"Soleimani là kẻ thù của Mỹ, đó là điều không cần bàn cãi. Câu hỏi là có phải quân đội Mỹ vừa ám sát người quyền lực thứ hai tại Iran mà không được quốc hội phê chuẩn, dù biết điều này có thể khơi mào một cuộc chiến khốc liệt trong khu vực?", thượng nghị sĩ Mỹ Chris Murphy hôm nay viết trên Twitter.
Tuyên bố được đưa ra sau khi Lầu Năm Góc xác nhận Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh tiến hành vụ tấn công "tiêu diệt" tướng Qassem Soleimani, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tại sân bay quốc tế Baghdad ở Iraq rạng sáng nay. "Đây là hành động tự vệ mang tính quyết định để bảo vệ công dân Mỹ ở nước ngoài", thông cáo của quân đội Mỹ có đoạn viết.
Một trong hai chiếc xe trúng tên lửa gần sân bay Baghdad sáng 3/1. Ảnh: Twitter/Barzan Sadiq.
Quan điểm của thượng nghị sĩ Murphy cũng được nhiều quan chức và chuyên gia tại Mỹ ủng hộ. "Hiến pháp giao quyền tuyên bố chiến tranh cho quốc hội Mỹ là có lý do. Mọi người dân đều sẽ bị ảnh hưởng bởi xung đột bạo lực. Soleimani là kẻ xấu, nhưng hệ thống của chúng ta đòi hỏi phải có sự đồng thuận của người dân thông qua Hạ viện và Thượng viện trước khi chiến tranh nổ ra", hạ nghị sĩ Justin Amash cho biết.
"Điều này không giống chiến dịch tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden. Hành động tấn công lãnh đạo quân sự của một quốc gia có chủ quyền đã vượt xa mức độ phản ứng phù hợp với đe dọa nhằm vào đại sứ quán Mỹ, gây thêm khó khăn cho đồng minh Iraq", tướng bốn sao Wes Clark, cựu tư lệnh lực lượng quân sự của NATO, nhận xét.
Tướng Clark thừa nhận Soleimani là đối thủ đáng gờm của Mỹ, cho rằng cái chết của tướng Iran sẽ gây sốc cho đặc nhiệm Quds và Tehran nhưng "sẽ không ngăn các đòn đáp trả và khó có thể phục vụ lợi ích của Mỹ".
"Tôi cầu mong hòa bình. Tấn công Soleimani là một trong những hành động thiếu trách nhiệm và liều lĩnh nhất từng được Tổng thống Mỹ đưa ra. Quốc hội cần lên án điều đó và người dân Mỹ cần hiểu rằng chiến tranh với Iran sẽ là một thảm họa", ứng cử viên tổng thống Mỹ Marianne Williamson viết trên Twitter.
Nhà chức trách Iraq ban đầu cho biết 7 quả pháo phản lực (rocket) được phóng vào khu vực quanh sân bay quốc tế Baghdad trong vụ tấn công khiến tướng Soleimani thiệt mạng rạng sáng nay. Tuy nhiên, một chỉ huy dân quân Iraq sau đó tiết lộ Mỹ đã sử dụng cả tên lửa dẫn đường trong đòn không kích.
"Chiếc xe chở tướng Soleimani và Abu Mahdi al-Muhandis đang rời sân bay Baghdad đã trúng liên tiếp hai tên lửa dẫn đường từ trực thăng Mỹ. Kẻ thù đã nắm được thông tin chi tiết về lộ trình của đoàn xe", chỉ huy dân quân địa phương Abu Muntathar al-Hussaini cho biết, thêm rằng ôtô thứ hai chở theo các vệ sĩ thuộc Lực lượng Tổng động viên Iraq (PMF) cũng bị trúng rocket.
Cuộc tấn công diễn ra chỉ hai ngày sau khi hàng nghìn người biểu tình phá tường, xông vào đại sứ quán Mỹ ở Baghdad nhằm phản đối Mỹ không kích ba vị trí của nhóm vũ trang Kataib Hezbollah thân Iran trên lãnh thổ Iraq và Syria cuối tuần trước khiến 25 tay súng thiệt mạng, 51 người bị thương.
Lầu Năm Góc cáo buộc nhóm dân quân Kataib Hezbollah dưới sự điều phối của Iran đã tiến hành cuộc tấn công vào sứ quán Mỹ. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper hôm qua cảnh báo nhóm này có thể đang lên kế hoạch tiến hành cuộc tấn công mới và cảnh báo những người liên quan sẽ "trả giá đắt".
Vũ Anh (Theo Reuters)