Gia đình Hà Anh gồm ông bà, vợ chồng cùng ba con trai. Họ đặt lịch trong đêm 10/7, được sắp xếp chủng ngừa sáng sớm hôm sau. Trong lúc chờ đến lượt tiêm, chị cho biết lo ngại bệnh lan rộng thành dịch, muốn tiêm ngừa để bảo vệ gia đình.

"Lúc bác sĩ tư vấn, tôi mới biết các thành viên thiếu rất nhiều mũi vaccine", chị nói.

Giống với chị Hà Anh, chị Thanh Hà, 35 tuổi, đến VNVC Bắc Giang để tiêm chủng mới biết bản thân và con trai 6 tuổi đều thiếu mũi tiêm nhắc. Khi được bác sĩ khuyến cáo, chị liền gọi điện thông báo để chồng và các thành viên khác trong gia đình đến tiêm.

BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm, Phó giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết 187 trung tâm của đơn vị trên cả nước ghi nhận lượt tiêm ngừa bạch hầu tăng vọt hơn 1.000% trong ba ngày 9-11/7. Điểm đáng chú ý, hầu hết người tiêm không nhớ lịch sử tiêm chủng hoặc thiếu hoàn toàn mũi nhắc lại, như gia đình chị Hà Anh và Thanh Hà.

"Nhiều người mang con, cháu đến tiêm mới biết người lớn tuổi cũng cần chủng ngừa", bác sĩ Cầm cho hay.

Như ông Nguyễn Đức (70 tuổi) hiểu nhầm vaccine bạch hầu chỉ dành cho trẻ em. Ông đến VNVC Diễn Châu (Nghệ An) cùng cháu trai 8 tuổi. Được bác sĩ giải thích, ông liền đồng ý tiêm để phòng bệnh.

Theo bác sĩ Cầm, lượt tiêm tăng lên trong bối cảnh Bộ Y tế ghi nhận ca bạch hầu trong một tuần nay, gồm nữ sinh Nghệ An đã tử vong lây cho cô gái 18 tuổi ở Bắc Giang và cô này lây cho cô 29 tuổi ở cùng quê. Hôm 11/7, Bộ Y tế cũng vừa đưa ra khuyến cáo người dân tiêm vaccine bạch hầu.

"Số tiêm bạch hầu ở mức kỷ lục trong năm nay", bác sĩ Cầm nói.

Lượng tăng nhiều nhất nằm ở các trung tâm khu vực phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Nghệ An có hai trung tâm đạt lượt tiêm dẫn đầu hệ thống: VNVC Đô Lương tăng 1.500%, VNVC Diễn Châu tăng 1.450%. Xếp ngay sau đó là VNVC Bắc Giang với tỷ lệ tăng 1.300%. Đây là hai địa phương có ca bệnh bạch hầu. Trong số những người đến tiêm, tỷ lệ cao nhất là nhóm trẻ em từ 4-15 tuổi. Người lớn và thai phụ cũng là nhóm đông đến tiêm ngừa.

Ngoài lượt tiêm tăng vọt, đường dây nóng của bộ phận tổng đài và website, Fanpage của VNVC cũng tiếp nhận rất nhiều người dân hỏi về vaccine bạch hầu. Bác sĩ Cầm cho biết, tuy nhu cầu tiêm chủng tăng cao đột ngột trong thời gian ngắn nhưng VNVC vẫn có thể đáp ứng nhu cầu tiêm chủng cho người dân. Đơn vị có hệ thống 4 kho lạnh và gần 190 kho bảo quản theo tiêu chuẩn quốc tế tại chỗ cùng chiến lược dự trù cung ứng vaccine trong nhiều năm.

Hiện vaccine ngừa bạch hầu có nhiều loại. Người lớn, trẻ em đều cần chủng ngừa.

Hai năm đầu đời, trẻ cần tiêm bốn mũi vào 2, 3, 4 và 16-18 tháng tuổi. Vaccine chỉ định gồm hai loại 5 trong 1 hoặc 6 trong 1, có ở tiêm chủng mở rộng và dịch vụ. Mũi 5 trong 1 giúp phòng 4 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, Hib, thêm bại liệt hoặc viêm gan B tùy loại. Loại 6 trong 1 tương tự: phòng bốn bệnh này, thêm viêm gan B và bại liệt.

Hai mũi tiêm nhắc tiếp theo thực hiện vào 4-6 tuổi và 9-15 tuổi. Lý do, miễn dịch từ các vaccine đầu đời đã suy giảm, cần tiêm nhắc để duy trì kháng thể ở mức cao. Sau đó, mỗi 10 năm cần tiêm nhắc một mũi bạch hầu, ho gà, uốn ván (vaccine 3 trong 1). Thai phụ tiêm vào ba tháng giữa hoặc cuối thai kỳ, nhắc lại trong thai kỳ tiếp theo. Người chưa rõ lịch sử tiêm ngừa, được chỉ định vaccine trên, tiêm ba mũi trong vòng 7 tháng.

Bác sĩ Cầm lưu ý các vaccine ngừa bạch hầu thời gian nhắc lại dài, xa các mũi cơ bản. Việc này khiến nhiều phụ huynh quên lịch tiêm nhắc cho con hoặc bỏ lỡ mốc tiêm bổ sung cho bản thân. Để khắc phục, gia đình có thể sử dụng ứng dụng điện thoại nhằm tra cứu lịch sử tiêm và thông báo với mỗi thành viên.

Ngoài tiêm chủng, người dân cần kết hợp các biện pháp khác để tăng phòng bệnh như: giữ vệ sinh nhà cửa, vệ sinh cá nhân, giữ khoảng cách khi đến nơi đông người, đeo khẩu trang, giữ thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.

Bạch hầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính qua đường hô hấp, thông qua dịch tiết từ niêm mạc họng của người bệnh hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi. Biểu hiện đặc trưng là lớp giả mạc màu trắng xám bám chắc vào bề mặt vùng hầu họng, thanh quản. Giả mạc này phát triển mạnh có thể gây tắc nghẽn đường thở, dẫn đến suy hô hấp và tử vong.

Nhật Linh