"Cậu bé, thành tựu lớn nhất của cậu là đã phá hỏng tình hữu nghị giữa Trung Quốc và Canada, và biến Canada thành con cún chạy theo sau Mỹ", Li Yang, Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Rio de Janeiro, Brazil, viết trên Twitter hôm 29/3.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau trả lời trong phiên chất vấn của Hạ viện ở Ottawa hôm 27/3. Ảnh: Reuters
Cụm từ "chó chạy theo sau" có từ thời Mao Trạch Đông, thường được sử dụng để mô tả những quốc gia phụ thuộc vào những nước như Mỹ. Các bài viết của Li trên Twitter thường gây tranh cãi khi chỉ trích cả bạo lực súng đạn, di sản của chế độ nô lệ ở Mỹ và cách đối xử với những người tị nạn, nhưng Trudeau là nhà lãnh đạo đầu tiên Li chế giễu.
Những phát ngôn ngoại giao của Trung Quốc thường được kiểm soát chặt chẽ, do đó, thông điệp mà Li đưa ra đánh đấu động thái phá rào hiếm hoi và "đáng lo ngại" về những tuyên bố công khai do quan chức chính phủ thực hiện, theo David Mulroney, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc.
"Bài đăng của Li là thất bại to lớn trong chính sách ngoại giao kỹ thuật số và quyền lực mềm của Trung Quốc", Mulroney nhận xét. "Như thể có người đã ra quyết định cho phép người ta thoát khỏi ràng buộc, hoặc là không đủ sức ràng buộc họ nữa. Vế đầu thì gây rắc rối, vế thứ hai gây lo ngại".
Quan hệ giữa Trung Quốc và Canada, Mỹ, Anh cùng Liên minh châu Âu (EU) đang leo thang căng thẳng liên quan đến cáo buộc Bắc Kinh đối xử với người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Tuần trước, nhóm các quốc gia này đã áp lệnh trừng phạt lên một số quan chức Trung Quốc với cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Trung Quốc trả đũa bằng cách áp trừng phạt lên Michael Chong, nhà lập pháp đối lập người Canada, nhà phê bình gay gắt về tình trạng nhân quyền ở Tân Cương. Chong sau đó tuyên bố muốn "đeo lệnh trừng phạt bên người như một huân chương danh dự".
Bộ Ngoại giao Canada lên án lệnh trừng phạt, gọi đây là "cuộc tấn công" vào quyền tự do ngôn luận. Canada hơn hai năm qua cũng nỗ lực hối thúc Trung Quốc trả tự do cho hai công dân Michael Kovrig và Michael Spavor, những người được cho là nạn nhân của "chính sách ngoại giao con tin" của Trung Quốc.
Trong khi đó, Trung Quốc liên tục yêu cầu trả tự do cho Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính tập đoàn viễn thông Huawei, người bị bắt ở Vancouver theo yêu cầu của Mỹ năm 2018.
Cả Kovrig và Spavor đều đối mặt với phiên tòa xét xử tội gián điệp ở Trung Quốc. Chưa có bản án nào đưa ra, còn các phiên xử kín bị giới ngoại giao chỉ trích kịch liệt.
Mạnh Vãn Chu đang quyết liệt phản đối lệnh dẫn độ tới Mỹ, điều có thể kéo dài tới mùa hè. Các chuyên gia nhận định Trung Quốc đang ngày càng sốt ruột và sẵn sàng thực hiện những bước đi mạnh mẽ hơn để Canada thả Mạnh Vãn Chu.
Ngoài tấn công Trudeau, Li còn sử dụng Twitter để tấn công cơ quan tư pháp Canada, gọi quyết định của Ottawa khi bắt giữ Mạnh và cân nhắc dẫn độ là "điều bẩn thỉu", nói thêm rằng Canada chứ không phải Trung Quốc, chính là kẻ "bắt con tin".
Hồng Hạnh (Theo Guardian)