Ngay từ thời thơ ấu, Valerie Biden Owens, người em gái kém cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden hai tuổi, đã luôn đồng hành cùng anh trai, như việc giúp ông khắc phục chứng nói lắp. Khi Biden muốn làm lớp trưởng hồi trung học, bà cũng hướng dẫn ông cách vận động các bạn cùng lớp bầu cho mình.
Kể từ đó, Owens trở thành người điều hành những chiến dịch của Biden, từ tranh cử chức ủy viên hội đồng quận tới thượng nghị sĩ, cùng hai lần chạy đua vị trí ứng viên tổng thống đại diện cho đảng Dân chủ vào các năm 1998 và 2008.
Nỗ lực tranh cử tổng thống năm nay là lần đầu tiên chiến dịch của Biden không do Owens điều hành. Tuy nhiên, những nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết tầm ảnh hưởng của bà vẫn lớn. Người phụ nữ 75 tuổi soạn chủ đề cho các hội nghị của đảng Dân chủ, giúp kết nối những cuộc đấu tranh của người Mỹ với câu chuyện vượt qua bi kịch của anh trai bà.
Owens cũng là người rà soát các bài phát biểu cho Biden, tham gia mọi quá trình chuẩn bị tranh luận và xem xét kỹ lưỡng những quảng cáo quan trọng của chiến dịch tranh cử trước khi chúng được phát hành.
Joe Biden và em gái Valerie Biden Owens tại cuộc vận động ở Los Angeles, bang California, hôm 3/3. Ảnh: Reuters.
"Đối với tôi, ở bà ấy có sự tồn tại của hai mặt đối lập, giống như một nắm đấm thép bọc nhung", Margaret Aitken, người làm việc cho chiến dịch của Biden và văn phòng tại thượng viện của ông, nhận xét. Khi vòng kết nối của cựu phó tổng thống Mỹ mở rộng, Owens đóng vai trò là người trung gian, thường xuyên gặp gỡ nhân viên mới.
Theo bình luận viên Matt Viser của Washington Post, vai trò của Owens thường là định hình chính sách thay vì tạo ra nó. Bà đặc biệt quan tâm tới việc đảm bảo truyền tải thông điệp đến cử tri, đưa ra ý kiến nếu cảm thấy các cố vấn đang phức tạp hóa vấn đề.
Sự nghiệp của Owens cũng gắn liền với con đường thăng tiến chính trị của Biden 50 năm qua, khi bà nhận lương từ các chiến dịch của ông và trở thành một cố vấn uy tín. Ron Klain, cố vấn hàng đầu cho Biden, giúp điều hành hoạt động tranh luận của ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, mô tả vai trò của Owens là "độc nhất vô nhị" trong chiến dịch của anh trai bà.
"Owens biết cách lắng nghe. Bà ấy có bản lĩnh và năng lực tuyệt vời trong việc kết nối với mọi người, cùng tính cách sắc bén và cứng rắn khi là con gái duy nhất trong một gia đình toàn anh em trai. Bà ấy cũng không ngại phải nói với anh trai mình rằng anh đã sai", Klain cho biết.
Biden cũng không tiếc lời ca ngợi em gái trong các bài phát biểu của mình. "Một số người nói rằng em ấy có thể kết câu giúp tôi. Sự thật là em ấy đã viết ra những câu phát biểu hay nhất cho tôi. Em ấy không chỉ tin tưởng vào tôi, mà còn giúp tôi tin vào chính mình", Biden nói hồi năm 2010.
Valerie Biden Owens phát biểu trước những người ủng hộ anh trai bà tại thành phố Nashua, bang New Hampshire, hôm 11/2. Ảnh: Reuters.
Năm 1972, khi Biden chạy đua vào Thượng viện Mỹ, Owens, lúc đó 27 tuổi, đã giúp điều hành những nỗ lực của anh trai, bất chấp vai trò của phụ nữ trong chính trường không được coi trọng tại thời điểm đó. Tới cuối chiến dịch, bà nhận được sự chú ý nhờ một bài viết của phóng viên tờ Evening Journal tại thành phố Wilmington, bang Delaware, quê nhà của gia đình Biden.
"Cô ấy hẳn là quản lý chiến dịch xinh đẹp nhất đất nước, với vóc dáng mảnh mai và sang trọng, cùng những đường nét tương tự anh trai", bài báo có đoạn, đồng thời cho biết Owens đã giám sát đội ngũ gồm 25 nhân viên và nhóm tình nguyện viên 1.700 người.
Owens còn chịu trách nhiệm đặt cà phê và viết thông điệp chuyển tới những người ủng hộ tiềm năng. Do chiến dịch không đủ nguồn lực để gửi thư trên toàn bang, Owens đã sáng tạo ra mô hình mà các nhân viên gọi là Bưu điện Biden, nơi các tình nguyện viên chuyển đi những tuần san của chiến dịch.
"Joe và tôi có xu hướng suy nghĩ giống nhau. 9/10 lần chúng tôi đưa ra phản ứng chung trước sự việc", Owens cho biết tại thời điểm đó. Do tin tưởng em gái, Biden hiếm khi xuất hiện tại trụ sở chiến dịch, mà dành cả ngày để gặp gỡ cử tri.
