuổi dính vào nợ nần vì vay tiền qua mạng.
Nhưng điều đau lòng nhất không chỉ nằm ở con số nợ nần mà các em đang gánh, mà còn là sự tuyệt vọng, bế tắc và cả những suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống vì không tìm được lối thoát.
Chỉ vì những cú click tay nhẹ nhàng trên điện thoại không ít bạn trẻ đã bị cuốn vào cơn lốc vay tiêu dùng này mà không lường trước hậu quả. Ban đầu chỉ là vài triệu đồng để tiêu xài, mua sắm, trả góp điện thoại, du lịch cùng bạn bè, nhưng rồi từ khoản vay này phải vay tiếp khoản khác để trả nợ cũ.
Cứ thế, vòng xoáy nợ chồng nợ cứ siết dần, để đến lúc giật mình nhìn lại thì số nợ đã lên đến vài chục, vài trăm triệu đồng. Thậm chí có những bạn nhắn cho tôi với khoản nợ lãi mẹ đẻ lãi con trên dưới 500 triệu khi chưa đến 25 tuổi.
Chỉ cần dạo qua một vài mạng xã hội, không khó để bắt gặp vô số quảng cáo mời gọi vay tiền với những lời chào hấp dẫn như: "Vay nhanh 15 phút giải ngân", "Không cần thế chấp", "Hạn mức cao, lãi suất thấp", "Không chứng minh thu nhập", "Nợ xấu vẫn vay được tiền", "Gặp mặt là nhận tiền".
Mọi thứ đều được "vẽ" nên bằng những từ ngữ đẹp đẽ, những lời hứa dễ dàng, thủ tục đơn giản đến mức chỉ cần vài thao tác trên điện thoại là tiền đã vào tài khoản.
Nợ tiền đã mệt, nhưng mệt hơn là bị các đối tượng xấu liên tục gọi điện hăm dọa, khủng bố tinh thần. Chúng không ngần ngại gọi cho người thân, bạn bè, đồng nghiệp, thậm chí là lên mạng xã hội để bôi nhọ danh dự, dựng chuyện, gây áp lực khiến con nợ không có đường lui.
Có bạn tâm sự với tôi rằng suốt nhiều tháng trời không dám ra khỏi nhà vì xấu hổ, vì sợ người khác nhìn mình như một kẻ lừa đảo. Có bạn khác bật khóc khi kể rằng đã nghĩ đến chuyện tệ nhất, khi không biết phải xoay sở ra sao với số tiền lãi mẹ đẻ lãi con ấy.
Và rồi, chính vì sợ hãi, các bạn lại tìm đến thêm các khoản vay khác để trả cho khoản cũ - vô tình biến mình thành con mồi béo bở của những kẻ cho vay nặng lãi đội lốt công ty tài chính.
Tại sao người trẻ lại dễ dàng rơi vào vòng xoáy vay nợ như vậy? Câu trả lời có thể nhiều đáp án, nhưng không nằm ngoài sự thiếu hiểu biết.
Rất nhiều bạn không hề được trang bị kiến thức quản lý tài chính cơ bản. Các bạn không lập kế hoạch chi tiêu, không tính toán thu nhập - chi phí, không có quỹ dự phòng cho những tình huống khẩn cấp. Khi muốn một món đồ, các bạn sẵn sàng mua trước - trả sau, vay trước - trả dần, mà không lường trước khả năng chi trả trong tương lai.
Bên cạnh đó, lối sống "vội", sống "màu mè" chạy theo bề ngoài, đua đòi để không thua kém bạn bè cũng khiến nhiều bạn sẵn sàng gật đầu trước những khoản vay tiêu dùng chỉ để sở hữu món đồ thời thượng hay đi một chuyến du lịch check-in sang chảnh.
Hậu quả của sự thiếu hiểu biết ấy không chỉ là những con số nợ ngày một phình to mà còn là sự đánh đổi bằng chính sự bình yên, sức khỏe tinh thần và cả tương lai phía trước.
Nếu bạn đang cân nhắc một khoản vay tiêu dùng chỉ để thỏa mãn nhu cầu nhất thời, xin hãy dừng lại một chút để tính toán kỹ hơn. Hãy tự hỏi mình rằng: "Món đồ này có thực sự cần thiết không? Tôi có đủ khả năng chi trả không? Nếu có biến cố xảy ra thì tôi sẽ trả nợ bằng cách nào?".
Hãy học cách yêu thương chính mình bằng việc quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh. Bởi tiền bạc kiếm lại được, nhưng danh dự, tinh thần và tương lai thì có thể mất đi mãi mãi nếu bạn trượt chân vào chiếc bẫy vay nợ không lối thoát.
Và nếu bạn đang mắc kẹt trong nợ nần, đừng ngại lên tiếng cầu cứu. Vẫn luôn có những cánh tay sẵn sàng kéo bạn ra khỏi vực sâu tuyệt vọng, chỉ cần bạn dám nói ra và chủ động tìm giải pháp.
Tôi viết bài này không phải để chỉ trích ai, mà là để có cơ hội chia sẻ câu chuyện thực tế, mong rằng, từ đây, mỗi người trẻ sẽ biết trân trọng hơn giá trị của đồng tiền và biết gìn giữ tương lai của chính mình.