Cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh và Hữu Nghị - Chi Lăng là hai công trình trọng điểm quốc gia, được khởi công vào đầu năm nay, dự kiến hoàn thành cuối năm 2025. Tuy nhiên, đến nay khối lượng thi công chưa đáng kể do công tác giải phóng chưa hoàn thành theo yêu cầu.
Nằm trên xã Hùng Việt, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn, công trường thi công gói thầu EC01 thuộc dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh như im ắng. Theo đại diện nhà thầu, không chỉ do thời tiết, dự án bị đình trệ do chậm được bàn giao mặt bằng. Hàng chục đầu máy, trang thiết bị đang án binh bất động.
Theo kế hoạch, toàn bộ phân đoạn 10,5 km cao tốc sẽ được bàn giao mặt bằng vào cuối tháng 10, nhưng hiện mới được 1,2 km. Nhà thầu chỉ thi công được 600 m do mặt bằng "xôi đỗ", đan xen nhiều công trình chưa giải tỏa.
Nhà thầu đã chuẩn bị 80 đầu máy, thiết bị và 200 nhân công, nhưng tại hiện trường chỉ có khoảng 10 đầu máy và 25 nhân lực đang làm việc. Khối lượng công việc ít khiến ngày công của các công nhân chỉ kéo dài 4-5 tiếng.
Tình trạng thi công cầm chừng khiến nhà thầu thiệt hại, ước tính một tháng gánh lỗ khoảng một tỷ đồng chi phí khấu hao nhân lực và máy móc. "Anh em làm việc xa nhà, chúng tôi vẫn phải trả lương đều đặn để giữ chân họ", nhà thầu cho biết.
Theo đại diện doanh nghiệp dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, tiến độ bàn giao mặt bằng của tỉnh Lạng Sơn ước đạt 16 km trong tổng số 51 km (31%).
Nhiều nhân công, thiết bị hoạt động cầm chừng, chờ mặt bằng tại huyện Cao Lộc, Lạng Sơn. Ảnh: Anh Duy
Tại dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn, nhiều vị trí tiếp cận thi công bị vướng mồ mả, đất canh tác và các công trình kỹ thuật chưa di chuyển. Ở gói thầu EC02 qua huyện Cao Lộc, một số máy móc, thiết bị và công nhân nằm tại công trường chờ đợi mặt bằng.
Gói thầu EC04 phân đoạn Tân Thanh - Cốc Nam được quy hoạch xây cầu vượt. Tại đây, nhiều hộ dân muốn đền bù theo giá của đất trồng cây lâu năm, trong khi trên sổ sách đây là đất rừng. Việc thiếu thông tin về kế hoạch triển khai dự án tái định cư cũng khiến một số hộ dân trong diện giải tỏa băn khoăn, dẫn đến chưa chịu di dời và bàn giao mặt bằng.
Theo Công ty Cổ phần cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, địa phương đã bàn giao mặt bằng 12 trong số 59 km, tuy nhiên còn tình trạng xen kẹt. Diện tích bàn giao được 81 trong số 557 ha (tương đương 19%), mặt bằng có thể tiếp cận thi công trong phạm vi bàn giao 70 trong số 557 ha.
"Chúng tôi lo ngại công tác giải phóng mặt bằng chậm làm ảnh hưởng đến dự án. Theo tiến độ, cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng phải hoàn thành tuyến chính vào cuối năm 2025", đại diện doanh nghiệp dự án - Tập đoàn Đèo Cả nói.
Lý giải nguyên nhân chậm giải phóng mặt bằng, UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Các huyện chưa hoàn thành nhiều công việc như di chuyển công trình hạ tầng kỹ thuật, hoàn thiện hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng để thực hiện dự án, thủ tục đầu tư xây dựng các khu tái định cư, tiến độ kiểm đếm đất đai chậm
Tại cuộc họp đánh giá tình hình thực hiện hai dự án cao tốc qua tỉnh Lạng Sơn giữa tháng 8, Chủ tịch tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu đề nghị UBND các huyện, thành phố có dự án đi qua tập trung thực hiện để có cơ sở tuyên truyền, vận động người có đất bị thu hồi đồng ý nhận tạm ứng kinh phí bồi thường, hỗ trợ và bàn giao trước mặt bằng để đảm bảo tiến độ dự án.
Lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn yêu cầu các huyện, thành phố tập trung bàn giao mặt bằng theo đúng mốc thời gian đã đề xuất; ưu tiên giải phóng mặt bằng tại các mũi thi công theo đề xuất của doanh nghiệp dự án, vị trí xây dựng cầu, hầm chui.
Cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn một dài 93 km được phê duyệt với tổng mức đầu tư 14.300 tỷ đồng, theo hình thức đối tác công tư PPP.
Cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng dài hơn 43 km, hai đoạn kết nối cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu Cốc Nam dài 17 km. Cao tốc được đầu tư 4 làn xe, nền đường 17 m ở giai đoạn 1. Giai đoạn hoàn chỉnh, dự án sẽ được nâng lên 6 làn xe, rộng 32 m.