Các quan chức hàng đầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump gồm Ngoại trưởng Mike Pompeo, Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley, Giám đốc CIA Gina Haspel và quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia Joseph Maguire hôm 8/1 có cuộc họp để báo cáo với các thành viên quốc hội Mỹ về cuộc không kích hạ sát tướng Iran Qassem Soleimani hồi tuần trước.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Lee và Rand Paul cho rằng đây là "cuộc họp tệ nhất về vấn đề quân sự" trong suốt 9 năm qua tại Thượng viện, thậm chí là "sự xúc phạm đối với Hiến pháp".
Trong cuộc họp, các quan chức chính quyền cho biết cuộc không kích hạ sát tướng Iran được thực hiện theo nghị quyết Ủy quyền Sử dụng Vũ lực năm 2002 của quốc hội Mỹ. Nghị quyết này cho phép phát động chiến dịch quân sự ở Iraq và các quan chức chính quyền Trump cho rằng cuộc không kích hạ sát Soleimani là hợp pháp vì nó diễn ra trên lãnh thổ Iraq.
"Trong cuộc họp, chính quyền Trump cho rằng quyết định ủy quyền sử dụng vũ lực cho phép lật đổ Saddam Hussein năm 2002 được áp dụng cho hành động quân sự lần này ở Iraq. Điều đó thật vô lý", Paul nói, thêm rằng quyết định từ năm 2002 không thể ủy quyền cho lực lượng quân sự chống lại một tướng Iran sau 18 năm.
Hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa cũng khẳng định họ không được cung cấp thông tin cụ thể nào về cuộc tấn công này và mọi thứ mà họ biết được là nhờ đọc trên báo chí. "Tôi không nghe thêm được gì từ cuộc họp mới hơn những thứ đã đọc trên báo", Paul nói.
Mike Lee gọi cách thức diễn ra cuộc họp là "không theo kiểu Mỹ" và "hoàn toàn không chấp nhận được". Ông cho rằng chính quyền đã xem nhẹ vai trò của quốc hội trong việc phê chuẩn các hành động quân sự chống lại Iran, không tuân thủ Ủy quyền Sử dụng Lực lượng Quân sự hay thông báo cho quốc hội trước khi hành động.
Paul và Lee cũng tuyên bố sẽ ủng hộ nghị quyết Quyền lực Chiến tranh của thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine nhằm hạn chế khả năng sử dụng lực lượng quân sự của Tổng thống tại Iran.
Các thượng nghị sĩ khác cho biết không khí trong cuộc họp vô cùng căng thẳng khi mọi người liên tục đặt câu hỏi về thông tin tình báo cho các cuộc tấn công trong tương lai và cơ sở pháp lý khi tấn công Iran.
Thiếu tướng Qassem Soleimani trong cuộc họp tại Tehran tháng 9/2016. Ảnh: Reuters.
Các thượng nghị sĩ Dân chủ nói họ muốn được cung cấp chi tiết về cuộc không kích, song cuộc họp ngắn của chính quyền hôm qua không đáp ứng được điều này.
"Tôi bỏ đi vì không được giải đáp thỏa đáng những câu hỏi đã đặt ra. Tôi e rằng chúng ta không thể nhận được sự rõ ràng về nguy cơ xảy ra cuộc không kích, mục tiêu của nó và tất cả những điều khác", thượng nghị sĩ Dân chủ Robert Menendez cho biết.
Đảng Dân chủ tại Hạ viện cũng bày tỏ mối quan ngại tương tự, cho rằng các quan chức chính quyền đã không thể biện minh cho cuộc không kích hạ sát tướng Iran. Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tuyên bố sẽ tổ chức cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện để ngăn Trump gây chiến với Iran theo Đạo luật Quyền lực Chiến tranh năm 1973.
Quan hệ Mỹ - Iran trở nên căng thẳng sau khi quân đội Mỹ không kích hạ sát tướng Qassem Soleimani, khiến Tehran trả đũa bằng cuộc tập kích tên lửa vào hai căn cứ có lính Mỹ đồn trú ở Iraq. Cách Trump xử lý vấn đề Iran gây tranh cãi gay gắt trong nội bộ Mỹ, khiến phe Dân chủ nhiều lần tố ông "vượt mặt" quốc hội.
Ngọc Ánh (Theo CNN)