Eskimo là một tộc người sống ở khu vực quanh cực từ phía đông Siberia (Nga), qua Alaska (Mỹ), Canada và Greeenland.
Người Eskimo có đặc điểm ngoại hình giống nhau: da nâu nhạt, tóc đen thẳng, mắt đen, khuôn mặt rộng với gò má cao.
Có 2 nhóm người chính: những người có ngôn ngữ, văn hoá Yupik phân bổ ở phía Đông Siberia và Alaska, được coi là nơi sơ khai của tộc người (5.000 năm trước). Nhóm thứ hai là Inuit ở phía Bắc Alaska, Canada và Greenland.
Họ sống ở khu vực lạnh nhất thế giới gần Bắc Cực. Việc sinh tồn giống như một trận chiến thường xuyên với những yếu tố khắc nghiệt của môi trường. Họ được mệnh danh là tộc người chịu rét giỏi nhất hành tinh.
Họ còn nổi tiếng bởi khả năng săn cá voi. Sau khi cùng săn bắt cá voi, họ sẽ cắt nhỏ để chia cho các thành viên trong cộng đồng. Những cậu bé trai lên 8 đã bắt đầu săn bắn.
Đàn ông truyền thống là thợ săn và ngư dân, trong khi phụ nữ chăm sóc con cái, nấu nướng, lau dọn nhà cửa và đặc biệt là may quần áo.
Hôn nhân phổ biến là giữa phụ nữ ở tuổi dậy thì và đàn ông đã trở thành thợ săn, có khả năng săn bắn cho gia đình. Mỗi gia đình có cấu tạo đa dạng: vợ chồng, con cái, có thể bao gồm cha mẹ đẻ hoặc cha mẹ vợ, anh chị em cùng cha mẹ... Mỗi gia đình đều có người đứng đầu, thường là người đàn ông cao tuổi hoặc được tôn trọng.
Nhiều gia đình chia sẻ chung một khu vực, nơi họ trú đông. Người Inuit có truyền thống chia sẻ thức ăn với cộng đồng, với tính cách ôn hoà, chia sẻ, đoàn kết. Họ có sự bình đẳng nam nữ, trẻ em được coi trọng.
Trong ngày sinh, đứa trẻ sẽ được pháp sư đặt một miếng khắc nhỏ từ răng cá voi vào miệng, với hy vọng giỏi săn bắn. Mọi người sẽ hát và đánh trống thật to.
Hải cẩu là thức ăn quan trọng nhất của họ, ngoài ra còn có cá hồi, cá tuyết, cá voi và những loài sinh vật biển khác. Mùa hè, họ săn tuần lộc, ngỗng; mùa đông săn gấu Bắc cực, cáo và thỏ rừng. Món ăn yêu thích của họ là thịt hải cẩu và tuần lộc, gan hải mã (moóc) và da cá voi.
Để tìm kiếm những động vật trên, người Eskimo sống di cư. Thông thường, họ có ngôi nhà mùa hè và ngôi nhà mùa đông. Nhà mùa hè được làm từ da hải cẩu hoặc tuần lộc. Nhà mùa đông được kết từ cỏ. Người Eskimo không sống trong lều tuyết như mọi người vẫn nghĩ, họ chỉ dùng ngôi nhà mái vòm bằng tuyết như một nơi trú ẩn tạm thời khi di chuyển hoặc đi săn, được gọi là Igloo. Nó gồm những khối cắt ra từ tuyết, có một lỗ trên đỉnh làm ống khói. Dù bằng tuyết nhưng vẫn ấm hơn bên ngoài 6-7 độ C. Nhà cố định của họ thường được dựng bằng gỗ, xương cá voi và phủ bằng da hải cẩu với đất. Dầu từ hải cẩu được đốt để sưởi ấm và lấy ánh sáng.
Ngôi nhà tuyết là nơi ở tạm thời cho gia đình di chuyển hoặc đoàn săn cá voi trú ẩn tạm thời.
Về trang phục, người Eskimo dùng da động vật làm quần áo. Họ thích da tuần lộc vì nó ấm và nhẹ. Nếu thiếu tuần lộc họ mới dùng đến da hải cẩu, gấu và kể cả cáo Bắc cực. Phong cách trang phục có thể khác nhau theo từng khu vực nhưng mọi người đều phải mặc nguyên một bộ chống rét gồm: áo khoác có mũ trùm đầu, quần dài hoặc quần bó, tất, bốt và găng tay.
Vào mùa đông, họ thường mặc 2 lớp quần áo, lớp trong sẽ có lông gần da. Lớp ngoài có lông mặt ngoài. Không khí giữa hai lớp giúp cơ thể họ giữ nhiệt đồng thời thoát mồ hôi. Họ mặc trang phục một lớp vào mùa hè.
Người dân thường dùng thuyền đơn để săn hải cẩu. Kiểu thuyền này đã được người châu Âu và người Mỹ sao chép dưới tên gọi kayak. Thuyền umiag rộng hơn, làm từ khung gỗ phủ da động vật để vận chuyển người, hàng hoá và chó, với đáy phẳng để có thể vào gần bờ.
Vào mùa đông, họ săn bằng cách tìm kiếm các lỗ hổng trong băng, lỗ thở của động vật. Trên mặt đất, họ sử dụng xe trượt tuyết bằng những chú chó Husky. Một nhóm chó chạy 1-2 hàng song song kéo xe trượt tuyết được làm bằng gỗ, xương động vật hoặc sừng từ miệng cá voi và những loài cá đông lạnh.
Chó có vai trò quan trọng trong đời sống người Inuit, chở đồ vào mùa hè, kéo xe vào mùa đông, đồng thời bảo vệ các làng bằng cách sủa khi xuất hiện gấu hay người lạ. Người Inuit yêu thích chó, cố gắng tạo ra giống đẹp với mắt sáng, bộ lông khoẻ mạnh. Họ thực hiện nghi lễ cho những con chó mới sinh để chúng phát triển thuận lợi, kéo chân để chúng phát triển mạnh mẽ...
Cuộc sống khó khăn, nguy hiểm khiến người Eskimo có niềm tin vào thần linh, tôn giáo. Họ tin rằng mọi vật đều có linh hồn và tuân theo những nghi lễ thần linh. Họ có điệu nhảy truyền thống và đánh trống trong các nghi lễ. Một số lễ hội khiêu vũ và hát sẽ kéo dài nhiều ngày.
Thảo Nguyên (theo thescuttlefish)