Ở cả ba miền đất nước, mưa là một hiện tượng thời tiết hết sức bình thường. Vậy nhưng kỳ lạ thay, những đứa con của mảnh đất cố đô miền Trung và cả những người chưa bao giờ đặt chân đến Huế vẫn mặc định rằng: "Mưa là đặc sản của Huế, thấy mưa là nhớ Huế".
Phải chăng mưa Huế biết đong đầy trong mình nỗi nhớ của những người con tha phương, nên đi đâu, người Huế cũng như lắng mình lại mỗi khi nghe mưa?
Mưa Huế vốn dùng dằng, rơi mãi không chịu thôi. Nhiều người lấy đó làm phiền phức bởi làm gì cũng khó khăn, đi đâu cũng ẩm ướt. Thời áo trắng, nam sinh lấm lem ống quần vì đất ẩm, nữ sinh phải thắt lưng tà áo dài thướt tha, sân trường lạnh lẽo, ướt sũng những nước.
Dù là nơi chợ quê hay phố thị, người buôn, kẻ bán ủ ê vì cá vẫn đầy thau, rau vẫn đầy sạp, người bán nhiều hơn khách mua. Chốn sông nước mênh mang, những gia đình vạn đò nhìn trời, nhìn nước chỉ thấy phận mình thêm lênh đênh.
Chẳng lẽ người Huế ai cũng ghét những cơn mưa ấy? Tất nhiên là không. Những cụ già ngồi trước thềm nhà với ấm trà xanh khói mờ tỏa, nhìn hạt mưa tưới xanh hàng rào hoa ngâu hoài niệm về những ngày xưa.
Những thi sĩ, nhạc sĩ nghe mưa bên quán nhỏ mà lòng xao xuyến nảy ra được tứ thơ, ý nhạc. Và bao đôi lứa hàn huyên, tâm sự bên chén chè bắp nóng dẻo bên Cồn.
Tất cả họ đều yêu mưa. Bởi mưa Huế không ồn ào nên người Huế biết cách lắng nghe, bởi mưa không vội vàng nên người Huế biết cách cho lòng mình nghỉ ngơi lắng đọng. Mưa đã dạy người Huế rất nhiều thứ lúc nào không hay, mãi đến khi xa nó, người ta mới nhận ra.
Nhiều người hỏi tôi: “Tại sao không học ở Huế mà lặn lội vào Sài Gòn học cho xa xôi?”. Những người trẻ “tha phương cầu đạo” như tôi chỉ biết nửa đùa, nửa thật: “Tại mưa Huế dầm dề quá, tụi con sợ mình mốc meo nên phải vào đây học, tranh thủ hứng nắng phương Nam cho mình cứng cáp”.
Sài Gòn cũng có mưa, những cơn mưa nhanh đến cũng nhanh đi. Mưa chỉ đủ làm ướt những tán lá và bụi đường lắng lại mà thôi.
Giữa những tủ sách của thư viện, tôi cho phép tay mình cầm cuốn "Tinh hoa ẩm thực miền Trung" một cách thảnh thơi, dù cả chồng sách chuyên ngành đang hối hả. Nguyên nhân của sự tận hưởng đó là bởi sự dai dẳng kỳ lạ của cơn mưa đất khách.
Mưa suốt ba giờ đồng hồ, không ồn ào chút nào, ngồi sát cửa kính mà tiếng mưa cũng không buồn chạm tới. Tiếng piano trong “Chuyện mưa” lặp đi, lặp lại để những ký ức được sống động trở về.
Như một cốc nước đã chạm mép, nỗi nhớ nhà, nhớ ngôi trường huyện cấp ba và những đứa bạn thân thời áo trắng của con bé năm nhất bị những giọt mưa kia làm cho tràn hết ra ngoài. Càng nhớ lại càng thấy thèm.
Tôi thèm được ngồi ở nhà cùng mẹ rim tôm, cùng ba lau lá chuối để chiều đến, cả nhà có một nồi bánh lọc trong vắt, chấm với nước mắm biển dăm ớt chỉ thiên đỏ, cắn một miếng nghe đủ mùi nước phá Tam Giang.
Tôi thèm được cùng lũ bạn đạp xe thong dong trên đường Lê Lợi, 23 tháng 8… khi những cơn mưa vừa tạnh để được tận hưởng cái trong lành của phố phường.
Sau khi đạp xe mệt nghỉ thì cả lũ ríu rít tấp vào một gánh hàng bên đường, thưởng thức cái vị cay xé lưỡi của ớt, beo béo của bì lợn và đậu phụng, chua chua của khế, đậm đà của ruốc. Nghe những thanh âm vừa thổi, vừa húp thứ nước đục đục và tất cả được bày biện đẹp mắt trong tô bún hến nhỏ.
Hết thèm tôi lại chuyển sang ghen tỵ một cách vô lý mà chính bản thân cũng không lý giải nổi. Tôi ghen với hai ông anh trai được ở nhà ngày ngày ăn cơm mẹ nấu, ghen với con bạn thân chọn học sư phạm Văn tại Huế và ghen với cả những những dòng status “đã nếm được mưa Huế” của một cậu bạn đồng hương nghỉ Tết sớm hơn mình. Ngay lúc đó, tôi đã biết mình đã đến gần hơn với ý thơ ngày xưa cô vẫn dạy:
“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”. (Chế Lan Viên)
Mưa suốt ngày cho người nặng những nỗi suy tư, mưa suốt tuần phố phường như hấp hối, mưa suốt tháng cho năm thêm tai ương.
Tôi đi xa, bạn đi xa, xa hơn cả dải đất hình chữ S nhưng chắc chắn không phải để trốn chạy những cơn mưa ấy. Chúng ta đi xa cầu đạo, cầu tài và cầu chút nắng ấm. Nhưng dù có đi xa mấy đi nữa thì khi mưa đến, những nỗi nhớ không tên lại được khơi lên đong đầy từng giọt li ti.