Reuters và AFP dẫn lời một số quan chức Mỹ giấu tên cho biết Ngoại trưởng Antony Blinken dự kiến tới Bắc Kinh ngày 18/6. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của nhà ngoại giao hàng đầu Mỹ tới Trung Quốc kể từ khi người tiền nhiệm Mike Pompeo tới đất nước châu Á này vào tháng 10/2018.
Ông Blinken hồi tháng 2 hoãn chuyến thăm Bắc Kinh giữa lúc hai nước căng thẳng vì Mỹ bắn hạ khí cầu Trung Quốc ngoài khơi bờ biển Nam Carolina.
Bộ Ngoại giao Mỹ chưa công bố thông tin chính thức. Người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói chưa nhận được thông tin về chuyến thăm của ông Blinken, nhưng khẳng định "Trung Quốc sẵn sàng đối thoại với Mỹ". Hôm 4/6, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Kritenbrink đã tới Bắc Kinh.
Tin tức về chuyến thăm Trung Quốc được đưa ra sau khi WSJ ngày 8/6 đưa tin Bắc Kinh đã đạt thỏa thuận bí mật với Cuba để xây dựng cơ sở do thám trên hòn đảo cách Florida khoảng 160 km.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia cùng ngày bác bỏ thông tin, song nói rằng Washington "thực sự quan ngại" về mối quan hệ giữa Trung Quốc với Cuba và đang theo dõi chặt chẽ tình hình. Thứ trưởng Ngoại giao Cuba Carlos Fernandez de Cossio nói thông tin của WSJ là "vô căn cứ", thêm rằng nước này không chấp nhận mọi hiện diện quân sự nước ngoài ở Mỹ Latinh và Caribe.
Mối quan hệ Mỹ - Trung đã lao dốc trong những năm gần đây, đặc biệt liên quan tới vấn đề Đài Loan, hòn đảo mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ chờ thống nhất. Hai nước cũng bất đồng về những hành động ngày càng quyết đoán của Trung Quốc trong khu vực.
Hai nước sau đó có nhiều động thái kiểm soát căng thẳng, trong đó có cuộc gặp giữa Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan và nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Vương Nghị tại Vienna giữa tháng trước. Tổng thống Joe Biden trong chuyến tham dự hội nghị G7 ở Nhật Bản ngày 21/5 nói rằng ông tin quan hệ Mỹ - Trung sẽ sớm tan băng.
Tuy nhiên, một loạt động thái gần đây lại đẩy căng thẳng lên cao. Cuối tháng 5, Mỹ cáo buộc tiêm kích Trung Quốc có "hành động hung hăng không cần thiết" khi áp sát và tạt đầu máy bay trinh sát Mỹ hoạt động trên Biển Đông. Trong khi đó, Bắc Kinh nói rằng việc Mỹ thường xuyên điều tàu chiến, máy bay để giám sát ở phạm vi gần với Trung Quốc "gây tổn hại nghiêm trọng an ninh quốc gia" và "hoạt động khiêu khích, nguy hiểm của Mỹ là nguyên nhân các vấn đề an ninh trên biển".
Cuối tuần qua, một tàu chiến Trung Quốc chạy cắt mặt, suýt va chạm với khu trục hạm Mỹ di chuyển qua eo biển Đài Loan.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã ngỏ ý gặp người đồng cấp Trung Quốc Lý Thượng Phúc bên lề đối thoại Shangri-La ở Singapore vào đầu tháng này. Trung Quốc từ chối với lý do Washington chưa giải quyết những lo ngại của Bắc Kinh.
Ông Austin phàn nàn rằng việc Trung Quốc từ chối tổ chức đối thoại "làm suy yếu nỗ lực duy trì hòa bình trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương". Trong khi đó, ông Lý nói Mỹ cần phải hành xử một cách chân thành, "có hành động cụ thể" với Trung Quốc để ổn định và ngăn chặn mối quan hệ ngày càng xấu đi.
Thanh Tâm (Theo Reuters, AFP)