"Ông Bolsonaro không nên ở Florida", hạ nghị sĩ Dân chủ Joaquin Castro, bang Texas, nói với CNN ngày 8/1, nhắc đến cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro. "Mỹ không nên trở thành nơi trú ẩn cho con người độc đoán này, người đã xúi giục chủ nghĩa khủng bố ở Brazil. Ông ấy nên bị đưa trở về Brazil".
Hạ nghị sĩ Dân chủ Alexandria Ocasio-Cortez, bang New York, chung quan điểm. "Mỹ phải dừng cấp quyền tị nạn cho ông Bolsonaro ở Florida", bà đăng trên Twitter ngày 8/1. "Hai năm sau khi Đồi Capitol bị tấn công bởi những kẻ phát xít, chúng ta lại phải chứng kiến tình trạng tương tự ở Brazil".
Cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro phát biểu tại cung điện Alvorada, Brasilia, ngày 1/11/2022. Ảnh: AFP
Tại Washington vào năm 2021, những người ủng hộ cựu tổng thống Donald Trump đã tấn công cảnh sát, phá rào chắn và xông vào tòa nhà quốc hội Mỹ trong nỗ lực nhằm ngăn chặn quá trình phê chuẩn chức vụ của Tổng thống Joe Biden.
Ông Bolsonaro rời Brazil đến bang Florida, Mỹ, ngày 30/12, hai ngày trước khi kết thúc nhiệm kỳ. Ông được cho là có thể đối mặt một số nguy cơ pháp lý nếu ở lại Brazil khi quyền miễn trừ của tổng thống kết thúc. Các bình luận làm gia tăng sức ép ông Bolsonaro phải đối mặt và cho thấy Mỹ sẽ có ảnh hưởng lớn đến tương lai cựu tổng thống Brazil.
Giới chức Mỹ, Brazil chưa bình luận về thông tin.
Người biểu tình ủng hộ ông Bolsonaro hôm 8/1 tuần hành ở Brasilia và xông vào tòa nhà quốc hội Brazil, Tòa án Tối cao và văn phòng tổng thống đập phá. Lực lượng an ninh kiểm soát được ba tòa nhà vào tối cùng ngày. Cảnh sát Brazil thông báo đã bắt 170 nghi phạm và cam kết trừng phạt tất cả những người tham gia cuộc bạo loạn.
Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đổ lỗi cho ông Bolsonaro và phàn nàn về tình trạng thiếu an ninh ở thủ đô, nói rằng chính quyền tiền nhiệm đã cho phép "những kẻ phát xít" và "những kẻ cuồng tín" gây náo loạn.
"Kẻ diệt chủng này... đang khuyến khích điều đó thông qua mạng xã hội từ Miami", ông Lula nói. "Ai cũng biết rằng cựu tổng thống có nhiều bài phát biểu kích động tình hình".
Ông Bolsonaro bác bỏ cáo buộc từ người kế nhiệm và chỉ trích tình trạng tấn công, đập phá các tòa nhà công cộng là "vượt ngoài khuôn khổ pháp luật". Giới chuyên gia pháp lý nhận định ông Bolsonaro có thể là mục tiêu điều tra của Tòa án Tối cao Brazil, liên quan các cuộc biểu tình bài dân chủ. Trước khi rời ghế, ông Bolsonaro đã là mục tiêu trong 4 cuộc điều tra của Tòa án Tối cao.
Nếu thẩm phán Tòa án Tối cao Brazil Alexandre de Moraes ký lệnh truy bắt khi ông Bolsonaro đang ở Mỹ, cựu tổng thống theo lý thuyết sẽ phải về nước và đầu thú. Nếu không, Brazil có thể đề nghị Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) phát Thông báo Đỏ để giới chức Mỹ bắt ông Bolsonaro.
Nếu bị bắt trên đất Mỹ, Brazil sẽ phải tìm cách dẫn độ ông Bolsonaro về nước. Cựu tổng thống Brazil được kháng cáo tại các tòa án Mỹ hoặc tìm cách xin tị nạn ở quốc gia này.
Một quan chức lãnh sự Mỹ nói ông Bolsonaro khả năng cao nhập cảnh Mỹ với thị thực A-1 dành cho nguyên thủ các nước. A-1 thường sẽ bị hủy khi người sở hữu hết nhiệm kỳ. Tuy nhiên, ông Bolsonaro đã rời Brazil và đến Mỹ trước khi nhiệm kỳ kết thúc, thị thực A-1 của ông có thể vẫn còn hiệu lực. Theo quan chức trên, người sở hữu A-1 không bị hạn chế thời gian ở lại Mỹ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói "các hồ sơ thị thực được coi là mật theo luật pháp Mỹ, do đó, chúng tôi không thể thảo luận về chi tiết từng trường hợp".
Như Tâm (Theo Reuters, The Hill)