Bài thuyết giảng được Park Tae-son đưa ra vào tháng 4/1955 tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc, trong cuộc mít tinh quy mô lớn có một số lãnh đạo tôn giáo tham gia. Park, sinh năm 1915 tại một địa điểm thuộc Triều Tiên hiện nay, từ khi còn trẻ đã tham gia Giáo hội Trưởng lão, một nhánh của đạo Tin lành, theo James Grayson, giáo sư nghiên cứu Hàn Quốc tại Đại học Sheffield, Anh.
Với niềm tin rằng mình đã được thanh tẩy tâm hồn và trao "quyền năng to lớn", Park bước xuống bục giảng giữa buổi mít tinh và xoa đầu một người đàn ông bị què suốt 30 năm. Người ta kể rằng hành động này của Park đã chữa lành cho người đàn ông, đánh dấu bước ngoặt không những với Park, mà cả những phong trào Kitô giáo mới ở Hàn Quốc.
Park Tae-son thuyết giảng trước các tín đồ Giáo hội Cây Ô liu hồi năm 1957. Ảnh: The Weekly.
Park sau đó thành lập phong trào riêng có tên Giáo hội Cây Ô liu. Trước bài giảng trên núi Nam San của ông, Hàn Quốc cũng đã xuất hiện những hình thức truyền đạo huyền bí, kết hợp giữa giảng dạy Kinh thánh và một số yếu tố trong tôn giáo dân gian Hàn Quốc. Tuy nhiên, không phong trào nào đạt tới mức độ ảnh hưởng và sức mạnh như Giáo hội Cây Ô liu của Park.
Cây Ô liu nhanh chóng trở thành một trong hai phong trào nguồn gốc Kitô giáo có tầm ảnh hưởng lớn tại Hàn Quốc vào những năm 1950 và 1960. Phong trào còn lại là Hiệp hội Thánh Linh vì Sự thống nhất Kitô giáo Thế giới, hay còn có tên gọi phổ biến hơn là Giáo hội Thống nhất, do Moon Sun-myung sáng lập. Hiện nay, giáo hội này nổi tiếng khắp thế giới vì nghi lễ đám cưới tập thể, với hàng nghìn cặp kết hôn cùng lúc.
Các giáo phái cùng những nghi thức độc đáo của họ đặc biệt thu hút người dân Hàn Quốc vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960. Đây là giai đoạn xã hội nước này đầy biến động, khi nền kinh tế nông nghiệp nghèo nàn bị cuộc nội chiến tàn khốc phá hủy dần chuyển mình.
Hàn Quốc trở thành một trong những nền kinh tế hiện đại và phát triển nhất thế giới chỉ trong một thế hệ. Bước nhảy vọt này thường được gọi là "Phép màu trên sông Hán", được thúc đẩy bởi chính quyền quân sự của cố tổng thống Park Chung-hee, với trọng tâm là đầu tư vào công nghiệp và cơ sở hạ tầng.
Từ năm 1964 đến 1995, tổng thu nhập quốc dân (GNI) bình quân đầu người ở Hàn Quốc tăng từ 100 USD lên 11.432 USD. Tuy nhiên, thành quả kinh tế không chia đều cho tất cả. Những người không gặt hái được lợi ích từ nỗ lực của chính quyền ông Park "cảm thấy thất vọng vì đường lối của đất nước sau Chiến tranh Triều Tiên", David Kim, giáo sư tại Đại học Quốc gia Australia, cho hay.
Tark Ji-il, giáo sư tại Đại học Giáo hội Trưởng lão Busan, Hàn Quốc, nói thêm rằng nhiều người Hàn Quốc cũng bi quan về tương lai do chịu ảnh hưởng từ thời kỳ Nhật đô hộ, Thế chiến II và Chiến tranh Triều Tiên. Họ thiếu niềm tin vào chính quyền, nên đã tìm tới những lãnh đạo tôn giáo hứa cứu rỗi tâm hồn và mang lại sự yên bình cho họ.
Trong quá trình công nghiệp hóa, nhiều Kitô hữu Hàn Quốc cảm thấy bị xã hội bỏ lại đã gia nhập Giáo hội Cây Ô liu của Park Tae-son, do bị thu hút bởi ý tưởng thành lập một Thánh địa hiện đại. Họ muốn hồi phục cả tinh thần, tâm lý và thể chất nhờ vào sự chữa lành bằng đức tin của Park. Giáo sư Kim cho biết ngay cả những "người bình thường", ít hoặc không có hiểu biết về giáo lý của Park, cũng tham gia.
