Trong thư gửi Ngoại trưởng Anh Dominic Raab và Tổng thư ký khối thịnh vượng chung Patricia Scotland, những người này kêu gọi London "giải cứu" công chúa Basmah bint Saud bin Abdulaziz al-Saud, 56 tuổi, và con gái Souhoud Al Sharif, bị bắt tại Jeddah hai năm trước.
Họ cho hay công chúa bị bệnh tim, cần được chữa trị khẩn cấp. "Chúng tôi tin rằng mạng sống của bà ấy phụ thuộc vào việc có được trả tự do hay không", Henri Estramant, cố vấn pháp lý của gia đình và Lucy Rae, chuyên gia của tổ chức nhân quyền Grant Liberty, viết.
"Chúng tôi khẩn cầu ông bà giúp đỡ. Vì họ là công dân của Khối thịnh vượng chung, chúng tôi tin rằng ông bà có nghĩa vụ đạo đức phải đấu tranh vì họ", bức thư có đoạn.
Công chúa Basmah thảo luận về vai trò của nữ giới trong một viện nghiên cứu về Trung Đông tại thủ đô Washington, Mỹ, hồi tháng 4/2017. Ảnh: AFP
Hai mẹ con công chúa vừa là công dân Arab Saudi, vừa là công dân đảo Dominica, quốc gia gia nhập Khối thịnh vượng chung năm 2015, sau khi công chúa tham gia chương trình đầu tư để lấy quốc tịch Dominica.
Công chúa Basmah là con gái của Saud bin Abdulaziz Al Saud, người từng là quốc vương Arab Saudi và đã qua đời năm 1969. Bà là nhà vận động nhân quyền nổi tiếng, bị bắt hồi tháng 3/2019 cùng con gái khi đang định rời Arab Saudi tới Thụy Sĩ để điều trị bệnh tim.
Hình ảnh từ camera an ninh do hãng tin ABC của Tây Ban Nha thu được cho thấy 8 người có vũ trang đứng đợi tại sảnh căn hộ áp mái của công chúa để bắt mẹ con bà. Máy bay riêng của bà sau đó không thể rời Jeddah.
Công chúa và con gái bị đưa vào nhà tù Ha'ir được canh gác cẩn mật, nơi giam giữ khoảng 5.000 tù nhân, bao gồm nhà hoạt động nữ quyền Loujain Al Hathloul trước khi bà được thả hồi tháng 2.
"Al Ha'ir là nơi nổi tiếng vì tra tấn và lạm dụng tù nhân ở Arab Saudi", Estrament và Rae viết trong thư gửi Ngoại trưởng Raab, nhắc tới mối quan hệ của công chúa Basmah với Anh, như việc bà từng đi học ở Hertfordshire hay làm việc trong một trung tâm nghiên cứu tại London.
Cả hai lá thư đều cho biết công chúa nhiều khả năng bị giam vì từng ủng hộ nâng cao quyền tự do dân chủ trong vương quốc, cũng như có "mối liên hệ thân thiết với thái tử Mohammed bin Nayef".
Những người ủng hộ công chúa Basmah kêu gọi cả Raab và Scotland bày tỏ quan điểm về trường hợp của công chúa với giới chức Arab Saudi và "sử dụng mọi công cụ ngoại giao, pháp lý, để buộc họ thay đổi".
"Chúng tôi tin rằng giới chức Arab Saudi hiện cực kỳ nhạy cảm với áp lực ngoại giao. Chúng tôi cũng tin rằng ông bà sẽ tạo ra thay đổi nếu can thiệp", thư viết.
Hiện chưa rõ giới chức Arab Saudi có công nhận công chúa Bashmah và con gái có hai quốc tịch hay không. Luật quốc tịch của Arab Saudi quy định công dân không thể nhập quốc tịch nước ngoài nếu không được phép. Luật cũng không công nhận người có hai quốc tịch.
Đại diện Arab Saudi tại Liên Hợp Quốc năm ngoái cho hay công chúa Bashma bị giam vì "cáo buộc hình sự liên quan tới việc cố gắng ra nước ngoài trái phép", còn con gái bà bị bắt vì "tấn công một đặc vụ khi đang người này đang thi hành nhiệm vụ" và liên quan tới tội phạm mạng.
Họ nói thêm công chúa từng được kiểm tra y tế trước khi vào nhà tù. Hai mẹ con được "chăm sóc y tế cần thiết" trong thời gian bị giam.
Cả công chúa và con gái đều chưa bị khởi tố, chưa được tiếp cận luật sư hay định ngày xét xử. Đại sứ quán Arab Saudi tại Washington không trả lời yêu cầu bình luận.
"Theo luật Arab Saudi, công chúa Bashmah và Souhoud Al Sharif đáng lẽ phải được ra tù, vì không có phiên tòa nào diễn ra trong thời hạn 180 ngày tạm giam", Estrament nói, cho biết gia đình công chúa rất lo lắng vì bị nhà tù từ chối không cho liên lạc với bà qua điện thoại.
Hồng Hạnh (Theo Guardian)