Trong đại án kinh tế Epco – Minh Phụng 24 năm trước, ông Liên Khui Thìn (Giám đốc kiêm Phó chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Epco) bị tuyên án tử hình về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN do đã cấu kết với một số người chiếm đoạt tiền nhà nước thông qua các hợp đồng vay ngân hàng. Ông Thìn đã dùng tiền này để mua nhiều bất động sản tại quận 2, quận 9... và không có khả năng trả nợ ngân hàng.
Theo phán quyết của tòa, những khoản tiền ông Thìn đầu tư vào các khu đất phải được thu hồi để thanh toán cho ngân hàng, khắc phục thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng cho nhà nước. Do vậy, toà đã giao các tài sản này cho Công ty Epco phối hợp cơ quan thi hành án thu hồi.
Ông Thìn sau đó được Chủ tịch nước chấp nhận đơn xin ân giảm từ án tử hình xuống tù chung thân. Hơn 10 năm cải tạo tốt, thi hành án trên 500 tỷ đồng... ông tiếp tục được giảm án rồi được đặc xá năm 2009.
Nhiều năm ròng sau đó, ông Thìn gửi đơn đến các cơ quan tố tụng tố cáo một số cá nhân đã lợi dụng thời gian ông ngồi tù, cố tình làm sai phán quyết của toà khi thi hành án, bán rẻ và chiếm đoạt những tài sản của ông tại Công ty Epco, Công ty TNHH An Khánh và Công ty TNHH Hồng Long. Trong đó, nguyên Cục trưởng thi hành án dân dự TP HCM Lương Vĩnh Phúc và chấp hành viên Bùi Liên Hiệp đã bị xử lý, song một số cá nhân khác vẫn bị "bỏ lọt".
Sau thời gian dài xác minh, hôm 29/6, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) cho biết đã khởi tố vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo đơn tố cáo của ông Thìn. Động thái này được đưa ra bởi C03 đã phát hiện dấu hiệu tội phạm.
Ông Liên Khui Thìn được tuyên dương tại hội nghị do Công an TP HCM tổ chức năm 2014. Ảnh: Quốc Thắng.
Trả lời VnExpress, ông Thìn cho biết, hiện còn phải liên đới khắc phục hơn 700 tỷ đồng cho nhà nước. Theo bản án đã tuyên, toàn bộ số tiền ông phải khắc phục là tài sản của nhà nước nên các tài sản này phải được thu hồi theo trình tự, thủ tục của Pháp lệnh và Luật thi hành án Dân sự, do cơ quan Thi hành án Dân sự thực hiện. Khi ông nộp xong hơn 700 tỷ theo quyết định thi hành án, thì phần tài sản còn lại mới do các thành viên góp vốn trong các công ty trên, hay người liên quan khác quyết định.
Trong tài liệu gửi đến cơ quan điều tra, ông Thìn cho rằng một số người đã cố tình hiểu sai bản án, tự ý bán rẻ tài sản để chiếm đoạt. Trong đó, chỉ một lô đất (trong hàng loạt bất động sản của ông) có giá hiện nay là hơn 750 tỷ đồng - tức nhiều hơn số tiền ông còn phải thi hành án, nhưng bị bán chỉ hơn 2,6 tỷ đồng.
Đó là khu đất 5.000 m2 tại phường Thảo Điền, quận 2 - trước đây là thửa 151D ấp An Điền, xã An Phú, huyện Thủ Đức (nay là TP THủ Đức). Lô đất này được ông Thìn mua với giá 400 lượng vàng vào năm 1991. Sau này khi thành lập Công ty TNHH thương mại Epco, ông đã sang tên cho công ty để lập dự án.
Theo ông Thìn, trong thời gian ông Thìn ngồi tù, người được giao quản lý tài sản của Epco đã củng cố pháp lý khu đất, đủ điều kiện để đấu giá phát mãi. Người này sau đó tự ý chuyển nhượng trái phép cho cá nhân khác.
Tương tự, khu đất số 26, 26A, 28 tại đườngg Thảo Điền do ông Thìn đầu tư cùng 2 công ty lập dự án rộng 10 ha năm 1992, sau đó xin tách ra 3 ha để lập dự án riêng. Phần đất này sau đó cũng bị người quản lý thu hồi tài sản cho Công ty Epco chuyển nhượng trái phép.
Hay 4.100 m2 khác tại phường Thảo Điền được ông Thìn mua năm 1994 với giá hơn 1,5 triệu đồng mỗi m2. Một năm sau, chủ đất xin mượn lại giấy tờ để hoàn tất thủ tục nhưng sau đó chiếm giữ. Vụ việc được TAND quận 2 giải quyết. Năm 2008, đại diện Công ty Epco đã chấp nhận giao lô đất cho chủ cũ để nhận số tiền 3,9 tỷ đồng mà không yêu cầu đấu giá tài sản gây thiệt hại giá trị thi hành án lúc đó khoảng 20 tỷ đồng.
Đối với lô đất tại phường An Phú, quận 2, ông Thìn đầu tư dự án khu dân cư với diện tích 10 ha từ năm 1991. Giai đoạn một dự án đã hoàn thiện pháp lý với 38.000 m2, được giao cho Ngân hàng ngoại thương Việt Nam quản lý thu hồi nợ. Phần còn lại 6,2 ha chưa hoàn thiện pháp lý thuộc diện phải thu hồi để thi hành án nhưng không được thực hiện.
Ngoài những bất động sản này còn nhiều tài sản khác thuộc sở hữu của ông tại Công ty Epco và một số công ty khác chưa hoàn thiện pháp lý về quyền sử dụng, hoặc quyền sở hữu nhà. Vì vậy, toà án đã không chấp nhận đưa các tài sản này vào vụ án để cân đối nợ, nhưng phải thu hồi để thi hành án cho ông Thìn nhưng hiện đã rơi vào tay tư nhân trái pháp luật.
"Tiền tôi dùng để mua các bất động sản này được xác định là tiền phạm tội mà có. Công ty Epco chỉ có nhiệm vụ thu hộ để thi hành án. Giá trị thật, giá trị sinh lợi sau khi trừ đi các chi phí hợp lý phải được công khai và đúng pháp luật", ông Thìn nêu trong đơn.
Hiện, vụ án trong giai đoạn điều tra nên C03 sẽ làm việc với những bên liên quan để xác định dấu hiệu tội phạm.
Sau khi ra tù, ông Thìn đòi lại quyền quản lý Công ty Epco nhưng không được chấp thuận. Ông sau đó tiếp tục công việc kinh doanh, giúp nhiều người từng lầm lỡ, tham gia sáng lập Quỹ hoàn lương (sau này đổi tên là Quỹ hoà nhập và phát triển cộng đồng).
Năm 2014, ông Thìn được tuyên dương trong "Hội nghị biểu dương mô hình, cá nhân điển hình thực hiện công tác tái hoà nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù" do Công an TP HCM tổ chức.
Hải Duyên