Mọi người đều bị cuốn vào lời giảng của lãnh đạo tôn giáo có nụ cười rộng và mái tóc đen tuyền. Nhiều tín đồ thậm chí chuyển tới sống tại thị trấn tự túc do Giáo hội Cây Ô liu xây dựng gần Seoul, trong đó có cả trường học, nhà máy và những khu chung cư.
Massimo Introvigne, một học giả tôn giáo tại Italy, cho biết ở thời điểm đỉnh cao, Giáo hội Cây Ô liu có tới 2 triệu thành viên. Người dân không ngừng gia nhập bất chấp một loạt tranh cãi ngày càng tăng xung quanh Park, bao gồm việc ông vào tù trong thời gian ngắn vì tội biển thủ.
Người sáng lập Giáo hội Cây Ô liu Park Tae-son. Ảnh: World Religious and Security.
Tuy nhiên, sức ảnh hưởng của giáo hội không tồn tại lâu. Park cuối cùng đã khiến các tín đồ giận dữ khi tuyên bố Chúa Jesus là kẻ mạo danh, còn ông mới là Đấng Cứu Thế thực sự. Hàng loạt thành viên liên tiếp rời bỏ giáo hội vào giữa những năm 1960. Khi Park chết hồi năm 1990, số tín đồ đã sụt giảm mạnh.
Nhiều nhà thờ trắng treo thánh giá đỏ trên khắp vùng nông thôn Hàn Quốc, nơi từng thuộc về Giáo hội Cây Ô liu, dần bị bỏ hoang và thường được dùng làm nhà kho của làng, thay vì nơi thờ phụng, giáo sư Grayson cho hay.
Một trong những người rời giáo hội là cựu chiến binh trong Chiến tranh Triều Tiên ngoài 30 tuổi, từng dành 10 năm nghe Park thuyết giảng. Ông chính là Lee Man-hee, người sáng lập Tân Thiên Địa, giáo phái đang thu hút sự chú ý vì liên quan tới hơn một nửa số ca nhiễm nCoV ở Hàn Quốc.
Sau khi rời Giáo hội Cây Ô liu, Lee cùng một số người thành lập tổ chức tôn giáo Đền Tạm vào những năm 1970. Tuy nhiên, Lee cũng sớm rời bỏ nhóm này sau khi cáo buộc những người đồng sáng lập tội lừa đảo, học giả Introvigne cho biết, dựa trên hai cuộc phỏng vấn với Lee. Ngày 14/3/1984, Lee cuối cùng cũng thành lập được Tân Thiên Địa, tổ chức tôn giáo của riêng ông.
Các chuyên gia cho biết hầu hết giáo phái nguồn gốc Kitô ở Hàn Quốc đều được thành lập theo cách tương tự Tân Thiên Địa. Những nhóm này tách ra từ phong trào Cây Ô liu hoặc Giáo hội Thống nhất, chủ yếu vẫn dựa vào các biểu tượng trong sách Khải huyền, được dẫn dắt bởi cá nhân tự nhận sở hữu một quyền lực thiêng liêng nào đó. Một số giáo chủ tự xưng là nhà tiên tri, hoặc nói rằng chỉ một mình họ đủ khả năng giải nghĩa Kinh thánh.
Giáo sư Grayson cho biết các Kitô hữu chính thống ở Hàn Quốc coi những nhóm tôn giáo nghi ngờ quyền năng của Chúa Jesus là dị giáo, trong đó có Tân Thiên Địa. Giáo phái này còn đặc biệt gây khó chịu bởi được cho là hay lôi kéo thành viên từ những giáo hội khác.
Hàn Quốc hiện có hàng trăm nhóm thiểu số tôn giáo tương tự Tân Thiên Địa, theo giáo sư Tark. Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá đây chỉ là hệ quả từ lịch sử chính trị, kinh tế - xã hội đặc biệt của Hàn Quốc, không đại diện cho Kitô giáo hay tôn giáo nói chung ở nước này.
Ánh Ngọc (Theo CNN)