Chờ văcxin 5 trong 1 để chích nhắc nhưng không có hàng, đến lúc bé Nấm gần 3 tuổi chị Thi (quận 12, TP HCM) được yêu cầu chích mũi Hib trước. Theo các nhân viên y tế, 4 thành phần còn lại chỉ cần bổ sung cho bé trước 13 tuổi nhưng riêng mũi Hib phải tiêm trước 3 tuổi. Sau đó chị Thi tiếp tục cho bé Nấm chích mũi phế cầu đầu tiên vào tháng 7. Mũi phế cầu thứ hai phải chích tiếp theo sau đó 2 tháng nhưng cả 2 tuần nay chị liên hệ nhiều điểm tiêm chủng vẫn không có văcxin để tiêm cho con.
Khuẩn phế cầu có thể gây nên nhiều bệnh nguy hiểm như viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa... Ảnh: Lê Phương.
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng Khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi đồng 1, TP HCM, cho biết văcxin phế cầu mới được nhập về nước ta khoảng tháng 6. Ở nước ngoài loại văcxin này đã được tiêm chủng cho trẻ từ rất lâu. Phế cầu (Streptococcus pneumoniae) là loại vi khuẩn rất nguy hiểm, gây nên nhiều bệnh nguy hiểm như viêm tai, viêm họng, viêm màng não, viêm phổi..., thường hay kháng thuốc nên việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
Theo bác sĩ Khanh, văcxin phế cầu nên chích cho trẻ tốt nhất từ khoảng 6 tuần hoặc 2 tháng đến 5 tuổi. Mũi thứ nhất cách mũi thứ hai 2 tháng, nếu chích sớm hơn không được nhưng nếu trễ thời gian chích ngừa thì không ảnh hưởng đến sức khỏe. Cùng với việc tiêm văcxin phòng bệnh, cần giữ ấm cơ thể bé trong mùa mưa và mùa lạnh, cho bé bú mẹ trong 6 tháng đầu, giữ vệ sinh môi trường có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh do phế cầu khuẩn gây nên.
Một tháng nay tình trạng khan hiếm văcxin phế cầu căng thẳng tại hầu hết các điểm tiêm chủng lớn tại TP HCM. Viện Pasteur, Trung tâm Y tế dự phòng, Khoa Trẻ em lành mạnh Bệnh viện Nhi đồng 2, các bệnh viện phụ sản công lập và tư nhân đều không có văcxin phế cầu. Bên cạnh đó, tại phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin, văcxin ngừa não mô cầu cũng không có hàng từ tháng 7, viêm gan A và B phối hợp từ tháng 6, còn viêm gan A là từ tháng 3. Các loại văcxin dịch vụ 5 trong 1, 6 trong 1 khan hiếm hàng khoảng một năm nay, chỉ thỉnh thoảng mới có hàng nhập về với số lượng ít.
Tại Hà Nội, các loại văcxin 4 trong 1, 5 trong 1 và 6 trong 1 của Pháp, Bỉ thường xuyên trong tình trạng khan hiếm từ cuối năm ngoái đến nay. Một số điểm tiêm chủng lớn của Hà Nội thi thoảng có vài đợt hàng về nhưng số lượng có hạn nên vẫn rất thiếu. Bên cạnh đó cũng xảy ra tình trạng thiếu một số loại văcxin dịch vụ khác trong thời gian ngắn.
Cha mẹ có thể cho con tiêm miễn phí văcxin 5 trong 1 Quinvaxem của Hàn Quốc thay vì đợi văcxin 5 trong 1 và 6 trong 1 dịch vụ. Ảnh: Dương Ngọc.
Tại điểm tiêm chủng của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Lò Đúc, Hà Nội) có 37 văcxin và 3 loại huyết thanh. Hiện các văcxin như ACT-Hib của Pháp phòng bệnh do H.Influenzae tuýp B như viêm màng não mủ, viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng, viêm mũi hầu; phòng bệnh viêm gan A+B; Pneumo23 phòng nhiễm trùng do phế cầu khuẩn, đặc biệt là viêm phổi; Synflorix của Pháp phòng bệnh gây ra bởi streptococcus pneumonia như viêm màng não, viêm phổi… đã hết hàng.
Các văcxin khác có thể hết hàng của hãng này nhưng vẫn còn của hãng khác. Ví dụ, huyết thanh phòng bệnh dại của Việt Nam hết hàng nhưng vẫn còn loại của Pháp. Tương tự, văcxin phòng thủy đậu chỉ còn loại của Mỹ; hàng của Nhật và Bỉ không còn hàng.
Hà Nội có hơn 10 điểm tiêm chủng dịch vụ. Vì thế với những văc xin hết hàng, các bà mẹ có thể đưa con đến điểm tiêm chủng khác. Ví dụ văcxin phòng viêm màng não mủ do não cầu A+C tại điểm tiêm của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vẫn có hàng. Ngoài ra các điểm đều có văcxin cúm mùa cho người lớn và trẻ trên 36 tháng tuổi. Dự kiến tháng 10 có khoảng 16.000 liều văcxin Petaxim 5 trong 1 được nhập về, sau kiểm nghiệm sẽ đưa ra thị trường vào tháng 11.
Ông Nguyễn Nhật Cảm, Giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng Hà Nội cho biết văcxin 5 trong 1 nhập khẩu không thường xuyên, văcxin 6 trong 1 thậm chí không có, một số loại văcxin khác thỉnh thoảng khan hiếm hàng ngắn hạn. Phụ huynh không nên có tâm lý chờ đợi văcxin mà làm chậm trễ việc tiêm ngừa của trẻ. Trong khi đó, chỉ cần chờ đợi 1-2 tháng là trẻ có thể mắc bệnh.
Thay vì đó cha mẹ có thể lựa chọn loại văcxin khác thay thế. Ví dụ có thể tiêm văcxin Quinvaxem 5 trong 1 của Hàn Quốc, loại này được tiêm miễn phí trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Các bà mẹ đưa con đến trạm y tế xã, phường để tiêm hoặc nếu quá ngày có thể đến các điểm tiêm dịch vụ. Ngoài ra, với văcxin rubella, cha mẹ có thể lựa cho con tiêm mũi sởi - rubella được miễn phí trạm y tế xã phường thay cho mũi sởi - quai bị - rubella không có hàng.
Bộ Y tế khẳng định khan hiếm chỉ xảy ra đối với văcxin dịch vụ, các văcxin tiêm miễn phí khác trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, đặc biệt là loại 5 trong 1 Quinvaxem vẫn đảm bảo cung ứng đủ.
Lê Phương - Nam Phương