Khi thành phố Almaty của Kazakhstan trải qua bạo loạn hồi tháng 1, giới chức nước này đã áp dụng biện pháp quyết liệt là chặn Internet. Ban đầu, họ chặn một số trang web, mạng xã hội và dịch vụ nhắn tin. Khi người biểu tình tìm cách vượt rào bằng phần mềm che giấu địa chỉ, chính quyền chặn gần như toàn bộ kết nối mạng tại Kazakhstan. Động thái này gây nhiều xáo trộn trong đời sống, khiến hàng loạt ứng dụng thanh toán trực tuyến không thể hoạt động và người dân phải xếp hàng dài bên ngoài các cây ATM để rút tiền mặt. Nhiều gia đình không thể liên lạc với người thân, trong khi tài xế công nghệ phải nghỉ việc do không kết nối được với khách hàng.
Khung cảnh tại Kazakhstan phản ánh những gì có thể xảy ra trong khủng hoảng Ukraine, khi mạng Internet được dự đoán sẽ là mục tiêu hàng đầu nếu quân đội Nga mở chiến dịch quân sự tấn công nước láng giềng. Giới chức Ukraine và phương Tây từng cảnh báo tấn công mạng sẽ là một phần quan trọng với những chiến dịch do Nga tiến hành.
Chính phủ Ukraine tuần qua cho biết website của hai ngân hàng và Bộ Quốc phòng nước này đã bị đánh sập bằng hình thức DDoS. "Đây là những cuộc tấn công mạng lớn nhất lịch sử Ukraine và có những dấu hiệu liên quan tới cơ quan tình báo nước ngoài", một quan chức Ukraine cho hay.
Kết nối Internet cũng bị cắt đứt trên một số mạng di động ở khu vực miền đông Ukraine, gần biên giới Nga, hôm 17/2.
Tin tặc đã thực hiện nhiều vụ tấn công mạng lớn trong vài năm qua. Ảnh:Reuters
"Khi bùng phát xung đột quân sự thực sự, cơ sở hạ tầng Internet sẽ bị phá hủy đầu tiên. Ở Kazakhstan, các nhà mạng ngắt kết nối theo yêu cầu của chính quyền. Trong khi đó, chúng tôi lo ngại mạng lưới Internet tại Ukraine có thể bị vô hiệu hóa vì các vụ pháo kích", Mikhail Klimarev, chuyên gia viễn thông Nga, nhận xét.
Kiểm soát Internet ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các xung đột hiện đại, khi nó có tầm ảnh hưởng không kém nguồn năng lượng, nước và nhu yếu phẩm.
Liên quân do Arab Saudi dẫn đầu đã nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng viễn thông và Internet của Yemen trong chiến dịch chống phiến quân Houthi, trong khi chính phủ Burkina Faso cuối năm ngoái ra lệnh cho các nhà mạng đình chỉ mạng Internet di động trong vòng một tuần vì lý do an ninh quốc gia.
"Cách duy nhất để bảo đảm không ai lên mạng được chính là cắt đứt mọi kết nối", Doug Madory, Giám đốc phân tích Internet tại công ty dịch vụ viễn thông Kentik của Mỹ, nhận xét.
Tuy vậy, nếu lực lượng bên ngoài tìm cách ngắt mạng Internet tại Ukraine, họ sẽ gặp thử thách không nhỏ. Nước này có hơn 2.000 nhà cung cấp dịch vụ Internet, nên tất cả phải bị vô hiệu hóa mới có thể mất toàn bộ kết nối.
Dù vậy, nhiều chuyên gia vẫn cảnh báo về nguy cơ gián đoạn Internet khi nổ ra xung đột. Đòn tấn công mạng hoặc các chiến dịch quân sự cũng có thể ảnh hưởng tới khả năng truy cập. "Phá hủy mạng Internet của đối phương và đất nước đó sẽ chìm vào hỗn loạn. Ngân hàng, chuỗi cung ứng, vận tải và định vị sẽ ngừng hoạt động", Klimarev nói.
Đợt ngắt Internet ở Kazakhstan bắt đầu ngày 2/1 và chỉ giới hạn ở những khu vực xảy ra biểu tình. Đến ngày 5/1, mạng Internet tại nước này đã ngừng hoàn toàn, tác động xấu đền nền kinh tế Kazakhstan và hoạt động đào tiền điện tử quy mô lớn tại đây.
Kết nối mạng chỉ được khôi phục vào 10/1. Bộ Phát triển Kỹ thuật số, Tiến bộ và Công nghiệp Hàng không vũ trụ Kazakhstan cho biết đã yêu cầu các nhà mạng chặn truy cập, viện dẫn đạo luật cho phép chính phủ đình chỉ dịch vụ viễn thông để phục vụ "an ninh công cộng và chống khủng bố".
Điệp Anh (theo NY Times)