Quan chức Mexico giơ hình ảnh truy nã của trùm ma túy Guzman. Ảnh: AFP
Trong cuộc thăm dò của tờ báo nhiều người đọc nhất Mexico, Reforma, 54% số người được hỏi không tin vào câu chuyện vượt ngục qua đường hầm tinh vi và phức tạp. Nhiều người nghĩ rằng các quan chức có thể đã đơn giản để Joaquin "El Chapo" Guzman dễ dàng trốn thoát, chứ ông ta không cần tốn công sức qua mặt các nhà chức trách.
Mối nghi ngờ này của người Mexico không phải là điều đáng ngạc nhiên. Rõ ràng có nhiều lỗ hổng trong quá trình giam giữ Guzman và xử lý vụ vượt ngục.
Theo Forbes, nhà tù đã không thực hiện đúng quy định luân chuyển buồng giam. Chính quyền thừa nhận rằng Guzman được phép ở lại trong buồng giam duy nhất trong 504 ngày trước khi vượt ngục. Theo lẽ thường, một tù nhân tai tiếng từng vượt ngục thành công như Guzman phải được chuyển buồng giam trong vòng một năm giam giữ.
Nhà tù Altiplano đã tắt cảm biến chuyển động, thiết bị có thể báo động về bất kỳ chuyển động nào dưới lòng đất trước cuộc vượt ngục. Các quan chức giải thích rằng họ làm vậy vì cơ quan quản lý nguồn nước đang thi công một công trình tại gần nhà tù. "Công trình của họ làm xảy ra nhiều lần báo động giả", một cán bộ nói.
Vào đêm 11/7, camera an ninh cho thấy Guzman ngồi trên giường, đổi giày của mình, rồi sau đó biến mất vào khu vực tắm. Phải mất 18 phút sau, nhà tù mới phát báo động rằng ông ta đã biến mất.
Ông Jorge Carrillo Olea, người tham gia thiết kế nhà tù năm 1990, cho biết camera giám sát bên trong buồng giam của Guzman vốn dĩ không hề có điểm mù. Tuy nhiên, vào ngày vượt ngục, chính quyền Mexico lại cho biết máy quay này có hai điểm mù. Trong một cuộc họp báo tuần trước, Bộ trưởng Nội vụ Mexico Miguel Angel Osorio Chong giải thích rằng camera không ghi lại cảnh ở khu vực tắm trong buồng giam là do tôn trọng quyền riêng tư.
Trong thời gian ngồi tù, trùm ma túy có đến 500 lượt khách đến thăm, tức là trung bình một lần một ngày. Những người này gồm thành viên gia đình, luật sư và cả các vị khách do các luật sư mang tới.
Theo Telegraph, camera giám sát buồng giam Guzman cho thấy ông ta có một số thiết bị mà đáng ra một tù nhân nguy hiểm như vậy không được phép có: một chiếc iPad, điện thoại di động, tài liệu và cả máy tính xách tay. Guzman được cho là đã hô hào 137 tù nhân, kể cả các thành viên ở băng nhóm đối thủ, để nộp đơn khiếu nại lên Ủy ban Nhân quyền Quốc gia về chất lượng bữa ăn, trong khi về mặt lý thuyết, những tù nhân này đều bị biệt giam và tiếp xúc rất ít với nhau.
Ông Osorio cũng cho biết vòng tay theo dõi mà Guzman đeo đã ngừng hoạt động vào ngày vượt ngục. Guzman cắt đứt vòng tay của ông ta và bỏ lại trước khi vào đường hầm.
Mặc dù có những lỗ hổng này, chính phủ Mexico nhấn mạnh rằng nhà tù Altiplano đáp ứng được tiêu chuẩn an ninh quốc tế. Osorio nói rằng Hiệp hội Cải tạo Mỹ (ACA), một nhóm phi chính phủ hỗ trợ Bộ Ngoại giao Mexico cải thiện hệ thống nhà tù nước này, đã xác nhận rằng Altiplano tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế của ACA. Eric Schultz, quan chức ACA, không đưa ra bình luận về việc này.
Sau khi Guzman vượt ngục trót lọt thì phải mất 48 giờ sau, văn phòng tổng chưởng lý Mexico mới truyền đi những hình ảnh mới nhất của Guzman - tóc đã cạo và không có bộ ria mép đặc trưng. Hàng nghìn cảnh sát trước đó đã được huy động truy tìm ông ta với những hình ảnh cũ.
Cảnh sát Mexico dùng ảnh cũ của trùm ma túy khi truy lùng tên tội phạm. Ảnh: AFP
Đối với nhiều nhà phân tích, vụ vượt ngục của El Chapo là ví dụ mới nhất về nạn tham nhũng đã bám rễ vào hệ thống chính trị, tư pháp và nhà lao của Mexico. "Với những gì chúng ta biết về khả năng móc nối với quan chức tham nhũng của các băng nhóm tội phạm thì việc này cũng chả đáng ngạc nhiên", Chris Wilson, quan chức thuộc viện Mexico ở trung tâm Woodrow Wilson, Mỹ, bình luận.
"Tại Mexico, có một "nhà nước" ngầm do tội phạm có tổ chức vận hành, mà cả Mexico City và Washington đều từ chối thừa nhận", Sergio Aguayo, giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Harvard, nói.
Phương Vũ