Những trào lưu giảm cân sai cách

Trước nhu cầu giảm cân của nhiều người, những chia sẻ về cách giảm cân giúp sớm đạt kết quả cao được đăng tải tràn lan trên mạng xã hội. Trong đó, một trào lưu đang phổ biến tại Việt Nam là phương pháp không ăn tinh bột. Phần lớn các nội dung đều mang thông điệp: "Không cần tập luyện, không nhịn ăn, không uống thuốc mà vẫn giảm cân nặng như ý muốn". Thậm chí, có tài khoản Tik Tok cho biết đã giảm từ 53 kg xuống còn 46 kg trong 6 tháng.

Vào tháng 6 vừa qua, các nền tảng trực tuyến như Douyin và Xiaohongshu tại Trung Quốc cũng xuất hiện những bài chia sẻ về dùng thuốc điều trị tiểu đường để giảm cân. Có người cho biết đã giảm dễ dàng 10 kg chỉ với một mũi tiêm Ozempic mà không cần ăn uống, tập luyện khoa học.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Đỗ Thị Ngọc Diệp - Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP HCM, những phương pháp trên là cách giảm cân không bền vững và an toàn cho người sử dụng.

Riêng việc tiêm Ozempic. Đây là loại thuốc có công thức hóa học là semaglutide vốn dĩ là thuốc tiêm dùng để điều trị đái tháo đường. Chúng hoạt động như một chất chủ vận thụ thể GLP-1. Bằng cách bắt chước hormone GLP-1 của cơ thể, semaglutide tác động đến trung tâm đói ở hạ đồi khiến cơ thể cảm thấy no lâu hơn, giảm cảm giác đói nên giảm ăn quá nhiều từ đó dẫn đến giảm cân.

Semaglutide là thuốc phải được bác sĩ chỉ định. Theo khuyến nghị, thuốc có thể dùng hỗ trợ điều trị béo phì cho người trưởng thành có chỉ số khối cơ thể (BMI) lớn hơn 30. Nếu có chỉ định dùng thuốc, người bệnh vẫn phải áp dụng cùng chế độ dinh dưỡng, luyện tập thể thao cùng lối sống lành mạnh. Đồng thời, thuốc phải tiêm theo chỉ định của bác sĩ và dùng trong một thời gian dài. Do đó, nếu bạn chỉ tiêm một liều duy nhất để giảm 10 kg là không thể xảy ra.

Với chế độ low-carb, đây là cách giúp giảm cân khá nhanh trong thời gian đầu nhưng gây cảm giác mệt mỏi khiến nhiều người bỏ cuộc và hầu hết là không đạt kết quả bền vững. Nguyên lý của chế độ ăn này là khi giảm lượng chất bột đường đến mức thấp, cơ thể sẽ huy động chất bột đường được dự trữ sẵn dưới dạng glycogen trong cơ để chuyển hóa thành năng lượng và sử dụng chúng. Nếu quá trình vẫn tiếp tục diễn ra sẽ dẫn tới việc dị hóa chất đạm và chất béo đang dự trữ thành năng lượng; từ đó, giảm cân nặng bao gồm cả khối cơ và khối mỡ.

Chế độ ăn low-carb thường gây mệt mỏi, uể oải, nhược cơ, nhức đầu, khó tập trung tư tưởng, rối loạn tiêu hóa. Về lâu dài có thể gây mất khối cơ, thiếu hụt vitamin nhóm B và nhiều chất khoáng, rối loạn đường huyết. Một số nghiên cứu cho thấy hầu hết người ăn low-carb bỏ cuộc sau thời gian ngắn và cân nặng ban đầu được tái lập nhanh chóng trong khi khối cơ phục hồi rất chậm.

Theo BS Diệp, để kiểm soát cân nặng hiệu quả cần áp dụng đồng bộ các giải pháp can thiệp dinh dưỡng, vận động, thay đổi lối sống và dùng thuốc điều trị khi có chỉ định. Nếu thiếu chế độ dinh dưỡng và vận động thể lực phù hợp với từng cá thể thì kết quả điều trị béo phì sẽ giảm hiệu quả. Về lâu dài, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hiệu quả lao động học tập.

Để giảm cân khỏe mạnh, mỗi người nên ăn uống đa dạng, điều độ và cân đối các chất dinh dưỡng. Những nhóm thực phẩm cần phải tăng lượng ăn là rau, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ hòa tan. Nhóm thực phẩm giàu chất bột đường nên cắt giảm ở mức khoảng 50% nhu cầu năng lượng hàng ngày. Các loại nên chọn là gạo lức, yến mạch thay vì gạo trắng, bánh mì trắng, mì gói... Đây đều là những thực phẩm giàu hoạt chất thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất béo, năng lượng ít nhưng lại giúp cho người muốn giảm cân ăn no.

Các thực phẩm nhiều chất béo cần hạn chế: ngoài mỡ, dầu, bơ cũng cần chú ý những thực phẩm có nhiều chất béo ẩn như: da gà, phủ tạng, xúc xích, giò thủ, bánh kem, trà sữa phomai, nước sốt. Ngoài hạn chế đường, mật ong, nước ngọt, kẹo mỗi người cũng cần chú ý đến thực những thực phẩm có nhiều đường ẩn như trà chanh, trà sữa, kem trái cây... Không nên bỏ bữa, nhịn ăn, ăn kiêng quá mức và không ăn khuya sau 20 giờ.

Luôn luôn phải vận động thường xuyên bằng nhiều hình thức như đi bộ, luyện tập thể dục thể thao (ít nhất 5 lần trong tuần, mỗi lần 60 phút). Vận động hiếu khí giúp tiêu hao nhiều năng lượng từ đó tạo cân bằng âm về năng lượng giúp tăng chuyển hóa khối mỡ đang tích tụ trong cơ thể. Vận động có kháng lực giúp duy trì khối cơ, tăng lượng mỡ nâu, giảm tình trạng mất cơ và tăng tiêu hao năng lượng.

Về vấn đề dùng thuốc giảm cân, BS Diệp cho biết mỗi người nên thăm khám để được chẩn đoán mức độ béo phì và có chỉ định cũng như hướng dẫn sử dụng thuốc giảm cân phù hợp. Theo các hướng dẫn về điều trị béo phì ở nhiều quốc gia hiện chỉ có 2 loại thuốc được phê duyệt là Orlistat dạng viên uống và Liraglutide dạng tiêm. Orlistat hoạt động dựa trên cơ chế ức chế hấp thu chất béo từ đường tiêu hóa và cơ thể đã được đưa vào sử dụng điều trị béo phì trong nhiều năm và chứng minh được hiệu quả, tính an toàn, thuận tiện và kinh tế.

Trên thị trường có nhiều thương hiệu có sử dụng hoạt chất này, trong đó có Orlistat Stada 120 mg. Đây là thuốc không kê đơn chứa chất ức chế các men lipase ở đường tiêu hóa. Khi đi vào đến dạ dày và ruột non, thuốc sẽ tạo liên kết với men lipase làm bất hoạt enzyme và làm mất khả năng thủy phân các loại chất béo trong thức ăn nên chất béo không được hấp thu nên giảm năng lượng ăn vào; từ đó hỗ trợ giảm cân một cách sinh lý.

Theo Công ty Cổ phần Thương mại Dược phẩm Pypharm - đơn vị phân phối, người tiêu dùng cần kiểm tra thuốc đúng tên Orlistat Stada 120 mg và có logo "Stada" trên bao bì để đảm bảo an toàn và mua đúng thuốc.

Huyền My