Tại Hội nghị an toàn giao thông năm 2023 sáng 12/10, TS Đặng Minh Tân đã nêu một số kết quả khảo sát của Đại học Giao thông Vận tải trên các tuyến cao tốc phía bắc gồm: Pháp Vân - Cầu Giẽ, Láng - Hòa Lạc và Hà Nội - Thái Nguyên.
Khảo sát cho thấy phần lớn phương tiện đi làn trái (làn số 1) và làn giữa (làn số 2) với đường 6 làn xe, đặc biệt xe tải cũng có xu hướng chọn đi hai làn này. Tuyến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên có 57% xe tải chọn làn bên trái, trong khi chỉ có 42% đi làn ngoài cùng bên phải (số 3). Tuyến Láng - Hòa Lạc và Pháp Vân - Cầu Giẽ có tỷ lệ lần lượt 28% và 37% xe tải chọn làn số 3.
Các phương tiện chạy tốc độ thấp hơn 60 km/h chiếm tỷ lệ cao, đặc biệt nhiều xe chạy tốc độ dưới 40 km/h ở làn số 1 khiến các xe khác phải vượt bên phải. "Kết quả nghiên cứu cho thấy xe con và xe khách có xu hướng chạy tốc độ cao hơn xe tải và nhiều xe con vẫn đi tốc độ rất thấp ở làn số 1", ông Tân nêu.
Xe chạy trên cao tốc TP HCM - Trung Lương. Ảnh:Hoàng Nam
Theo ông Tân, các nước quy định rõ ràng làn đường của phương tiện trên cao tốc. Đức và hầu hết bang ở Mỹ quy định xe giữ làn phải, làn đường bên trái chỉ được sử dụng để vượt, trừ trường hợp đặc biệt như tắc đường, tai nạn.
Nghiên cứu của Hiệp hội An toàn giao thông Mỹ cho thấy gần 80% lái xe ở Mỹ "cảm thấy ức chế khi bị xe chạy tốc độ thấp bám làn đường bên trái và không nhường đường". Tình trạng này có thể phát sinh những hành động nguy hiểm gây tai nạn giao thông.
Ở Việt Nam, dự kiến cuối năm 2023 cả nước sẽ có 1.852 km cao tốc được đưa vào khai thác. Tuy nhiên, chế tài sử dụng làn đường cao tốc đối với các loại phương tiện chưa đầy đủ, rõ ràng, theo đại diện nhóm nghiên cứu.
Không chỉ trên cao tốc mà ở nhiều tuyến đường khác, tài xế đều muốn chiếm làn bên trái sát dải phân cách dù đi tốc độ rất chậm, gây ra nhiều xung đột với xe đi nhanh xin vượt, gia tăng nguy cơ ùn tắc và tai nạn giao thông.
Do vậy, nhóm nghiên cứu đề xuất sớm có giải pháp quản lý, kỹ thuật và chế tài sử dụng làn đường cao tốc, góp phần giảm thiểu ùn tắc và tai nạn. Cụ thể, với cao tốc 6 làn xe có thể nghiên cứu phương án xe tải chỉ được đi ở làn số 2 và số 3, đồng thời tăng cường biển báo khuyến khích phương tiện đi chậm chọn làn bên phải và nhường đường cho xe vượt.
Luật Giao thông đường bộ hiện hành không quy định cụ thể làn đường cho từng loại phương tiện và nguyên tắc khi xe chạy tốc độ chậm trên cao tốc không nhường đường cho xe muốn vượt. Tuy nhiên, các lái xe phải tuân thủ quy định như: Không được cho xe chạy ở làn dừng xe khẩn cấp và phần lề đường, không được cho xe chạy quá tốc độ tối đa và dưới tốc độ tối thiểu ghi trên biển báo hiệu, sơn kẻ trên mặt đường.
Đoàn Loan