Tổng thống Mỹ Trump vừa kết thúc chuyến công du tới châu Á qua 5 quốc gia Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam và Philippines. Ông đã có nhiều phát biểu đáng chú ý trong chuyến đi.
Tổng thống Mỹ Trump cầm chiếc mũ có chữ "Khiến liên minh ngày càng vĩ đại hơn" ở Nhật ngày 5/11. Ảnh: AA.
Điểm dừng chân đầu tiên của ông Trump là Nhật Bản. Ngày 4/11, Tổng thống Mỹ Trump nói trong tiệc tối tại Tokyo rằng: "Mối quan hệ này thực sự phi thường. Chúng tôi quý mến lẫn nhau và hai quốc gia cũng quý mến lẫn nhau. Tôi cho rằng chúng tôi chưa bao giờ gần gũi với Nhật Bản hơn bây giờ".
Thủ tướng Nhật Shinzo Abe là một trong những lãnh đạo thế giới dành nhiều nỗ lực để có quan hệ tốt đẹp với ông Trump. Ông Abe đã gặp ông Trump ngay từ khi tỷ phú còn chưa nhậm chức. Hai nhà lãnh đạo đã vài lần chơi golf với nhau. Trong chuyến thăm lần này, Thủ tướng Nhật còn tặng ông Trump chiếc mũ có dòng chữ "khiến liên minh ngày càng vĩ đại hơn" - cách chơi chữ dựa trên câu khẩu hiệu nổi tiếng của Tổng thống Mỹ.
Ông Trump cũng nhắc đến vấn đề Triều Tiên trong cuộc họp báo với ông Abe ngày 6/11. "Thời đại của sự kiên nhẫn chiến lược đã hết, một số người nói rằng những phát ngôn của tôi quá gay gắt nhưng hãy nhìn vào những gì đã xảy ra với những lời lẽ yếu ớt trong 25 năm qua", ông Trump nói.
Ông Trump phát biểu trước quốc hội Hàn Quốc ngày 8/11. Ảnh: AFP.
Khi sang Hàn Quốc, ông Trump tiếp tục nhấn mạnh vấn đề Triều Tiên. "Sẽ hợp lý cho Triều Tiên nếu họ ngồi vào bàn đàm phán và thực hiện một thỏa thuận tốt cho người dân Triều Tiên và cho thế giới", ông nói trong cuộc họp báo chung tại Seoul với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ngày 7/11.
"Đừng đánh giá thấp chúng tôi và đừng thách thức chúng tôi. Vũ khí mà các anh đang có không làm cho các anh an toàn hơn, chúng đặt chính quyền của các anh vào nguy hiểm. Mỗi bước của các anh trên con đường tối tăm này càng làm tăng nguy cơ các anh phải đối mặt", ông Trump nói về chương trình vũ khí của Triều Tiên khi phát biểu trước quốc hội Hàn Quốc ngày 8/11.
Tổng thống Mỹ phát biểu tại Bắc Kinh ngày 9/11. Ảnh: AFP.
Khi đến Bắc Kinh, ông Trump đã nói về vấn đề thương mại với Trung Quốc. "Tôi không đổ lỗi cho Trung Quốc. Vì làm sao có thể đổ lỗi cho một quốc gia tận dụng cơ hội từ nước khác để phục vụ cho lợi ích của công dân nước mình? Tôi cho rằng các chính quyền Mỹ trước đây có lỗi khi để cho việc thâm hụt thương mại ngoài tầm kiểm soát diễn ra và gia tăng".
Năm 2016, tổng thâm hụt thương mại hàng hóa với Trung Quốc của Mỹ là 347 tỷ USD.
Tổng thống Mỹ ngày 10/11 đến Đà Nẵng để dự Tuần lễ Cấp cao APEC. Ông có bài phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC.
"Chúng tôi sẽ không tiếp tục dung thứ cho hành vi ăn cắp sở hữu trí tuệ một cách trắng trợn. Chúng tôi sẽ đối đầu với những thủ đoạn ép buộc các doanh nghiệp trao công nghệ cho nhà nước và buộc họ phải tham gia vào các liên doanh để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường. Chúng tôi sẽ đối phó với tình trạng trợ cấp quy mô lớn cho các ngành công nghiệp thông qua những doanh nghiệp nhà nước lớn nhằm đẩy các đối thủ tư nhân ra khỏi cuộc chơi, điều vẫn thường xuyên xảy ra", ông Trump phát biểu.
