Thông tin được Viện Y học ứng dụng Việt Nam công bố sáng 27/11 tại Hà Nội, trong hội thảo về thực trạng dinh dưỡng và sức khỏe người cao tuổi. TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, nhận định tốc độ đô thị hóa nhanh đang tác động tiêu cực trực tiếp đến sức khỏe nhóm dân số này tại các thành phố lớn.
Kết quả nghiên cứu năm 2025 chỉ ra gánh nặng bệnh tật kép mà người già đô thị phải gánh chịu. Bên cạnh tỷ lệ béo phì cao, 87,7% người tham gia khảo sát mắc ít nhất một bệnh mạn tính. Trung bình mỗi cá nhân phải sống chung với từ hai bệnh lý trở lên, tạo nên áp lực lớn lên thể chất và tinh thần. Ngoài các bệnh chuyển hóa, hơn 50% người cao tuổi còn gặp các rối loạn về giấc ngủ.
Người già tiêm chủng vaccine tại Viện Pasteur TP HCM, tháng 8/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Nguyên nhân chính của tình trạng này xuất phát từ chế độ dinh dưỡng mất cân bằng. Chỉ 25% người cao tuổi ăn đủ 5 nhóm thực phẩm thiết yếu mỗi ngày. Trong khi đó, thói quen tiêu thụ các loại đồ ăn chứa nhiều yếu tố nguy cơ như muối, đường đơn, đồ chiên rán lại rất phổ biến, chiếm tỷ lệ 40-60%. Ngược lại, nhóm thực phẩm có giá trị sinh học cao như sữa và chế phẩm từ sữa mới chỉ tiếp cận được khoảng 40% số người được hỏi.
Bức tranh sức khỏe này càng trở nên đáng lo ngại trong bối cảnh Việt Nam có tốc độ già hóa dân số thuộc hàng nhanh nhất thế giới. Bộ Y tế thống kê cả nước hiện có 16,1 triệu người cao tuổi, chiếm 16% dân số. Dự báo đến năm 2038, Việt Nam sẽ chính thức bước vào thời kỳ dân số già. Người Việt có tuổi thọ trung bình cao nhưng số năm sống khỏe mạnh lại thấp, phải chịu đựng bệnh tật trong 14 năm cuối đời. Thực tế này khiến chi phí y tế leo thang, đè nặng lên ngân sách gia đình và quỹ bảo hiểm y tế.
Dù nhu cầu chăm sóc rất lớn, hệ thống y tế hiện hành vẫn chưa đáp ứng kịp thời. Các chính sách còn thiếu trọng tâm và kinh phí, trong khi y tế cơ sở thiếu hụt nghiêm trọng trang thiết bị lẫn nhân lực chuyên sâu về lão khoa. Hoạt động khám sức khỏe định kỳ hiện nay chủ yếu dừng lại ở khâu sàng lọc, thiếu các phác đồ điều trị chuyên biệt, buộc người bệnh phải chuyển lên tuyến trên gây quá tải.
Để giải quyết bài toán già hóa dân số, các chuyên gia tại hội thảo kiến nghị ngành y tế cần sớm cá nhân hóa hoạt động chăm sóc thông qua hồ sơ sức khỏe điện tử. Nhà nước cần đầu tư nâng cấp trạm y tế xã, phường để đơn vị này đóng vai trò nòng cốt trong quản lý sức khỏe người già ngay tại cộng đồng. Đồng thời, việc xã hội hóa, xây dựng thêm các khoa lão khoa tại bệnh viện tuyến tỉnh và phát triển hệ thống trung tâm dưỡng lão là bước đi cấp thiết để thích ứng với tình hình mới.
Lê Nga