Theo số liệu thống kê cho thấy, nữ giới trên 30 tuổi có tỷ lệ mắc u xơ tử cung là 50% và phụ nữ từ 50 tuổi trở lên có tỷ lệ mắc bệnh đến 70%. Như vậy, đây là căn bệnh có mối liên hệ mật thiết đối với tuổi tác ở phụ nữ. Nếu không được xử lý và điều trị kịp thời có thể gây biến chứng thành ung thư (mặc dù rất hiếm). Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính đến năm 2030, số ca tử vong do ung thư cổ tử cung dự kiến sẽ tăng lên 443.000 người trên toàn cầu và trở thành loại ung thư nguy hiểm, cao thứ 2 sau ung thư vú.
U xơ tử cung là một bệnh lý của cơ tử cung, biểu hiện là cơ trơn tử cung xuất hiện khối u. Tùy thuộc vào vị trí, kích thước, số lượng khối u mà xuất hiện tình trạng xuất huyết tử cung. Nếu khối u nhỏ, không ảnh hưởng đến niêm mạc tử cung đa phần sẽ có không có triệu chứng. Nếu khối u to, đẩy lồi niêm mạc có thể gây xuất huyết tử cung bất thường, chèn ép xương chậu, ảnh hưởng đến các quan trong buồng tử cung như ống dẫn trứng, buồng trứng...
Sự xuất hiện của khối u có thể gây biến dạng lòng tử cung làm giảm khả năng thụ thai, tăng nguy cơ sảy thai, gây ra một số vấn đề xấu như thai chậm tăng trưởng, sinh no, nhau bong non.
Khi khối u phát triển vượt tầm kiểm soát, không chữa trị kịp thời có thể đem lại nhiều hậu quả khó lường. Biến chứng điển hình của căn bệnh này là ảnh hưởng chức năng sinh sản, phát sinh ung thư xuất phát từ khối u xơ.
U xơ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Ảnh: Freepik.
Các triệu chứng được biểu hiện tùy vào vị trí khối u phát triển hoặc khi khối u phát triển to, gây chèn ép. Theo đó, người bệnh có thể sẽ gặp các triệu chứng như:
- Đau bụng khi giao hợp, đặc biệt là u xơ ở đáy tử cung và mặt trước tử cung
- Xuất huyết tử cung bất thường (cường kinh, rong huyết và rong kinh) là triệu chứng thường gặp ở nữ giới bị u xơ. Mức độ xuất huyết phụ thuộc vào kích thước, vị trí khối u. Do đó, người bệnh rơi vào tình trạng thiếu máu, dẫn đến hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi thường xuyên.
- Xuất hiện các triệu chứng chèn ép hạ vị như táo bón, bí tiểu, tiểu nhiều lần, có cảm giác tiểu không hết, bụng tức nặng,... do khối u ở thành trước tử cung kích thích vùng bàng quang vùng trực tràng. U xơ có kích thước lớn có thể chèn ép tĩnh mạch chủ gây phù nề chi dưới, làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối.
- Đau bụng kinh dữ dội (gặp ở hầu hết nữ giới bị u xơ)
- Trong trường hợp u xơ xoắn (thường gặp ở u xơ có cuống) hoặc u xơ thoái hóa có thể gây đau cấp tính kèm sốt nhẹ, mức độ đau tăng lên khi chạm vào vùng dưới.
- Khí hư ra nhiều: người bị u xơ tử cung sẽ tiết ra nhiều khí hư bất thường, do niêm mạc tử cung bị kích thích,dịch trong, đôi khi loãng như nước.
- Đau lưng dưới và đau vùng khung xương chậu dai dẳng không rõ nguyên nhân.
- Vùng bụng dưới sưng to gây cảm giác nặng nề
Cây trinh nữ Crila trồng tại thôn Đông Thuận, xã Tân Hà, Huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Ngọc Trâm.
U xơ có thể làm tăng nguy cơ vô sinh. Trong thời kỳ mang thai, chúng có thể gây ra sẩy thai tự nhiên tái phát, những cơn co thắt sớm, hoặc là ngôi thai nhi bất thường hoặc thực hiện việc mổ lấy thai là cần thiết. U xơ có thể gây chảy máu tử cung bất thường (ví dụ, rong kinh, rong huyết).
Điều trị u xơ tử cung có thể bằng biện pháp theo dõi, điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật. Việc lựa chọn cách thức can thiệp phụ thuộc vào tình trạng từng người bệnh, kích thước, vị trí khối u. Phẫu thuật bóc u xơ thường thực hiện bằng nội soi ở bụng hoặc soi buồng tử cung (sử dụng dụng cụ với kính viễn vọng góc rộng, vòng điện để cắt bỏ), có hoặc không có kỹ thuật của robot hỗ trợ. Phẫu thuật cắt tử cung cũng có thể thực hiện bằng nội soi, qua đường âm đạo hoặc mở bụng.
U xơ tử cung có thể phòng ngừa. Nếu ở thể nhẹ, được phát hiện sớm, người bệnh có thể sử dụng sản phẩm với nguồn gốc thảo dược. Trinh nữ Crila (Crinum latifolium L. var. crilae Tram & Khanh.) thuộc loài trinh nữ hoàng cung (Crinum latifolium L.) có ở Việt Nam có nhiều dưỡng chất hỗ trợ chăm sóc sưc khỏe người u xơ tử cung.
Thảo dược có các hoạt chất sinh học (các alkaloid) góp phần ức chế sự phát triển tế bào khối u, kích thích miễn dịch, tạo máu, góp phần chống viêm.
Bên cạnh đó, để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh, nữ giới nên sử dụng các biện pháp tự bảo vệ khi quan hệ tình dục, luôn giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ vào thời điểm nhạy cảm. Ví dụ, trong kỳ hành kinh, sau kỳ kinh, sau khi vận động thể lực, sau khi quan hệ tình dục, xây dựng chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý...
Lê Nguyễn