AP cho rằng dù không nêu đích danh Trung Quốc, ông Trump đã nhắc đến một loạt cáo buộc của Mỹ với quốc gia này.
Ông Trump nhấn mạnh nguyên tắc công bằng, cùng có lợi, tuyên bố ông sẽ không tiếp tục theo đuổi các thỏa thuận thương mại đa phương "trói tay nước Mỹ, ảnh hưởng đến chủ quyền", mà ưu tiên hợp tác song phương với các quốc gia tuân thủ luật lệ.
"Chúng tôi tìm kiếm đối tác mạnh, không phải đối tác yếu. Chúng tôi tìm kiếm láng giềng mạnh, không phải hàng xóm yếu. Trên tất cả, chúng tôi tìm kiếm tình hữu nghị và không mơ về sự thống trị", ông nói.
Tổng thống Mỹ Trump nhắc đến Hai Bà Trưng khi phát biểu tại APEC. Video: Nhà Trắng.
Cũng trong bài phát biểu này, Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do, độc lập khi nhắc đến Hai Bà Trưng. "Vào khoảng năm 40, Hai Bà Trưng đã đánh thức tinh thần của người dân vùng đất này. Ngày nay, những người yêu nước, anh hùng trong lịch sử nắm giữ câu trả lời cho những câu hỏi quan trọng về tương lai và thời đại của chúng ta. Họ nhắc nhở chúng ta là ai, sứ mệnh của chúng ta là gì", ông nói.
"Cùng với nhau, chúng ta có khả năng để nâng người dân và thế giới lên những tầm cao – tột đỉnh chưa ai từng đạt được. Hãy chọn tương lai của lòng yêu nước, thịnh vượng, niềm tự hào. Hãy chọn thịnh vượng và tự do chứ không phải nghèo đói và sự tôi tớ. Hãy chọn một Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở cửa", ông nhấn mạnh.
Sau khi kết thúc lịch trình ở Đà Nẵng, ông Trump có chuyến thăm cấp nhà nước Việt Nam. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ Việt - Mỹ trong cuộc họp báo với Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Phủ Chủ tịch, Hà Nội ngày 12/11.
"Trong hơn hai thập niên qua, hai nước chúng ta đã đến với nhau, cùng xác định mục tiêu chung, dựa trên lợi ích chung. Mối gắn kết quan trọng đó là điều mà chúng ta, ở đây, hôm nay, tái khẳng định", ông nói.
Tổng thống Trump: 'Đã đến lúc hàn gắn thế giới'. Video: Nhà Trắng.
Một vấn đề được truyền thông quốc tế quan tâm là câu hỏi về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ. Theo ông Trump, ông Putin tin rằng Nga không can thiệp còn Tổng thống Mỹ thì tin vào lực lượng tình báo Mỹ. Nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng Mỹ phải tích cực làm việc với Nga, Trung Quốc hay Việt Nam để giải quyết các vấn đề của thế giới. Ông cho rằng Mỹ nên thúc đẩy quan hệ hữu nghị với Nga thay vì đối đầu với họ.
Ngày 13/11, ông Trump nói với các phóng viên tháp tùng trên chiếc Air Force One rằng: "Nhiều người nói khó có ai đủ sức thực hiện chuyến đi 12 ngày". "Ai đã đánh cược là mình làm được điều đó thì hãy đi lấy tiền thưởng đi", ông nói đùa.
Chuyến đi châu Á được coi như một bài kiểm tra độ dẻo dai với Tổng thống 71 tuổi. Tuổi tác của ông, kết hợp với hành trình rất bận rộn - 5 quốc gia, một loạt hội nghị thượng đỉnh, nghi lễ, tiệc chiêu đãi và các cuộc gặp song phương, từng đặt ra lo ngại rằng ông Trump có thể sẽ mệt mỏi và mất tập trung. Nhiều người cũng lo lắng về nguy cơ xảy ra sự cố sức khỏe bất ngờ. Tuy nhiên, nhìn chung, ông Trump có tâm trạng vui vẻ, giàu năng lượng trong suốt chuyến đi, theo phóng viên của AP.
Ngày 14/11, Tổng thống Mỹ đã nói về kết quả của chuyến công du trước khi rời Philippines về Mỹ. "Chúng tôi đã có một chuyến đi thành công vang dội. Một lượng công việc khổng lồ về thương mại đã được thực hiện", ông nói.
Phương Vũ