Hiện, Ấn Độ là ổ dịch lớn thứ hai thế giới với gần 15 triệu ca Covid-19, gần 179.000 người đã tử vong. Riêng hôm 19/4, nước này ghi nhận 261.500 ca nhiễm mới, con số kỷ lục, với 1/6 người được xét nghiệm cho kết quả dương tính nCoV. Số ca nhiễm mới tăng vọt tại đất nước tỷ dân đã tạo điều kiện cho các biến thể nCoV lây lan rộng rãi. Trong đó, đáng chú ý có biến thể B.1.617 chứa đột biến kép E484Q và L452R, có khả năng lây lan dễ dàng hơn và giảm hiệu quả vaccine.
Theo Covid-19 CG, một công cụ theo dõi của Viện Nghiên cứu Broad, Mỹ, Ấn Độ xếp hạng 85 trong số 134 quốc gia về tỷ lệ các ca Covid-19 được giải trình tự gene. Theo đó, chỉ khoảng 0,05% tổng số ca mắc của Ấn Độ được giải trình tự gene, xếp sau Australia là 47,4%, Anh là 7,7% và Mỹ là 0,75%.
Giải trình tự gene là công cụ thiết yếu trong cuộc chiến chống dịch. Những quốc gia không thực hiện điều này sẽ tạo ra "điểm mù", tiếp tay cho các biến thể phát triển và lây lan trước khi được phát hiện.
Vào tháng 3, Bộ Y tế Ấn Độ cho biết cả ba biến thể từ Anh, Nam Phi, Brazil có khả năng lây nhiễm dễ dàng hơn trên đều có mặt tại nước này, cùng với biến thể mới B.1.617. Biến thể này đã lan sang cả California, Mỹ, theo tiến sĩ Benjamin Pinsky, giám đốc Phòng thí nghiệm Virus Lâm sàng của Đại học Stanford.
"Chúng tôi đang vật lộn trong sự mơ hồ. Không có dữ liệu và cuộc thảo luận nào về việc giải trình tự gene", bác sĩ Amir Ullah Khan, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Phát triển và Thực hành Chính sách Ấn Độ, cho biết.
Tại Ấn Độ, giải trình tự gene được triển khai bởi 10 phòng thí nghiệm. Tiến sĩ Anurag Agrawal, giám đốc Viện Nghiên cứu Gene và Sinh học Tích hợp, cho biết các cơ sở này có khả năng phân tích 25.000 đến 30.000 mẫu gene mỗi tháng. Trước đây, khi tỷ lệ lây nhiễm thấp, họ chỉ xử lý 4.000 mẫu mỗi tháng vì mức này đã đủ để xác định biến thể chiếm ưu thế.
Ông Agrawal cho biết Ấn Độ đang nỗ lực giải trình tự gene nhằm xác định biến thể trội ở các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Ở bang Punjab, biến thể từ Anh là phổ biến nhất. Trong khi đó, tại bang Maharashtra, biến thể B.1.617 đang chiếm ưu thế.
Các phòng thí nghiệm của chính phủ đang có kế hoạch tăng giải trình tự để đưa ra cảnh báo kịp thời. "Việc giải trình tự gene cần phải được thực hiện nhiều hơn vào thời điểm này, khi tình hình trở nên tồi tệ hơn", ông Agrawal nói thêm.
Một số chuyên gia nhận định tiến độ giải trình tự gene ở Ấn Độ chỉ giúp phát hiện biến thể sau khi nó đã lây cho rất nhiều người. Theo ôn Joel Sevinsky, nhà sáng lập tổ chức Theiagen Genomics, cần có ít nhất 10% ca nhiễm virus được giải trình tự gene thì một quốc gia mới có đủ thông tin để xác định biến thể khi nó bắt đầu nổi lên.
Tại Ấn Độ, nỗ lực thúc đẩy giải trình tự gene vấp phải một số vấn đề tương tự đợt xét nghiệm Covid-19 năm 2020. Trở ngại bao gồm sự kiểm soát chặt chẽ của nhà nước và sự tham gia ít ỏi của khu vực tư nhân. Có thể thấy rõ qua thực tế các phòng thí nghiệm được phép giải trình tự gene đều của chính phủ.
Nhiều cơ sở xét nghiệm, nơi cung cấp các mẫu nCoV dương tính cho các phòng thí nghiệm, đã bị dỡ bỏ sau khi chính quyền tuyên bố chiến thắng đại dịch vào năm ngoái, tiến sĩ Khan cho biết. Theo ông, chính phủ đã tập trung vào chiến dịch tiêm chủng, thay vì xác định biến thể virus, dẫn đến làn sóng lây nhiễm hiện nay.
"Chúng tôi đang mắc phải sai lầm tương tự như năm 2020. Ấn Độ lãng phí nhiều thời gian vì giải trình tự gene chậm trễ", ông Khan nhận xét.
Tiến sĩ Lalit Kant, nguyên trưởng phòng dịch tễ học và các bệnh truyền nhiễm của Hội đồng Nghiên cứu Y Khoa Ấn Độ, cho biết các bang phải gửi 5% tổng số mẫu bệnh phẩm của người mắc Covid-19 đến phòng thí nghiệm, nhưng họ đã không cung cấp đủ.
Tiến sĩ Agrawal cho rằng trở ngại chính là việc phát triển mạng lưới để lấy mẫu nhanh chóng từ các khu vực. Bất kỳ sự chậm trễ nào đồng nghĩa với thông tin kém kịp thời hơn và ảnh hưởng đến quyết định về sức khỏe cộng đồng, ông cho hay. Ngoài ra, thiếu dữ liệu về các biến thể cũng cản trở việc đánh giá hiệu quả của vaccine.
Một cảnh sát đang giữ trật tự đám đông chờ tàu ở Mumbai ngày 14/4. Ảnh: AP.
Mai Dung (Theo Wall Street Journal)