Hiền là cuốn sách tập hợp 60 bài thơ và 20 ca khúc được nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha sáng tác trong cảm xúc với Hiền - người yêu, người bạn đời của ông. Tuy là thơ viết cho một người, nhưng thơ tình Nguyễn Thụy Kha nói hộ lòng của bao người đang yêu.
Trong đó, có thể nhắc tới bài thơ nổi tiếng đã đi vào sổ tay bao học trò: "Đưa người yêu qua nhà người yêu cũ/ Rơi cơn mưa ban trưa/ Chợt thấy mình tách làm hai nửa/ Nửa ướt bây giờ, nửa ướt xa xưa". Nguyễn Thụy Kha kể, ấy là bài thơ ông viết đúng tâm trạng của mình, khi lần đầu tiên đưa người yêu về nhà giới thiệu với bố mẹ.
Nguyễn Thụy Kha vốn là kỹ sư thông tin tham gia chiến đấu tại các chiến trường Quảng Trị và Khu 5 Tây Nguyên. Bởi thế, trong tập thơ có nhiều bài ông viết tặng bạn gái mình, mà mang tâm trạng của bao người lính ở chiến trường nhớ nhung người thương. Trong bài Nếu, ông viết: "Nếu được về bên em/ anh sẽ/ nghiêng bàn tay chảy đầy nỗi nhớ/ rót tràn tóc em".
Tới khi trở thành vợ chồng, tình cảm nhà thơ dành cho vợ càng thêm nồng ấm: "Và mười tám xuân dồn tự quanh mình/ Những giận hờn những nồng nàn da diết/ tuổi đời càng qua tuổi yêu càng biếc/ xa trong gần mà gần ở khi xa".
Nắm tay nhau đi qua 39 năm, tình yêu của Nguyễn Thụy Kha vẫn như thuở nào. Trong một bài thơ khai bút, ông viết: "Không bao giờ còn tuyệt vọng nữa em/ Sao khao khát cứ làm anh muốn khóc/ Anh biết mình chẳng khi nào lẻ độc/ Khi tình yêu vẫn tim tím trong nhà".
Nhà văn Trung Trung Đỉnh - bạn thân thiết của vợ chồng Nguyễn Thụy Kha - còn nhớ lần bạn đưa người yêu tới đơn vị giới thiệu, bởi sự đẹp đôi của cả hai. Trở về Hà Nội, họ trở thành vợ chồng, có với nhau một cô con gái. Trung Trung Đỉnh cho biết tính ông "hợp với Hiền hơn Kha", bởi thế mà tác giả Ngõ lỗ thủng hiểu và quý mến tính cách vợ của bạn mình: "Làm vợ nhà thơ đã mệt, làm vợ nhà thơ kiêm nhạc sĩ mệt gấp hai, ba. Hiền chưa bao giờ đánh giá chồng quá cao, nhưng luôn luôn giữ được nếp sống tôn trọng công việc của chồng. Cô không tôn sùng tâng bốc, quá đề cao tài năng của chồng như một vài bà vợ nhà thơ khác, nhưng tôi cảm nhận được sự quan tâm tỉa tót tinh tế như bạn bè đồng nghiệp mà chỉ có Hiền mới có".
Nhà văn Nguyễn Việt Hà không chỉ là bạn của Nguyễn Thụy Kha, anh còn là đồng nghiệp với "chị Hiền" khi làm việc chung cơ quan. Trong mắt Nguyễn Việt Hà, "chị Hiền" là một người sắc sảo, độ lượng, là dân phố cổ sành mắt, tinh miệng. Tác giả Cơ hội của Chúa nhận xét về những vần thơ Nguyễn Thụy Kha tặng vợ: "Những câu trong muôn ngàn câu của một thằng đàn ông nồng nàn yêu vợ. Và của một gã nhà thơ khốn khổ, từng hơn một lần xót xa thú nhận 'Tôi lánh nạn cô đơn vào em'".
Nguyễn Thụy Kha nói về tập thơ của mình một cách giản dị: "Những bài thơ này, chỉ đơn giản là tình cảm tôi dành cho bà nhà. Nếu có gì đó đặc biệt, thì nó nằm ở chỗ, các bài thơ tình khác thường chỉ nói về giai đoạn đang yêu. Còn tôi, tôi nói cả những năm tháng hôn nhân nhiều hạnh phúc, nhưng cũng lắm lúc vật vã, đau khổ".
Lam Thu