Ông Ninh nói: "Sở dĩ người dân bức xúc vì đây là loại thuế đánh vào "dạ dày" của chính họ, trong khi họ chưa có thói quen đóng thuế trực tiếp. Mấy ngày qua đi đâu tôi cũng thấy có người hỏi bao giờ ban hành và mức thuế ra sao".
Ngay sau khi VnExpress đăng tải Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân, hàng trăm lá thư độc giả gửi về toà soạn. Phần lớn tỏ ra bất bình về mức khởi điểm chịu thuế 1 triệu đồng/tháng.
Chị Nguyễn Thị Phượng, nhân viên Công ty May 10 cho rằng, đưa ra dự luật như vậy vô hình chung cơ quan quản lý bắt cả người nghèo đóng thuế. Với khoản thu nhập ít ỏi của công nhân dệt may khoàng 1,1-1,2 triệu đồng/tháng, gia đình chị hiện sống rất chật vật. Có lẽ ban soạn thảo chưa tính đến các khoản chi khác như gửi xe máy, vá săm, thay nhớt xe, mua thuốc cảm cúm, hay thay bóng đèn bị cháy. "Tiền không đủ ăn thì làm sao nói đến chuyện mua nhà hay một năm cho gia đình đi du lịch một lần", chị nói.
|
Người dân kê khai thuế tại Cục thuế Hà Nội. Ảnh: H.H. |
Không chỉ những người làm công ăn lương băn khoăn về mức khởi điểm chịu thuế mà ngay cả cán bộ thu thuế cũng cảm thấy "không ổn". Một cán bộ phòng thu thuế tại TP HCM nhẩm tính, nếu thu nhập 1 triệu đồng, thì mỗi cá nhân đóng thuế 50.000 đồng/tháng. Như vậy, cứ 10.000 người cơ quan thuế sẽ thu được 550 triệu đồng tiền thuế. Để thu đủ khoản thuế này, sẽ phải huy động rất nhiều nhân sự. Ông kể, các ca sĩ, cầu thủ bóng đá vốn thu nhập cao như vậy mà ngành thuế phải liên tục kêu gọi, thúc ép, thậm chí vẫn có nhiều người trốn. "Tới đây, mỗi người dân đều có một mã số thuế riêng, nhân viên ngành thuế tha hồ ngập đầu trong việc quản lý, truy thu".
Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Nguyễn Văn Ninh tính toán, người đóng thuế được chiết giảm chi phí, vì vậy số tiền mà họ đóng góp trong vòng một năm sẽ không cao. Chẳng hạn, người có thu nhập bình quân 2 triệu đồng/tháng (tổng thu nhập cả năm 24 triệu đồng), nếu áp dụng thuế suất 5%, số thuế phải nộp tương ứng 100.000 đồng/tháng (khoảng 1,2 triệu đồng/năm). Ngành thuế sẽ chiết giảm khoảng 12 triệu đồng tiền gia cảnh cho người nộp thuế. Như vậy, số thuế phải nộp tương ứng với 600.000 đồng/năm, tương đương với 50.000 đồng/tháng. Khoản khấu trừ này sẽ ở mức cao nếu người nộp thuế có vợ, chồng, con cái, hay phải nuôi người già.
Dự thảo cần thận trọng
Ông Nguyễn Đình Xuân, đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh cho rằng tiêu chí cao nhất khi xem xét Luật Thuế thu nhập cá nhân là tính toán thu nhập bình quân của xã hội. Thu nhập của người VN còn ở mức thấp, nên tập trung thu của những người có thu nhập cao. Ở một số nước, người ta tính thuế tích lũy, tức là sau khi trừ chi phí cho cuộc sống, phần thừa ra thì đánh thuế (mức chiết trừ gia cảnh rất cao).
Lương trung bình của công chức được 1,1-1,2 triệu đồng, thu 5% của 100.000-200.000 chênh lệch không được bao nhiêu mà bộ máy nhân sự lại cồng kềnh. "Dù là dự thảo, trước khi đưa ra cần nghiên cứu kỹ", ông nhận xét.
Trao đổi với VnExpress, Phó chủ tịch Quốc hội Trương Quang Được cho hay, dự luật đang được soạn thảo, khi Chính phủ trình, Quốc hội mới có ý kiến. Theo quan điểm cá nhân ông, khi soạn thảo luật, cuộc sống của người dân được xem là quan trọng nhất, mức chiết trừ gia cảnh sẽ phải tính toán hợp lý. Đặt vấn đề xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân là đúng, vì tất cả mọi công dân khi bắt đầu tự làm việc đều phải thực hiện nghĩa vụ thuế, nhưng có áp dụng luật thì phần thu chủ yếu đánh vào những người có thu nhập cao, còn thu từ đại bộ phận dân chúng có thu nhập trung bình chỉ chiếm rất ít.
"Tới đây Chính phủ có trình thì Quốc hội cũng sẽ bàn để đưa ra mức hợp lý, vì mọi người đều phải sống", Phó chủ tịch nói.
Dự thảo biểu thuế áp dụng cho từng loại thu nhập chịu thuế:
| Loại thu nhập chịu thuế | Thuế suất |
| Thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn: - Trường hợp thu nhập chịu thuế được xác định bằng giá bán trừ giá mua các loại chứng khoán, giấy chứng nhận các loại chứng khoán, giấy chứng nhận các hình thức đầu tư vốn khác. - Trường hợp thu nhập chịu thuế được xác định là giá bán. |
5% |
| - Các loại chứng khoán, giấy chứng nhận các hình thức đầu tư vốn khác. | 0,5% |
| Thu nhập chịu thuế từ chuyển nhượng vốn bất động sản được xác định bằng giá chuyển nhượng bất động sản trừ đi các chi phí có liên quan | 25-28% |
| Trường hợp thu nhập chịu thuế được xác định là giá chuyển nhượng bất động sản đối với đất nông nghiệp | 2% |
| Trường hợp thu nhập chịu thuế được xác định là giá chuyển nhượng bất động sản đối với các loại đất khác | 4% |
| Thu nhập chịu thuế từ trúng thưởng sổ số, khuyến mại, trò chơi có thưởng, giải thưởng, cá cược | 10% |
| Thu nhập chịu thuế từ bản quyền | 5% |
| Thu nhập chịu thuế từ thừa kế | 10% |
| Thu nhập chịu thuế từ quà tặng | 10% |
Nhóm phóng viên