"Vào khoảng 21-22h mỗi ngày, ông ấy và Valerie sẽ ngồi lại với nhau để xem xét diễn biến trong hôm đó, thống nhất công việc cho ngày tiếp theo", Ted Kaufman, người bạn thân thiết từng làm việc cho chiến dịch năm 1972 của Biden, kể lại. "Ông ấy giành chiến thắng nhờ tiếp xúc nhiều cử tri hơn. Ông ấy có thể làm được điều đó là nhờ Valerie đã điều hành chiến dịch".
Aitken, người phụ nữ từng làm tình nguyện trong chiến dịch tái tranh cử chức thượng nghị sĩ của Biden năm 1996, cho biết Owens đã tới dự đám cưới bà và gửi thiệp chúc mừng sinh nhật mỗi năm, như nhiều cựu nhân viên khác của Biden. "Bà ấy giống như một lò sưởi ấm áp thu hút mọi người. Bà ấy không ồn ào, không thô lỗ, mà là người tự tin và nhiệt huyết".
Tháng 12/1972, khi Biden nhận cuộc gọi thông báo vợ và ba con của ông gặp tai nạn giao thông nghiêm trọng, Owens đang đi cùng anh trai tới Washington, nơi ông mới đắc cử vào thượng viện và chưa nhậm chức. Cái chết của vợ và con gái sơ sinh khiến Biden rất đau buồn và xem xét việc từ bỏ chức vụ thượng nghị sĩ để chăm sóc hai con trai.
Vài thượng nghị sĩ kêu gọi ông cố gắng cân bằng giữa việc nhà và nhiệm vụ tại thượng viện trong vòng 6 tháng, và Biden đồng ý. Theo Kaufman, chính Owens là người đã giúp Biden có thể tiếp tục sự nghiệp chính trị, khi chuyển tới sống cùng ông và các con, tạo điều kiện cho anh trai di chuyển qua lại giữa Washington và Delaware để làm việc. Bà nấu ăn, mua sắm, giặt giũ và lái xe chở các cháu, thay thế vai trò của người mẹ.
Khi đó, chính cuộc hôn nhân của Owens đang rạn nứt, nhưng bà giấu nỗi đau với anh trai. "Em mắc một sai lầm lớn, nhưng cuộc sống của anh thậm chí tan vỡ. Em đã cố gắng hỗ trợ anh, mang lại năng lượng tích cực cho anh và các cháu", một cuốn sách của Biden dẫn lời Owens nói với anh trai sau này.
Biden và em gái Valerie thời trẻ. Ảnh: Chiến dịch của Biden.
Sau khi ly hôn, Owens tái hôn với Jack Owens, bạn thân nhất của Biden tại trường luật ở thành phố Syracuse, và có ba con. Sức ảnh hưởng chính trị gia tăng qua từng năm của Biden cũng đồng nghĩa với vai trò ngày càng lớn của Owens. Bà trở thành cố vấn đầy uy tín cho những chính trị gia khác tại bang Delaware, bao gồm cựu thống đốc Jack Markell.
Bản thân Owens cũng tự nhận thấy bà được hưởng lợi từ các mối quan hệ và thành công của Biden. "Tôi đã có vị trí tốt hơn vì anh trai tôi là người đứng đầu", bà nói với một nhóm sinh viên tại Đại học Delaware hồi năm 2017. Trong những tháng cuối cùng của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama, Owens thậm chí được chỉ định làm đại sứ dự khuyết của Mỹ tại Liên Hợp Quốc.
Trong gần hai thập kỷ, Owens giữ chức phó chủ tịch điều hành Joe Slade White, một công ty truyền thông và tư vấn chính trị. Những năm gần đây, bà đảm nhiệm vị trí phó chủ tịch Viện Biden thuộc Đại học Delaware, đồng thời nắm chức vụ tương đương tại Quỹ Biden, giúp thúc đẩy những mục tiêu vợ chồng Biden theo đuổi. Quỹ này tạm ngừng hoạt động khi Biden tuyên bố tranh cử tổng thống.
Khi Biden phân vân suốt nhiều tháng rằng liệu ông có nên tranh cử tổng thống một lần nữa hay không, Owens đã kiên trì thuyết phục anh trai tham gia cuộc đua, sau đó động viên ông những lúc chiến dịch gặp trở ngại. Giờ đây, mỗi khi chiến dịch của Biden tổ chức họp mà thiếu vắng Owens, cựu phó tổng thống sẽ hỏi: "Valerie đâu?".
"Bà ấy đã ở đó từ đầu đến cuối, bất kể sáng, trưa hay tối. Bà ấy tôn trọng và ngưỡng mộ anh trai, giúp ông ấy trở thành phiên bản tốt nhất của mình", thượng nghị sĩ Christopher Coons, người bạn lâu năm của Biden, cho biết.
"Tuy nhiên, bà ấy cũng có thể nhìn thẳng vào mắt Biden và nói rằng 'Đừng làm việc này'. Bà ấy có thể nói với ông ấy những điều không ai muốn nghe, đơn giản bởi Biden không thể sa thải em gái mình", Coons nói thêm.
Ánh Ngọc (Theo Washington Post)
