Ngày 29/3 đánh dấu 64 năm truyện Nhóc Nicolas của nhà văn René Goscinny và họa sĩ Jean-Jacques Sempéra ra mắt. Những phác thảo đầu tiên về nhân vật ra đời từ năm 1956, khi hai tác giả cộng tác với tờ Le Moustique của Bỉ. Dự án sau đó bị bỏ ngỏ, ba năm sau mới được giới thiệu trên tờ Sud Ouest của Pháp nhân dịp lễ Phục sinh.
Ban đầu, hai tác giả dự định cho ra một tập duy nhất kể về chuyến phiêu lưu của Nicolas nhưng vì quá yêu thích nhân vật, độc giả đã gửi thư về tòa soạn với mong muốn tiếp tục theo dõi hành trình. Từ đó, các mẩu chuyện mới xuất hiện hàng tuần trên báo, song hành với Asterix the Gaul - một trong những tác phẩm giúp nhà văn Goscinny thành danh lúc bấy giờ. Từ năm 1960 đến 1965, Goscinny và Sempé cho ra mắt năm tập truyện, sáng tác tổng cộng 222 câu chuyện về nhóc Nicolas.
Tác phẩm kể về cuộc sống thường nhật xoay quanh gia đình, thầy cô và bạn bè của cậu bé trong bối cảnh nước Pháp những năm 1950. Goscinny và Sempé đã tạo ra một thế giới đầy tiếng cười và những bài học nhân văn. Với lối trần thuật ở ngôi thứ nhất, nhà văn Goscinny đưa nhân vật đến gần bạn đọc. Họ dễ dàng hiểu được tâm tư, tình cảm và góc nhìn hồn nhiên của cậu nhóc.
Dưới lăng kính của Nicolas, những việc đời thường nhất, từ đi học, giờ ra chơi tới những ngày nghỉ lễ, hay những vụ cãi nhau chí chóe giữa đám bạn bè, giận dỗi và khóc lóc khi bị phạt đều sinh động và chân thật. Các mẩu chuyện thường có kết thúc vui vẻ với cách kể chuyện hóm hỉnh. Tuy nhiên, những vấn đề nghiêm trọng như trốn học hay bỏ nhà ra đi cũng được đề cập đến với lời nhắc nhở sẽ có hình phạt cho những hành vi này.
Ngoài nội dung, những hình vẽ minh họa của Sempé trở thành một phần không thể thiếu của bộ truyện. Tờ The Guardian nhận xét tranh mang những đường nét mềm mại, tinh tế, đôi khi đính kèm một dòng bình luận hóm hỉnh, châm biếm.
Cùng những nhân vật kinh điển như Hoàng tử bé hay Anne tóc đỏ, nhóc Nicolas là bạn đồng hành tuổi thơ. Phóng viên Elsa Kelassy của tờ Variety so sánh sức hút của Nhóc Nicolas với bộ phim hoạt hình châm biếm nổi tiếng tại Mỹ Gia đình Simpson. "Tác phẩm có hai tầng giá trị: Trẻ con thì thích thú với những trò đùa tinh nghịch của Nicolas và bạn bè, trong khi người lớn nhận thức sâu sắc hơn về lời nói, hành động có phần mâu thuẫn của chính mình", Elsa Kelassy viết.
Trang chủ của bộ truyện dẫn lời họa sĩ Sempé, người qua đời vào ngày 11/8/2022: "Thế giới của nhóc Nicolas đầy lý tưởng. Đó là tuổi thơ mà chính tôi và Goscinny ước ao có được. Nhờ tài năng của Goscinny, thế giới trẻ thơ ai cũng mơ ước đã được tạo ra. Bi kịch không bao giờ xuất hiện trong cuộc sống của Nicolas".
Trong bài phỏng vấn với tờ The Times năm 2009, Anne Goscinny, con gái của nhà văn quá cố nói: "Hiện giờ con trai tôi tám tuổi và trường học của nó giống như của Nicolas vậy. Trong lớp có đứa trẻ nghiện đồ ngọt, có đứa đi trêu chọc các bạn khác, cũng có đứa mà con trai tôi hay tị nạnh vì đứng đầu lớp... Vậy nên tôi nghĩ câu chuyện của nhóc Nicolas tái hiện những sự kiện rất chân thật, và kể cả hơn 50 năm sau, chúng vẫn sẽ chân thật như vậy".
Sau khi Goscinny qua đời năm 1977, Sempé ngừng vẽ nhóc Nicolas. Tuy nhiên gần 40 năm sau, con gái nhà văn tìm thấy bản thảo của vài chục truyện chưa từng được công bố. Cô cùng họa sĩ Sempé cho xuất bản hai tập truyện mới lấy tên Nhóc Nicolas: Những chuyện chưa kể.
Tất cả đầu sách bán ra hơn 15 triệu bản toàn cầu, được chuyển ngữ qua hơn 40 thứ tiếng và luôn nằm trong danh sách sách thiếu nhi bán chạy nhất ở nhiều quốc gia. Truyện cũng thu hút người đọc ở các độ tuổi khác nhau. Trên trang Goodreads, cuốn đầu tiên nhận được 38.340 lượt đánh giá từ độc giả với số điểm 4,14/5. Tác phẩm cũng nằm trong danh sách Những cuốn sách hay nhất thế kỷ 20 do 50 nghìn độc giả bình chọn và Sách dành cho thanh thiếu niên hay nhất - hơn 82 nghìn người bình chọn.
Năm 2009, tập truyện được chuyển thể thành phim với tên Little Nicholas và đạt doanh thu 62,8 triệu USD toàn cầu. Cùng năm, series hoạt hình 3D dài 104 tập phát hành. Hai phần tiếp theo được sản xuất là Nicholas on Holiday (2014) và Little Nicholas’ Treasure (2021).
Bộ phim Little Nicholas: Happy as Can Be (2022) do Anne, con gái của Goscinny đồng viết kịch bản, thắng giải Cristal trong Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy. Tác phẩm được sản xuất như một cách tưởng nhớ hai tác giả quá cố và kể những câu chuyện trong quá trình họ tạo ra nhân vật nổi tiếng. Tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 75, hơn 100 trẻ em lên thảm đỏ dự buổi công chiếu, cảnh tượng được đánh giá chưa từng thấy trong sự kiện.
Anh Phương