Thư ngỏ hôm nay của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam tại nước ngoài cho biết Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo các cơ quan đại diện phối hợp với các hội đoàn người Việt tại các nước Ba Lan, Nga, Hungary, Romania, Slovakia và Belarus tìm hiểu thông tin hỗ trợ quá trình sơ tán người Việt từ Ukraine.
Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam tại nước ngoài hôm nay công bố những lưu ý về giấy tờ cần thiết và quy định lưu trú đối với người Việt sơ tán từ Ukraine đến một số nước lân cận.
Tại Ba Lan, người Việt cần mang theo giấy tờ xác minh nhân thân như hộ chiếu, thẻ cư trú hoặc bằng lái xe. Trong trường hợp nhập cảnh bằng xe riêng, kiều bào cần mang theo thẻ xanh bảo hiểm bắt buộc, vốn được cấp khi mua bảo hiểm xe đi lại quốc tế. Ba Lan đã dỡ bỏ những yêu cầu giấy tờ liên quan đến phòng chống Covid-19 cho người tị nạn.
Bộ Ngoại giao lưu ý lượng người qua biên giới Ukraine - Ba Lan hiện rất đông. Do đó, kiều bào khi di chuyển sang Ba Lan cần đảm bảo mang đủ các giấy tờ cần thiết để thông quan diễn ra thuận lợi và nhanh chóng.
Ngoài ra, người tị nạn không mang quốc tịch Ukraine chỉ có thể lưu trú tại Ba Lan trong 15 ngày. Trong khoảng thời gian này, công dân Việt Nam có thể hồi hương hoặc làm đơn xin tị nạn, chờ phía cơ quan chức năng của Ba Lan quyết định đồng thời có thể xin hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế.
Ôtô chở người sơ tán từ Ukraine xếp hàng ở biên giới sang Moldova sáng 1/3. Ảnh: Minh Thắng.
Tại Hungary, người Việt sơ tán sang cần có giấy tờ chứng minh cư trú hợp pháp ở Ukraine. Trong trường hợp này, công dân sẽ được vào Hungary tạm lánh nhưng không được đi tiếp sang các nước khác thuộc Liên minh châu Âu (EU) và có thể rơi vào diện nhập cư bất hợp pháp nếu di chuyển sang nước khác.
Đối với người Việt không có giấy tờ cư trú ở Ukraine, công dân cần có hộ chiếu Việt Nam còn hiệu lực. Người có vé máy bay hoặc kế hoạch chuyến bay để đi tiếp sang nước khác sẽ được nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Hungary đón ở cửa khẩu, dựa vào danh sách đăng ký từ trước và không cần đăng ký tị nạn. Tuy nhiên, công dân không được ở lại Hungary mà phải bắt chuyến bay đầu tiên sang nước khác.
Với các trường hợp công dân mang hộ chiếu Việt Nam nhưng muốn ở lại Hungary chờ quay lại Ukraine, công dân cần đăng ký quy chế tị nạn tại biên giới và đại sứ quán Việt Nam không thể can thiệp quy trình xét duyệt.
Những trường hợp không có hộ chiếu Việt Nam lẫn giấy tờ cư trú Ukraine cần thông báo cho đại sứ quán để được bảo lãnh và cấp hộ chiếu tạm, thông báo cho biên phòng Hungary và có người đón tại cửa khẩu. Công dân cần rời khỏi Hungary bằng chuyến bay thương mại hoặc chuyến bay giải cứu đầu tiên.
Slovakia cho phép nhập cảnh vào lãnh thổ mọi công dân đến từ Ukraine, kể cả những người không đáp ứng các yêu cầu nhập cảnh thông thường. Mọi giấy tờ cá nhân đều được chấp nhận ngay cả khi chúng đã hết hạn hoặc bị hỏng. Công dân khi đến cửa khẩu sẽ được hướng dẫn khai báo tạm trú và được cấp giấy tạm trú. Nếu công dân có người đón thì có thể về thẳng nhà người đó, trường hợp khác sẽ được ở lại các khu trại bố trí cho người tị nạn. Chính phủ Slovakia đảm bảo nơi ở và thực phẩm.
Slovakia khuyến khích công dân nước ngoài từ Ukraine hồi hương nhanh chóng. Sân bay Kosice là nơi thuận tiện cho công dân Việt Nam hồi hương. Sân bay Uzhhorod của Ukraine, gần biên giới Slovakia - Ukraine, còn hoạt động và có thể đóng vai trò trung tâm hồi hương sử dụng máy bay phi quân sự nếu tình hình cho phép.
Romania và Moldova đều yêu cầu người sơ tán có giấy tờ cá nhân, giấy chứng minh cư trú tại Ukraine.
Công dân không có hộ chiếu Ukraine chỉ được tạm lánh ở Moldova trong ba ngày và không được di chuyển sang nước khác thuộc EU. Khi nhập cảnh tại nước này, công dân sẽ cần khai báo số tiền mang theo để có cơ sở mang tiền khi xuất cảnh. Công dân có thể tự thuê xe, đi xe khách hoặc chạy xe riêng sang Romania để đăng ký bay giải cứu hoặc đón chuyến bay thương mại về Việt Nam.
Romania miễn thị thực cho công dân nước thứ ba khi nhập cảnh với mục đích quá cảnh. Chính phủ sở tại đảm bảo nơi ở, thực phẩm và cấp cứu y tế cho người sơ tán từ Ukraine trong 24-48 giờ đầu, đồng thời miễn cách ly y tế cho người đến bằng đường bộ.
Romania chỉ cho phép quá cảnh nên công dân có nguyện vọng về Việt Nam nên sớm thu xếp mua vé về nước, nếu có nguyện vọng sang nước thứ ba cần liên hệ cơ quan đại diện nước đó để tiến hành thủ tục.
Belarus chỉ cho nhập cảnh với người có đăng ký thường trú hoặc tạm trú tại nước này, không cần xét nghiệm Covid-19 hay tự cách ly. Trong trường hợp còn lại, công dân chỉ được nhập cảnh qua đường hàng không, tuân thủ yêu cầu thị thực và phải xét nghiệm PCR âm tính trong ba ngày trước đó nếu không có hộ chiếu vaccine.
Nga yêu cầu người sơ tán có giấy tờ tùy thân và giấy tờ chứng minh cư trú ở Ukraine. Ngoài ra, công dân phải khai phiếu di trú khi nhập cảnh và giữ phần giấy tờ được cán bộ biên phòng gửi lại cho đến khi rời Nga. Nước sở tại sẽ cấp thị thực quá cảnh. Công dân cần khai báo tạm trú với cơ quan di trú địa phương trong 7 ngày sau khi nhập cảnh.
>> Xem các đầu mối liên hệ hỗ trợ sơ tán
Các điểm nóng chiến sự Ukraine. Đồ họa: NY Times. Bấm vào hình để xem chi tiết.
Thanh Danh