Các tỉnh phía Nam đang trong đợt nắng nóng cực đỉnh của mùa hè. Nhiệt độ đo được ở Đồng Xoài, Bình Phước có lúc cao nhất lên đến 40 độ C. Nền nhiệt ở TP HCM thấp hơn một chút so với các tỉnh lân cận, nhưng cũng dao động 36-38,2 độ C. Do ảnh hưởng của tình trạng nóng lên toàn cầu, nền nhiệt trung bình ở khu vực Nam Bộ vượt cùng kỳ năm ngoái 0,7-1,5 độ.
Theo ghi nhận của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, cường độ tia UV (tia tử ngoại) ở TP HCM những ngày qua thường xuyên duy trì mức báo động (từ 9-10), ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe người dân.
Bức xạ cực tím UV gây sạm da, lão hóa, bỏng nắng, ung thư da. Đây cũng là tác nhân gây hại mắt nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng đục thủy tinh thể và thoái hóa hoàng điểm - những bệnh mắt gây mù lòa hàng đầu hiện nay. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, từ mức 3 trở đi, tia UV đã bắt đầu tác động xấu đến cơ thể. Khi liên tục vượt ngưỡng, tia UV dễ gây tổn thương mắt và da nếu tiếp xúc trực tiếp, thường xuyên.
Thị lực bị ảnh hưởng dưới tác động của tia UV
Chỉ số UV càng cao, tia UV đến mặt đất càng nhiều thì thời gian làm tổn hại mắt càng ngắn. Theo Hội đồng Thị lực Mỹ (VCA), tia UV thường làm bỏng giác mạc sau 15 phút tiếp xúc liên tục, gây đau rát mắt hoặc các rối loạn như nhìn mờ, mất thị lực tạm thời, nhìn thấy hào quang, cảm giác như có di vật ở trước mắt, chảy nước mắt...
Tia UVA tấn công làm đục thủy tinh thể, còn ánh sáng xanh gây tổn thương võng mạc, hoàng điểm.
Khi tích tụ tại mắt, bức xạ tia cực tím (UVA) sẽ phá hủy các protein cấu tạo nên thủy tinh thể, làm chúng mất tính đàn hồi, co cụm lại, từ từ làm thủy tinh thể dày lên và trở nên mờ đục, khiến thị lực giảm. Tổ chức Y tế Thế giới ước tính, mỗi năm toàn cầu có khoảng 16 triệu người bị mù vì đục thủy tinh thể, 20% trong số này xuất phát từ việc tiếp xúc với tia UV trong ánh nắng mặt trời.
Đặc biệt, loại bức xạ có năng lượng cao - HEV hay còn gọi là ánh sáng xanh, chiếm đến 30% trong ánh nắng mặt trời còn tác động vào đáy mắt, làm suy thoái võng mạc, phá hủy lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc RPE, gây thoái hóa hoàng điểm. Viện Mắt Mỹ (NEI) cho biết, ánh nắng mặt trời khiến mắt lão hóa nhanh, bệnh thoái hóa hoàng điểm đến sớm hơn và nặng thêm.
RPE bị tổn hại khiến lớp tế bào thị giác chết đi, ảnh hưởng thị lực nghiêm trọng.
Bảo vệ mắt đúng cách, hạn chế tác hại của tia UV
Thực tế, rất khó loại bỏ bức xạ UV do tia cực tím có mặt khắp nơi và bất cứ thời điểm nào trong ngày, kể cả sáng sớm, chiều tối. 90% tia cực tím vẫn xuyên qua mây. Thậm chí, chúng có thể xuyên qua quần áo, hay gây hại cho mắt ngay cả khi đứng trong bóng râm vì được phản chiếu lên nhiều bề mặt khác như bề mặt kính, bãi cát, bê tông hay mặt nước biển... Nếu có việc phải ra khỏi nhà trong khoảng thời gian từ 10h đến 16h, bạn nên cân nhắc lựa chọn những biện pháp bảo vệ sau:
- Đeo kính râm khi đi ngoài trời: Đeo các loại kính râm có tác dụng chống tia UV giúp hạn chế phần nào tác hại của tia cực tím lên mắt. Độ lọc tia UV tùy thuộc vào màu và chất liệu làm kính (chất liệu polycarbonat có khả năng lọc khoảng 50% lượng tia UV). Kính màu vàng hổ phách và đen nhạt lọc tia UV tốt hơn màu khác. Kính màu đồng, nâu đỏ có tác dụng lọc ánh xánh xanh. Nên chọn mua kính thật, đạt chất lượng, tránh mua các loại kính rẻ tiền, hàng nhái để không gây hại thêm cho mắt.
- Đội nón rộng vành, hạn chế nhìn trực tiếp vào ánh nắng mặt trời: Nón rộng vành giúp che chắn gương mặt khi đi ngoài trời, giúp giảm tác động trực tiếp của tia UV lên mắt. Theo khuyến cáo, 10h-15h là thời gian cường độ tia UV mạnh nhất, mắt rất dễ tổn thương nếu nhìn trực tiếp vào ánh nắng mặt trời. Nên chọn loại có chiều rộng vành hơn 2,5 cm, che phủ hai phần ba khuôn mặt.
- Ăn trái cây và uống nhiều nước: Không những cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất, việc bổ sung trái cây, nước còn giúp cơ thể khỏe mạnh, hạn chế tình trạng khô mắt, chống lại các phản ứng khó chịu do ánh nắng mặt trời gây ra.
- Bổ sung dưỡng chất chuyên biệt cho mắt: Các tinh chất thiên nhiên được xem là "chất chống nắng" từ bên trong cho mắt như Broccophane góp phần đảm bảo sự toàn vẹn về cấu trúc, chức năng của thủy tinh thể và võng mạc - 2 thành phần quan trọng nhất quyết định thị lực.
Tinh chất Broccophane có trong WIT giúp gia tăng tổng hợp Thioredoxin, bảo vệ thủy tinh thể và võng mạc từ bên trong, hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý về mắt.
Nghiên cứu ở cấp độ sinh học phân tử, gần đây các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra tinh chất Broccophane có khả năng tăng cường Thioredoxin - loại protein phân tử nhỏ có khả năng bảo vệ võng mạc và trung hòa các chất làm biến đổi cấu trúc protein của thủy tinh thể. Tinh chất này giúp chăm sóc mắt từ bên trong, giảm thiểu tác hại của bức xạ UV và ánh sáng xanh, cải thiện các triệu chứng khô nhức, mỏi mắt và ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm.
Video tác hại của tia cực tím đến mắt và cơ chế bảo vệ mắt của tinh chất Broccophane
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Phương Thu
Nguyên Giám đốc Bệnh viện Mắt TP HCM, Giám đốc Bệnh viện Mắt Kỹ thuật cao Phương Nam