Thông tin được Phó chủ tịch UBND quận 1 Vũ Nguyễn Quang Vinh cho biết ngày 17/3, sau khi TP HCM thống nhất thu hồi, dừng chủ trương đầu tư dự án khu phức hợp, trung tâm thương mại 6,8 ha ở khu Mả Lạng. Đồng thời, thành phố cũng giao chính quyền địa phương sớm thu hồi các văn bản thu hồi đất cho dự án này.
Khu Mả Lạng, hay còn gọi là tứ giác Nguyễn Cư Trinh, giới hạn bởi 4 tuyến đường Nguyễn Trãi - Cống Quỳnh - Trần Đình Xu - Nguyễn Cư Trinh. Nơi này trước 1975 là nghĩa địa sau đó được thành phố cho di dời, từ đó nhiều người đến sống và trở thành khu dân cư ở trung tâm thành phố. Trong khu vực có hơn 530 nhà dưới 20 m2, chủ yếu là siêu nhỏ, xuống cấp.
Khu Mả Lạng nhìn từ trên cao, ngày 14/3. Ảnh: Thanh Tùng
Từ năm 2000, TP HCM chủ trương giải tỏa khu Mả Lạng nhằm chỉnh trang đô thị và giao Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn triển khai, nhưng không làm được. Năm 2007, dự án được chuyển cho Tập đoàn Bitexco thực hiện khu phức hợp khách sạn, cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại. Tổng số nhà phải giải tỏa là 1.424 căn. Dự kiến việc di dời, tái định cư bắt đầu từ tháng 6/2018. Tuy nhiên, dự án tiếp tục bị treo 16 năm qua.
Ông Vinh cho biết theo quy định của Luật Đất đai, khu vực có đất bị thu hồi không được xây dựng mới nhà ở, công trình. Nếu người sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Người dân cũng không được cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, đồng nghĩa không thể chuyển nhượng tài sản. Do đó, hơn 20 năm qua người dân Mả Lạng gặp nhiều khó khăn, bức xúc khi cuộc sống bị ảnh hưởng.
"Sau khi dự án này bị thu hồi, nhiều quyền lợi của người dân sẽ được khôi phục như trước thời điểm có dự án, gồm: mua bán, cho tặng, thừa kế, cầm cố", ông Vinh nói và cho biết theo quy hoạch, 6,8 ha ở tứ giác Nguyễn Cư Trinh là khu phức hợp nhiều chức năng như văn phòng, nhà ở... Do đó, tuỳ vào từng vị trí mà việc xây dựng sẽ bị hạn chế vì phải căn cứ theo quy hoạch 1/2000 đã công bố.
Người dân Khu Mả Lạng, quận 1, sống trong khu dân cư chật hẹp, không được xây mới 20 năm qua. Ảnh: Thanh Tùng
Cụ thể, theo Quyết định 26/2017 của UBND TP HCM, công trình hoặc nhà ở riêng lẻ hiện hữu thuộc khu vực có quy hoạch nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất, thì được cấp Giấy phép xây dựng có thời hạn để sửa chữa, cải tạo và xây dựng theo mục đích sử dụng đất trước đó. Loại trừ các trường hợp: công trình xây dựng có mục đích sử dụng gây ô nhiễm môi trường, nguy cơ cháy, nổ; công trình phải di dời ra khỏi khu dân cư.
"Về nguyên tắc, xây dựng phải theo quy hoạch nên phải soi vào quy hoạch chi tiết xem khu đó quy hoạch chức năng gì thì chính quyền mới xét cấp phép xây dựng phù hợp cho dân", Vinh ông nói.
Ông Nguyễn Thành Phát, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận 1, cho biết sau khi có văn bản chính thức thu hồi dự án khu Mả Lạng, UBND quận 1 sẽ xem xét cấp giấy phép xây dựng cho dân theo quy định của Luật Xây dựng và các luật khác có liên quan. Địa phương sẽ thông báo để phường triển khai cho người dân trong khu vực được rõ. Thành phần hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng theo Nghị định 15/2021 của Chính phủ.
Vị trí khu Mả Lạng, hay còn gọi là tứ giác Nguyễn Cư Trinh. Đồ hoạ: Khánh Hoàng
Bà Trần Phụng Chi, Phó phòng Tài nguyên Môi trường quận 1, cho biết đang rà soát các thông báo thu hồi đất đã ban hành năm 2017, và báo cáo UBND TP HCM trình tự, thủ tục thu hồi. "Các quyền lợi của người dân chỉ được phục hồi đầy đủ sau khi các thông báo thu hồi đất được thu hồi", Chi bà nói.
Đến nay, TP HCM không có kế hoạch thay đổi quy hoạch khu vực Mả Lạng, mà đang nghiên cứu xây dựng dự án mới. Cụ thể, thành phố giao các sở liên quan rà soát và đề xuất phương thức thực hiện dự án tại khu Mả Lạng, cùng Khu tam giác Trần Hưng Đạo - Phạm Ngũ Lão - Nguyễn Thái Học. Yêu cầu là khả thi và đảm bảo tối đa quyền lợi cho người dân.
Hiện, TP HCM còn rất nhiều dự án treo hàng chục năm chưa triển khai hoặc xem xét thu hồi, ảnh hưởng cuộc sống người dân như: Bình Quới - Thanh Đa (quận Bình Thạnh); Khu đô thị Tây Bắc Củ Chi (huyện Củ Chi)... Người dân các khu vực này nhiều lần kiến nghị thành phố thu hồi dự án hoặc "xoá" quy hoạch "treo" nhưng thành phố vẫn chưa có phương án cụ thể.
Thu Hằng