Khi được hỏi tại cuộc tranh luận đầu tiên với đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden tối 29/9 rằng liệu ông có phản đối các nhóm dân quân và nhóm theo chủ nghĩa người da trắng thượng đẳng không, thay vì đưa ra quan điểm rõ ràng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi nhóm cánh hữu Proud Boys hãy "thoái lui và chờ đợi".
Proud Boys được nhà hoạt động cánh hữu Gavin McInnes, người đồng sáng lập Vice Media, thành lập trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. McInnes sau đó đã tìm cách tách mình ra khỏi nhóm mang tư tưởng cực hữu này.
Thành viên nhóm Proud Boys tham gia một cuộc biểu tình ở Portland, bang Oregon, Mỹ, ngày 26/9. Ảnh: Reuters.
Nhóm có vài trăm thành viên với chi hội ở hầu hết các bang và cả một số quốc gia khác, theo Liên đoàn Chống Phỉ báng Mỹ (ADL). Proud Boys thu hút sự chú ý của thế giới hồi cuối năm 2018 sau khi đụng độ bạo lực với những người biểu tình cánh tả ở New York và tiếp tục nổi lên gần đây khi đối đầu với người biểu tình chống phân biệt chủng tộc ở Mỹ.
Họ tự mô tả bản thân là một câu lạc bộ chỉ toàn nam giới, gồm những người theo chủ nghĩa "Sô-vanh phương Tây", những người "không chấp nhận xin lỗi vì đã tạo ra thế giới hiện đại".
Chủ nghĩa Sô-vanh (Chauvinism) là một chủ nghĩa sùng bái tinh thần bè phái cực đoan. Thuật ngữ này có nguồn gốc từ tên của Nicolas Chauvin, một người lính cuồng tín dưới thời Napoleon Bonaparte mà sự tôn thờ với Hoàng đế đã khiến ông liên tục chiến đấu cho nước Pháp ngay cả khi bị thương đến 17 lần trong các cuộc chiến tranh xâm lược.
Proud Boys, có thành viên đa chủng tộc, bị những tổ chức chuyên theo dõi hoạt động cực đoan chỉ trích vì những luận điệu lệch lạc, chống Hồi giáo và chống nhập cư. Các thành viên nhóm có xu hướng tuân theo một hệ tư tưởng bác bỏ chủ nghĩa người da trắng thượng đẳng, nhưng ủng hộ chủ nghĩa Sô-vanh, theo ADL.
Năm ngoái, hai thành viên Proud Boys bị tuyên án tù 4 năm vì tham gia cuộc ẩu đả với những người biểu tình chống phát xít sau bài phát biểu của McInnes tại một câu lạc bộ của đảng Cộng hòa ở thành phố New York hồi năm 2018.
Trong cuộc tranh luận tổng thống hôm 29/9, người cầm trịch Chris Wallace hỏi Trump rằng ông có sẵn sàng lên án các nhóm dân quân và nhóm theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, đồng thời yêu cầu họ "thoái lui" và không gây thêm bạo lực trong những cuộc biểu tình ở các thành phố như Portland, Oregon, Kenosha, Wisconsin hay không.
Trump đồng ý, nhưng hỏi thêm: "Ông muốn tôi lên án ai?". Biden chen ngang: "Nhóm Proud Boys".
Tổng thống Mỹ sau đó kêu gọi Proud Boys "thoái lui và chờ đợi", nhưng nhanh chóng chuyển hướng cuộc đối thoại sang "Antifa", một hệ tư tưởng chống phát xít cánh tả, những người mà ông cho rằng đã gây ra tình trạng bạo lực trong các cuộc biểu tình phản đối phân biệt chủng tộc và bạo lực cảnh sát những tháng gần đây.
Trong nhóm của các thành viên Proud Boys trên ứng dụng nhắn tin Telegram, họ chia sẻ một logo có dòng thông điệp "thoái lui và chờ đợi' mà Tổng thống Trump đưa ra.
Joe Biggs, một thành viên Proud Boys, bày tỏ vui mừng trên mạng xã hội Parler khi nhóm được đề cập tới trong cuộc tranh luận giữa Trump và Biden, cho hay: "Tổng thống Trump nhắn nhủ Proud Boys chờ đợi bởi ai đó cần xử lý Antifa... Vâng thưa ngài! Chúng tôi sẵn sàng!!".
Ngày 30/9 tại Nhà Trắng, Trump rút lại tuyên bố của mình, nói với các phóng viên rằng ông không biết gì về nhóm Proud Boys và họ nên để cơ quan thực thi pháp luật làm việc của mình.
Proud Boys vài tháng qua đã xung đột dữ dội với những người biểu tình trong phong trào Black Lives Matter (Mạng người da màu cũng quan trọng) và Antifa ở Portland và một số thành phố khác.
Tại các cuộc biểu tình, thành viên Proud Boys thường mặc áo polo màu đen vàng, mang áo giáp và cả vũ khí như súng trường, súng bắn sơn và gậy bóng chày.
Trước khi một cuộc biểu tình của Proud Boys diễn ra ở Portland hôm 26/10, Thống đốc bang Oregon Kate Brown đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp tại thành phố trong hai ngày cuối tuần với lý do nguy cơ bất ổn dân sự đe dọa tính mạng dân thường.
Cuộc biểu tình cuối cùng vẫn diễn ra trong hòa bình với sự tham gia của hàng trăm người ủng hộ Proud Boys, song cảnh sát và những người biểu tình cánh tả sau đó lại đụng độ tại trung tâm Portland.
Trung tâm Luật Nghèo đói miền Nam (SPLC), một tổ chức vận động chống thù ghét, năm 2018 xếp Proud Boy vào danh sách các nhóm thù hận. McInnes tháng 2/2019 kiện SPLC vì hành động trên, nói rằng đây là việc làm mang tính chất "cố ý lừa dối", cố tình gây tổn hại uy tín của ông.
Vụ kiện chưa khép lại và luật sư từ cả hai phía từ chối đưa ra bình luận.
Thống đốc bang Oregon Brown đã chỉ trích Proud Boys trong một dòng tweet đăng ngày 30/9: "Xin nói rõ: Proud Boys là những kẻ theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng. Phân biệt chủng tộc và hận thù không phải biểu hiện của lòng yêu nước".
Vũ Hoàng (Theo Reuters)