John Jia, người cháu sinh sống tại Canada của Chu Vĩnh Khang, đang bị Trung Quốc cấm rời khỏi nước này. Ảnh: Instagram
John Jia, 21 tuổi, hồi tháng một từ Canada đến Thượng Hải để tham dự đám cưới của một người bạn. Anh chia sẻ trên Instagram đó là bữa tiệc "tuyệt vời nhất từ trước đến nay".
11 tháng sau đó, chàng trai này vẫn chưa thể trở về Canada do cuộc điều tra chống tham nhũng đang lan rộng của Bắc Kinh. Chiến dịch "đả hổ diệt ruồi" do Chủ tịch Tập Cận Bình khởi xướng đã đưa nhiều quan chức Trung Quốc và doanh nghiệp nhà nước hoạt động ở nước ngoài vào tầm ngắm.
Jia hồi tháng 1 kể với bạn bè trên Facebook rằng anh không thể rời khỏi Trung Quốc do bị liệt vào danh sách "cấm bay hoặc xuất cảnh" do bác của anh, một "chính khách cấp cao đầy quyền lực", Chu Vĩnh Khang đang bị điều tra.
Ông Chu là cựu Ủy viên thường trực Bộ chính trị, cựu giám đốc an ninh và từng đứng đầu Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC). Ông đang bị điều tra với cáo buộc "vi phạm kỷ luật nghiêm trọng", một cách để gọi tội danh tham nhũng, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Theo Wall Street Journal, gia đình Chu Vĩnh Khang và bạn bè ông có quan hệ tốt với CNPC. Họ nắm nhiều cổ phần trong ngành dầu khí, đầu tư và các lĩnh vực truyền thông trị giá hàng chục triệu USD. Truyền thông Trung Quôc đưa tin các công ty con của CNPC cũng đang bị điều tra vì biển thủ công quỹ và bị thanh tra do nghi ngờ lập quỹ đen.
Kết quả điều tra ông Chu hiện vẫn chưa được công bố. Chính quyền Trung Quốc từ chối bình luận về vụ việc của Jia. Bộ Ngoại giao Canada cho biết họ chưa nhận được yêu cầu trợ giúp.
Lệnh cấm Jia rời Trung Quốc được đưa ra vào thời điểm quan hệ giữa Ottawa và Bắc Kinh ngày càng căng thẳng. Một cặp vợ chồng người Canada hồi tháng 8 bị giam giữ tại Trung Quốc với cáo buộc hoạt động gián điệp. Ottawa cuối năm 2012 gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc mua tài sản dầu khí của Canada.
Thân thế
Bạn bè cho biết Jia là một công dân Canada, tuy nhiên, thông tin này chưa được xác minh. anh là con trai của Margaret Jia, bà gần đây rời ghế đứng đầu chi nhánh Canada của CNPC trong một cuộc cải tổ. Theo các nguồn thạo tin, bà Jia là em dâu của ông Zhou. Sau một thập kỷ đóng vai trò là một nhân vật "máu mặt" trong ngành năng lượng của Calgary, Canada, bà Jia đã biến mất, không lộ diện trước công chúng.
Khi được phỏng vấn hồi tháng 8 ở Trung Quốc, Jia từ chối trả lời các câu hỏi. Kể từ đó, anh xóa bỏ nhiều nhiều tài khoản mạng xã hội của mình. Jia và mẹ anh đều chưa bị cáo buộc sai phạm nào.
Trong tin nhắn Facebook của mình, Jia nhắc bạn bè không kể với người khác về tình thế khó khăn của mình, vì nó có thể "làm lung lay" cơ hội về nước của anh.
"Tớ không biết chuyện gì đã xảy ra, nhưng vì mối quan hệ họ hàng với bác tớ, tớ không thể rời khỏi Trung Quốc cho đến khi vụ việc được giải quyết", anh cho biết. "Tớ không hề làm gì sai trái, nếu không thì tớ đã bị tống giam rồi".
Mẹ Jia và anh đến Canada khoảng một thập kỷ trước. Quan hệ của mẹ anh với các công ty năng lượng nhà nước Trung Quốc giúp bà trở thành một nhân vật cấp cao ở Calgary, có thể gặp các nhà lập pháp Canada mà chỉ cần hẹn trước trong thời gian ngắn.
Cuộc sống "vương giả"
Lệnh cấm Jia xuất cảnh của Trung Quốc mang đến một cái nhìn rõ ràng hơn về tác động sâu rộng của chiến dịch truy quét tham nhũng ở nước này, đồng thời, hé lộ về cuộc sống xa hoa của người thân các quan chức cấp cao Trung Quốc ở nước ngoài.
Theo những hình ảnh Jia chia sẻ trên Facebook, thì cuộc sống của anh không khác nhiều những thanh niên khá giả ở Canada. anh tham dự các buổi biểu diễn hip-hop, xem khúc côn cầu, và chơi golf ở Costa Rica.
Nhưng một người bạn học cũ cho biết, nếu so sánh với giới thượng lưu ở Calgary, Jia vẫn nổi bật là một "công tử nhà giàu".
Khi còn chưa đủ 19 tuổi, Jia đã sống trong nhà riêng, Khi tốt nghiệp trung học, anh được mẹ tặng một chiếc siêu xe. Jia cũng yêu thích và sở hữu nhiều quần áo hàng hiệu đắt tiền.
Jia đã nối gót mẹ mình vào ngành dầu khí khi đang theo học chuyên ngành kinh tế. Theo hồ sơ pháp lý, anh là một nhân viên phát triển kinh doanh tại Công ty đầu tư Tài nguyên Nhà nước, công ty con của tập đoàn năng lượng Canada ở Calgary.
Bạn bè mô tả Jia là một người hòa đồng, hào phóng, thường tổ chức tiệc sinh nhật cho người khác, và rất "chịu chi".
"Anh ấy giống như một 'huyền thoại'", Kristen Mason, bạn học cũ của Jia tại Calgary cho biết. "anh ấy được hưởng đặc quyền khi đi xem ca nhạc, lái xe sang và đi du lịch rất nhiều".
Đến tháng một, lối sống xa hoa này phải tạm ngừng. Bạn bè cho biết Jia nói với họ rằng anh sẽ ở Trung Quốc trong vài tuần. Kể từ khi đến Thượng Hải vào ngày 17/1, anh chỉ gửi cho họ vài tin nhắn.
Trong tin nhắn qua Facebook, Jia nói với bạn bè rằng những người họ hàng ở Trung Quốc đã giúp anh kiếm được việc làm tại một công ty bất động sản. "Đây là lần đầu tiên trong cuộc sống, tôi cảm thấy hoàn toàn lạc lõng", Jia nói.
Phương Vũ (Theo Wall Street Journal)